Boşanmanın Eşler Açısından Genel Sonuçları Bağlamında Yoksulluk Nafakasına İlişkin Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 70 Sayı: 2, 389 - 427, 26.05.2021

Safa Koçoğlu

https://doi.org/10.33629/auhfd.843440

Cited By: 2

Öz

Türk Medeni Kanunu’nun aile hukuku kitabının birinci kısmında boşanmaya müstakil bir bölüm ayrılmıştır. Boşanma; evlilik birliğine geçmişe etkisi olmayacak şekilde hâkim hükmü ile son verilmesidir. Boşanmanın gerçekleşebilmesi için eşlerin sağ iken karşılıklı veya tek taraflı olarak dava açması gerekir.

Boşanmayla kişiler bazı haklar elde edebileceği gibi aynı zamanda bazı sorumluluklar da üstlenir. Kamuoyunda sıklıkla tartışılan yoksulluk nafakası bu hak ve yükümlülüklerden yalnızca biridir. Yoksulluk nafakası; boşanma sebebiyle yoksulluğa düşen eşe ödenen nafakadır. Diğer bir ifadeyle, yoksulluk nafakası eşlerden biri için hak iken diğeri için bir sorumluluğun yerine getirilmesidir.

Günlük sosyal hayatın temelini teşkil eden aile kurumunun zor şartlarda birbirine destek olması amacıyla, aileyi meydana getiren fertler arasında nafaka kurumuna ihtiyaç duyulmuştur. Yoksulluk nafakası, her ne kadar aile birliği boşanma ile son bulsa da güzel günlerin ve yaşanmışlıkların hatırına boşanma sonucunda ihtiyaç sahibi eşi korumak için düzenlenmiştir. İyi niyetlerle yapılan bu düzenlemenin uygulamasında özellikle nafakanın ödeme süresine yönelik günümüzde birtakım tartışmalar yaşanmaktadır. Boşanmaların altında yatan temel problemlerin ve boşanma sonrası yaşanan diğer mağduriyetlerin birlikte incelenerek toplu bir şekilde kanuni düzenlemelerin gözden geçirilmesi gerekirken sadece yoksulluk nafakasının ödenme süresine ilişkin düzenlemede kısmi değişikliklere gidilmesi oldukça düşündürücüdür. Bu çalışma boşanan eşlerin hak ve sorumluluklarının yalnızca yoksulluk nafakasından ibaret olmadığını hatırlatmak ve yoksulluk nafakası tartışmalarına katkıda bulunmak amacıyla hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Boşanma, miras hakları, mal rejimi, maddi ve manevi tazminat, yoksulluk nafakası, yoksulluk nafakasının ödenme süresi

