AZINLIK DİLLERİNİN KULLANIMI KONUSUNDA TÜRKİYE NEREDE DURUYOR?

Yıl 2010, Cilt: 59 Sayı: 1, 1 - 34, 01.03.2010

Ayşe Dicle Ergin

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001590

Cited By: 3

Öz

‘Azınlık’ kavramının evrensel olarak üzerinde uzlaşı sağlanmış bir tanımı yoktur. Kavramın yoruma açık oluşu gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde pekçok tartışmayı beraberinde getirmektedir. Kavram çeşitli uluslararası metinlere konu olmakla birlikte uygulamada devletin belirli bir topluluğa azınlık statüsü tanıması kendi takdirine bağlıdır. Diğer yandan, bireylerin devletten birtakım temel hak ve özgürlükleri garanti etmesini talep etme hakkı vardır. Bu makale niteliği gereği hassas olan azınlık haklarının korunması konusunu azınlıkların dilsel hakları bağlamında tartışmakta ve Türkiye’deki ulusal uygulamaları
uluslararası standartlar ışığında değerlendirmektedir

Anahtar Kelimeler

Azınlıklar, Azınlık hakları, Azınlık dillerinin kullanımı, Azınlık haklarının korunmasında uluslararası standartlar, Lozan Andlaşması

Where Does Turkey Stand with regard to the Use of Minority Languages?

Öz

The concept of ‘minority’ does not have a universally accepted definition. The concept’s openness to interpretation raises several issues at both the domestic and international levels. Despite the fact that the concept has been addressed under various international instruments, in practice it is up to the discretion of the State to grant minority status to a certain community. On the other hand, individuals have the right to ask the State to ensure certain fundamental rights and liberties. This article discusses the sensitive issue of the protection of minority rights within the scope of language rights for minorities. It also assesses the national practices in Turkey in the light of international standards

Anahtar Kelimeler

Minorities, Minority rights, Use of minority languages, International standards for minority rights protection, The Lausanne Treaty

