ROMA HUKUKU’NDA VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ALACAĞIN TEMLİKİ

Yıl 2005, Cilt: 54 Sayı: 3, 397 - 443, 01.06.2005

Mehmet Üçer

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000395

Cited By: 4

Öz

Hukuki ilişkinin bir alt türü olarak borç ilişkisi, aktif süje olan alacaklı ile pasif süje olan borçlu arasında, bunlardan birini veya her birini diğerine karşı belli bir davranışta (edim) bulunmakla yükümlü hale getiren ve birtakım haklar ve yetkiler ihtiva edebilen hukuki bir bağdır. Borç ilişkisi bu şekilde tanımlanınca, bu kez, bu ilişkinin gerek aktif ve gerekse pasif süjesinde herhangi bir değişikliğin caiz olup olmadığı sorusu akla gelmektedir. Roma hukuku ve dolayısıyla Roma hukukçuları, borç ilişkisinin süjelerinde meydana gelebilecek böyle bir değişikliğe cevaz vermemişlerdi. Ancak, borç ilişkisinde, ticari veya ekonomik zorunluluklar sebebiyle, böyle bir ihtiyacın ortaya çıkması kaçınılmazdır. Bu sebeple, modern hukuklar ve bu arada hukukumuz, borç ilişkisinin süjelerinde meydana gelebilecek bu tür değişikliklere cevaz vermişlerdir Bu çalışmada, borç ilişkisinin aktif süjesinde (alacaklı taraf) değişiklik meydana getiren alacağın temliki konusu incelenecektir. Alacağın temliki ile alacaklı, sadece alacak hakkını devretmektedir. Yoksa borçlu ile arasında yasal ilişkiyi (yani borç ilişkisini) devretmemektedir. Borç ilişkisi, temlik eden ile borçlu arasında yine devam eder. Bu çalışmada ilk olarak Roma hukuku’nda alacağın temliki konusu

Anahtar Kelimeler

1. Borç 2. Alacak 3. Alacağın temliki 4. Roma hukuku 5. Karşılaştırmalı hukuk

(ASSIGNMENT IN ROMAN LAW AND COMPARATIVE LAW)

Öz

Debt-relation as a sub-kind of legal relation is a link that makes one or each of creditor being the active subject and debtor being the passive subject responsible to each other and that may contain several rights and competence. When debt relation is described in this way the question whether any alteration about both active and passive subject is proper or not occurs to mind. The Roman law and therefore the Roman Jurist did not approve such an alteration that might occur with the subjects of debt-relation. However, the appearance of such a need is inevitable with debt-relation owing to commercial and economic indispensibilities. Thus, modern laws and our law have approved this sort of alterations that might happen with the subjects of debt-relation. The issue of assignment of claims that makes any alteration with the active subject (the creditor side) of debt-relation will be examined in this study. The creditor transfers only the credit-right with the assignment of claims. He does not transfer his legal relation (i.e. debt-relation) with the debtor. Debt relation continues between creditor and debtor. In this study the issue of assignment of claims in the Roman law will be examined first, and then the regulations of our ‘law of obligations’ will be tried to examine with comparison to Anglo-American law that is applied in the one forth of the world population

Anahtar Kelimeler

1. Obligation 2. Credit 3. Assignment 4. Roman law 5. Comparative law

Kaynakça

• ANSON , Sir William R.: Principles of the English Law of Contract, London, 1964.
• ARIK, Kemal Fikret: Borçlar Hukuku I - Umumi Hükümler, Ankara, 1964.
• ARSEBÜK, Esat: Türk Kanunları Bakımından Borçlar Hukukunun Umumi Esasları, Ankara, 1937.
• AYBAY, Aydın: Borçlar Hukuku Dersleri, Genel Bölüm, İstanbul, 1991.
• BAŞTUĞ, İrfan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Manisa, 1984.
• CALAMARI, John D./ PERILLO, Joseph M. :The Law of Contract, Minnessota, 1970, s. 402
• DAYINLARLI, Kemal : Borçlar Kanununa Göre Alacağın Temliki, Ankara, 2000.
• DI MARZO, Salvatore : Roma Hukuku, (çev. Ziya Umur), İstanbul, 1959.
• DOWNESS, Antony T. : A Textbook on Contract, London, 1995.
• EREN, Fikret : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2003.
• ESENER, Turhan: Turkish Business Law - I Contract and Torts (Law of Obligations), İstanbul, 2000.
• FEYZİOĞLU, Feyzi Necmeddin: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt II, İstanbul, 1977.
• IUSTINIANUS INSTITUTIONES: (çev. Ziya Umur), İstanbul, 1955.
• İNAN, Ali Naim: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 1984.
• KANETİ, Selim: İsviçre Federal Mahkemesinin Borçlar Hukuku Kararları (1955-1964), Ankara.
• KARAHASAN, M. Reşit: Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler 1. Cilt, İstanbul, 1992.
• KILIÇOĞLU, Ahmet : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2003.
• KOCAMAN, Arif B. :Alacağın Temlikinin Benzer Üçlü İlişkiler Karşısındaki Teorik Sınır Sorunu, Ankara, 1992.
• KOSCHAKER, Paul /AYİTER, Kudret :Modern Hususi Hukuka
• Giriş Olarak- Roma Hususi Hukukunun Ana Hatları, Ankara, 1971.
• OĞUZ, Arzu : Karşılaştırmalı Hukuk, Ankara, 2003.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2000.
• OSER, H. /SCHÖNENBERGER, W. : İsviçre Borçlar Hukuku Şerhi, (çev. Ferid AYİTER), Ankara, 1950.
• ÖNEN, Turgut : Borçlar Hukuku, Ankara, 1990.
• ÖZSUNAY, Ergun: Borçlar Hukuku I, İstanbul, 1983.
• RADO, Türkan: Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku, İstanbul, 1982.
• REİSOĞLU, Safa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2002.
• SAYMEN, Ferit H. : Borçlar Hukuku Dersleri, Cilt I, Umumi Hükümler, İstanbul, 1950.
• SAYMEN, Ferit H./ELBİR, Halid K.: Türk Borçlar Hukuku I, Umumi Hükümler, İstanbul, 1958.
• SAYMEN, Ferit Hakkı/KÖPRÜLÜ, Bülent: Medeni Hukuk Dersleri Cilt II Borçlar Hukuku, İstanbul, 1965
• TAHİROĞLU, Bülent : Roma Borçlar Hukuku, İstanbul, 2000.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi : Türk Aile Hukuku, İstanbul, 1986.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi /AKMAN, Sermet/BURCUOĞLU, Halûk/ALTOP, Atillâ: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 1993.
• TUNÇOMAĞ, Kenan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, I. Cilt, İstanbul, 1972.
• UMUR, Ziya: Roma Hukuku Ders Notları, İstanbul, 1987. Metinde “UMUR: Ders Notları,” olarak kısaltılmıştır.
• UMUR, Ziya: Roma Hukuku Lügatı, İstanbul, 1983. Metinde “UMUR: Lügat,” olarak kısaltılmıştır.
• von TUHR, Andreas : Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, Cilt: 1-2, (çev. Cevat EDEGE), Ankara, 1983.