HEKİMİN SÖZLEŞMEDEN DOĞAN SORUMLULUĞU

Yıl 2008, Cilt: 57 Sayı: 3, 225 - 252, 01.09.2008

Mehmet Demir

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001527

Cited By: 13

Öz

Hekimin sorumluluğunu gerektiren değişik sorumluluk kaynakları bulunmaktadır. Bunlar tıbbî etik, ceza, idare ve medenî hukuk (hukuksal) bakımından sorumluluklar biçimindedir. Hekimin hukuksal sorumluluğunu doğuran kaynaklardan birisi de, hekimlik sözleşmesidir. Hekimlik sözleşmesi dışında kalan diğer hukuksal sorumluluk kaynakları ise, sözleşme öncesi görüşme, vekaletsiz iş görme ve haksız fiilden doğan borç ilişkileridir. Hekim ile hasta arasında kurulan hekimlik sözleşmesi, yasada düzenlenmemiş sözleşmesinde, isimsiz bir iş görme sözleşmesi görünümü nedeniyle tanım, hukuksal nitelik ve sonuçları konusunda tam bir açıklık yoktur. Bununla birlikte, hekimlik sözleşmesinin, serbest çalışan bir hekim ile bizzat hasta ya da onun temsilcisi arasında kurulan ve hekimi kendisine ödenecek bir bedel karşılığında tıbbî teşhis ve tedavi edimini yerine getirme yükümlülüğü altına sokan şeklinde tanımlanması mümkündür. Bu tanımdan hareketle, sözleşmenin tarafları ve borçlanma konusu edimler belirlenebilir. Ancak, sözleşmenin hukuksal niteliği konusunda değişik görüşler ileri sürülmüştür. Buna göre, hekimlik sözleşmesini, iş görme sözleşmelerinden istisna (eser), hizmet (iş) ve vekalet sözleşmesinden biri olarak gören görüşler dışında, sözleşmenin hukuksal niteliğini kendine özgü, isimsiz bir iş görme sözleşmesi sayanlar da vardır. (atipik) iş görme sözleşmelerindendir. Hekimlik Hekimlik sözleşmesinin konusunu taraflar, hastanın ödeyeceği bir bedel karşılığında, sadece hastalığın teşhisi edimi ile sınırlandırabilecekleri gibi, hekime teşhisle birlikte tedavi ve bakım edimlerini de yüklemiş olabilirler. Bu asli yükümler dışında, hekimin daha başka sözleşmesel edim yükümleri de bulunmaktadır. Tıbbî özen gösterme, aydınlatma, arşivleme, sır saklama ve sadakat yükümleri gibi. Hekimin sözleşmesel sorumluluğu için gerekli koşullar ise, şunlardır: 1. Sözleşmenin varlığı ve geçerliliği, 2. Sözleşmesel yükümün ihlâli. 3. Tıbbî kusurlu eylem, 4. Zarar, 5. Tıbbî kusur ile zarar arasında nedensellik. Hekimlik sözleşmesinde, hasta, hekimin kusurlu eyleminin varlığını değil; hekim kendisinin kusursuzluğunu kanıtlamakla yükümlüdür (BK. m. Hekim, hastası ile yaptığı sözleşme ile ilgili olarak, kendisinin veya yardımcısının eyleminden dolayı sorumsuzluk anlaşması yapmış olabilir. Bu anlaşmalarla hekimin sorumluluktan kurtulması olanağı yasal açıdan hile veya ağır kusurda kesin geçersizlik; hafif kusurda ise, takdiri geçersizlik yaptırımlarına tâbidir (BK. m. 99 ve100/f.3)

Anahtar Kelimeler

Hekim-hasta, hekimlik sözleşmesi, sözleşmesel sorumluluk, tıbbî kusur, zarar, tıbbî tazminat davası

The Liability of Doctors under the Medicine Contract

Öz

There are various sources of liability which require the liability of the doctor. These are in terms of medical ethic and of penal, civil and administrative law. One of the sources which causes the liability of the doctor is the contract of medicine. The other legal ways of liabilities other than the contract of medicine are c.i.c. (culpa in contrehendo), tort and transaction without attorneyship. The medicine contract is a freelance contract that is not regulated by law. Due to the appearance of nameless contract, there is no entire definition and legal nature of the medicine contract. Notwithstanding, the medicine contract may be defined as a contract concluded between a doctor who works freely and a patient or his/her representative in the consideration of payment of a sum and treatment and diagnosis. The parties of contract and the subject of obligation may be determined from the definition of the contract. The subject of medicine contract may be restricted in terms of only treatment or the liability of treatment and diagnosis. Excluding this primary obligation, doctor has also contractual obligations such as duty of medical care, clearing, filing, secrecy and fealty. The conditions of the contractual liability of the doctor are as follows: 1. A valid contract, 2. Breach of contractual liability, 3. Defective medical action, 4. Damage, 5. Causal connection between defective medical action and damage. According to the medicine contract, the patient does not need to evidence the existence of the doctor’s fault, but the doctor has to evidence his faultnessless (Turkish Obligation Act, article. 96)

Anahtar Kelimeler

Doctor- patient, medicine contract, contractual liability, medical fault, damage, action for medical damages