Kaynakça

• ALGAN, Bülent: Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hakların Korunması, Seçkin Yayınları, Ankara 2007.
• ARSAVA, Füsun: Azınlık Kavramı ve Azınlık Haklarının Uluslararası Belgeler ve Özellikle Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’nin 27. maddesi Işığında İncelenmesi, SBF Basımevi, Ankara 1993.
• AYZİT, Aynur: “Mevzuatın Görünümü”, Ulusal, Ulusalüstü ve Uluslararası Hukukta Azınlık Hakları (Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi, Lozan Antlaşması), Haz. İbrahim KABOĞLU, İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi Yayını, 2002, (242-261).
• CASSESE, Antonio: “The Self-Determination of Peoples”, The International Bill of Rights, The Covenant on Civil and Political Rights, New York, Colombia University Press 1981, Editör Louis Henkin, (s. 92-113).
• ÇAVUŞOĞLU, Naz: “Azınlık Hakları: Avrupa Standartları ve Türkiye, Bir Karşılaştırma”, Ulusal, Ulusalüstü ve Uluslararası Hukukta Azınlık Hakları (Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi, Lozan Antlaşması), Haz. İbrahim KABOĞLU, İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi Yayını, 2002, (s. 124-146).
• ÇAVUŞOĞLU, Naz: Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Azınlık Hakları, 2. Baskı, Su Yayınları, İstanbul 2001.
• GÖLCÜKLÜ, Feyyaz – GÖZÜBÜYÜK, Şeref: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Genişletilmiş 2. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 1998.
• KABOĞLU, İbrahim: “İnsan Hakları, Azınlık Hakları ve Türkiye” Ulusal, Ulusalüstü ve Uluslararası Hukukta Azınlık Hakları (Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi, Lozan Antlaşması), Haz. İbrahim Kaboğlu, İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi Yayını, 2002, (s. 17-28).
• KIRIK, Hikmet: “RTÜK Yasası, AB normları ve Kürtçe yayın” , Güncel Makale, Zaman Gazetesi, 22.06.2003, http://arsiv.zaman.com.tr/ 2003/06/22/yorumlar/default.htm (29.12.2008).
• KURBAN, Dilek: “Confronting Equality: The Need for Constitutional Protection of Minorities on Turkey’s Path to the European Union”, Columbia Human Rights Law Review, Vol: 151, No.35, 2003 (s.151-214).
• MERAY, Seha L (Çev): Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar Belgeler, İkinci Takım, Cilt II, 3. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2001.
• ORAN, Baskın: “Lozan’ın Azınlıkların Korunması Bölümünü Yeniden Okurken”, SBF Dergisi, Cilt 49, No.3-4 (Haziran-Aralık 1994), (s.283-301).
• ORAN, Baskın: Küreselleşme ve Azınlıklar, İmaj Yayınevi, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 4. Basım, Ankara 2001.
• ORAN, Baskın: Türkiye’de Azınlıklar (Kavramlar, Teori, Lozan, İç mevzuat, İçtihat, Uygulama), İletişim Yayınları, İstanbul 2008.
• PAZARCI, Hüseyin: Uluslarararası Hukuk, Güncelleştirilmiş 4. Bası, Ankara 2006.
• REHMAN, Javaid: “Uluslararası Hukukta Azınlık Hakları”, Ulusal, Ulusalüstü ve Uluslararası Hukukta Azınlık Hakları (Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi, Lozan Antlaşması), Haz. İbrahim KABOĞLU, İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi Yayını, 2002, (s. 95-123).
• SADİOĞLU, Sedat: “Azınlık Sorunu ve Çözüm Önerileri” Ulusal, Ulusalüstü ve Uluslararası Hukukta Azınlık Hakları (Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi, Lozan Antlaşması), Haz. İbrahim KABOĞLU, İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi Yayını, 2002, (s. 363-368).
• SOYKAN, T. Tankut: “Alfabe sabit, isimler özgür”, Güncel Makale, Radikal Gazetesi, 11.11.2003, http://www.radikal.com.tr/haber.php? haberno=95054 (29.12.2008).
• SOYSAL, İsmail: Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, 1. Cilt, (1920- 1945), 2. Baskı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, TTK Basımevi, Ankara 1989.
• TAHMAZOĞLU UZELTÜRK, Sultan: “Dil Özgürlüğü”, Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 2, Sayı 2, 1998-1999.
• TERZİOĞLU, Süleyman S.: Uluslararası Hukukta Azınlıklar ve Anadilde Eğitim Hakkı, Birinci Basım, Alp Yayınevi, Ankara 2007.
• Anayasa Mahkemesi, Hak ve Özgürlükler Partisi Kararı, 2002/1 esas (siyasi parti kapatma), 2008/1 karar.http://rega.basbakanlik.gov.tr/ eskiler/2008/07/20080701-9.htm (29.12.2008).
• European Commission on Human Rights Case of Fryske Nasjonale Partij and others v. The Netherlands, Judgment of 12.12.1985, No. 11100/84. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/portal.asp?sessionId= 29005197&skin=hudoc-en&action=request (29.12.2009).
• European Court of Human Rights Case of Bekir-Ousta and Others v. Greece, Judgment of 11/10/2007, No. 35151/05. http://cmiskp.echr. coe.int/tkp197/portal.asp?sessionSimilar=29004559&skin=hudoc- en&action=similar&portal=hbkm&Item=1&similar=frenchjudgeme nt (27.12.2008).
• European Court of Human Rights Case of Burghartz v. Switzerland, Judgment of 22.02.1994, No. 16213/90. http://cmiskp.echr.coe.int/ tkp197/portal.asp?sessionId=29004795&skin=hudoc-en&action= request (29.12.2008).
• European Court of Human Rights Case of Campbell and Cosans v. United Kingdom, Judgment of 25.02.1982, Application No. 7511/76 and 7743/76. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/portal.asp?sessionId= 29004603&skin=hudoc-en&action=request (29.12.2008).
• European Court of Human Rights Case of Cyprus v. Turkey , Judgment of 10.05.2001, No. 25781/94. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/ portal.asp?sessionId=29004724&skin=hudoc-en&action=request (29.12.2008).
• European Court of Human Rights Case of Emin and Others v. Greece, Judgment of 27/03/2008, No. 34144/05. http://cmiskp.echr.coe.int/ tkp197/portal.asp?sessionSimilar=29004531&skin=hudoc-en& action=similar&portal=hbkm&Item=1&similar=frenchjudgement (27.12.2008).
• European Court of Human Rights Case of Gorzelik and others v. Poland, Judgment of 17.02.2004, No. 44158/98. http://cmiskp.echr.coe.int/ tkp197/portal.asp?sessionId=29004867&skin=hudoc- en&action=request (29.12.2009).
• European Court of Human Rights Case Relating to Certain Aspects of the Laws on the Use of Languages in Education in Belgium, Judgment of 23.06.1968, No.1474/62, 1677/62, 1691/62, 1769/63, 1994/63 ve 2126/64. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/portal.asp?sessionId= 29004674&skin=hudoc-en&action=request (29.12.2008).
• European Court of Human Rights Case of Tourkiki Ettosi Xanthis and Others v. Greece, Judgment of , 27/03/2008, No. 26698/05. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/portal.asp?sessionSimilar=290045 14&skin=hudoc-en&action=similar&portal=hbkm&Item=1&similar =frenchjudgement (27.12.2008).
• European Court of Human Rights Case of Young, James and Webster v. United Kingdom, Judgment of 13.08.1981, No. 7601/76 and 7806/77. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/portal.asp?sessionId= 29004637&skin=hudoc-en&action=request (29.12.2008).
• European Court of Human Rights Case of Ünal v. Turkey, Judgment of 10.11.2004, No. 48616/99. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/ portal.asp?sessionSimilar=29004802&skin=hudoc- en&action=similar&portal=hbkm&Item=1&similar=frenchjudgeme nt (29.12.2008).
• Permanent Court of International Justice Advisory Opinion on Minority Schools in Albania, 1935 PIJC. (Ser. A/B) No. 64 (April 6). http://www.worldcourts.com/pcij/eng/decisions/1935.04.06_albania/ (29.12.2008).
• Report: “A quest for Equality: Minorities in Turkey”, Minority Rights Group International, 2007. http://www.minorityrights.org/?lid=4572 (29.12.2008).