Kaynakça

• Aile Bütünlüğünü Olumsuz Etkileyen Unsurlar ile Boşanma Olaylarının Araştırılması ve Aile Kurumunun Güçlendirilmesi için Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu (Boşanma Komisyonu Raporu), Çevrim İçi: https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem26/yil01/ss399.pdf, 23 Kasım 2020.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Boşanma Nedenleri Araştırması (TBNA 2014), Ankara, 2014.
• Akçabay, F.Ceren, Yoksulluk Nafakası Araştırması (Sosyo-Hukuki Bir İnceleme), Kadın Dayanışma Vakfı, Şen Matbaa, Ankara, 2019.
• Akıntürk, Turgut ve Ateş, Derya, Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku, 2.Cilt, 18.Bası, Beta, İstanbul, 2016.
• Akıntürk, Turgut, Aile Hukuku, 2.Cilt, İstanbul, 2002.
• Aksu, Mustafa, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 181. Maddesinin İkinci Fıkrası ile Alman Medeni Kanunu’nun 1933. Paragrafının Birinci Fıkrasının Bazı Açılardan Karşılaştırılması, Haluk Konuralp Anısına Armağan, Ankara, 2009, ss.69-94.
• Aksu, Mustafa, MK.m.181 II Hükmünün Gizli Bir Mirastan Yoksunluk Sebebi Olarak Değerlendirilmesi, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, 1. Cilt, İstanbul, 2009, ss.251-272. Arbek, Ömer, Boşanmanın Mali Sonuçları, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 54.Cilt, 1.Sayı, Ankara, 2005, ss.115-161.
• Arkan Serim, Azra, Yoksulluk Nafakası, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 65.Cilt, 1.Sayı, 2007, ss.285-302.
• Başaklar, Emin, Nafaka Davaları, Halklarevi Kültür Vakfı Basımevi, Ankara, 1974.
• Bulut, Harun, Aile Hukukunda Velayet ve Nafaka Davaları, Gözde Matbaacılık, İstanbul, 2007.
• Ceylan, Ebru, Türk ve İsviçre Hukukunda Boşanmanın Hukuki Sonuçları, İstanbul, 2006.
• Çitak, Burçak, Yoksulluk Nafakası, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 74. Cilt, 1. Sayı, 2016, ss.241-257.
• Demir, Mecit, Türk Medeni Hukuk Öğreti ve Uygulamasında Yoksulluk Nafakası, Ankara, Seçkin, 2018.
• Doğan, İzzet, “Türk Medeni Kanununun Düzenlemelerine Göre Tedbir Yoksulluk ve İştirak Nafakası”, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/411002 , ss. 59-95.
• Dural, Mustafa, Tufan Öğüz, Mustafa Alper Gümüş, Türk Özel Hukuku, Aile Hukuku, 3.Cilt, 13.Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2018.
• Erdem, Mehmet, Aile Hukuku, Seçkin, Ankara, 2018.
• Ersöz, Oğuz, Yoksulluk Nafakasının Sona Ermesi, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 6.Yıl, 12.Sayı, Ankara, 2018, ss.463-509.
• Ertürk, Erkan, 4721 Sayılı Yeni Medeni Kanuna Göre Uygulamada Nafaka Davaları, Kazancı Yayınevi, İstanbul, 2005.
• Feyzioğlu, N. Feyzi, Aile Hukuku, 3. Bası, İstanbul, 1986.
• Fortuijin, Joos, Wim Ostendorf, Gender and Urban Poverty: Single Mothers in Amsterdam, Geo Journal, 61, 2004.
• Gençcan, Ömer Uğur, 6100 Sayılı HMK Hükümlerine Göre Aile Mahkemesi Davaları, 2.Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• Gençcan, Ömer Uğur, Boşanma, Tazminat ve Nafaka Hukuku, Yetkin, Ankara, 2008.
• Gençcan, Ömer Uğur, Türk Medeni Kanununda Kadın ve Çocuk Hakları, Annem Kadın ve Aile Derneği, Norm Matbaacılık, Ankara, 2006.
• Hatemi, Hüseyin, Burcu Kalkan Oğuztürk, Aile Hukuku, 6.Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• Helvacı, İlhan, Türk Medeni Kanunu, Aile Hukuku, 2. Cilt, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• Kaçak, Nazif, Yeni İçtihatlarla Türk Medeni Kanunu, 1. Cilt, 2. Bası, Seçkin, Ankara, 2007.
• Kayhan, Fahrettin, Özel Hukuk Uygulamasında Yargı İçtihatlarının ve İçtihadı Birleştirme Kararlarının Normatif Gücü, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1999/2, ss.341-363.
• Koçoğlu, Safa, Boşanmanın Çocuk Açısından Sonuçları, Beta Yayınları, 2018.
• KONDA, Yoksulluk Nafakası Dosyası, Nafaka Hakkı Kadın Platformu, Mart 2020.
• Köprülü, Bülent ve Kaneti, Selim, Aile Hukuku, 2. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1989.
• Köseoğlu, Bilal ve Kocaağa, Köksal, Aile Hukuku ve Uygulaması Bilimsel Görüşler ve Yargı İçtihatları, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2011.
• Köseoğlu, Bilal, Aile Mahkemelerinin İşleyişi, Seçkin, Ankara, 2005.
• Köseoğlu, Bilal, Ailenin Şiddetten Korunması, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 77.Sayı, 2008, ss.307-341.
• Oğuz, Cemal, Medeni Kanun Madde 174/I ile 175 Arasındaki Farklar, Çevrim İçi: http:// webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/4_3.pdf, 13 Eylül 2020.
• Oğuzman, Kemal ve Dural, Mustafa, Aile Hukuku, İstanbul, 1994.
• Öztan, Bilge, Aile Hukuku, Turhan Kitabevi, 4. Bası, Ankara, 2004.
• Özuğur, Ali İhsan, 4320 sayılı Ailenin korunmasına Dair Kanun ve Uygulaması, Ailenin Korunmasına Dair Kanun ve Yeni Medeni Kanuna ilişkin Uygulama Sorunları Sempozyumu (9-10 Kasım 2002), İstanbul, 2003.
• Özuğur, Ali İhsan, Evlilik Birliğini Sona Erdiren Nedenler Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali Davaları, 5. Bası, Seçkin, Ankara, 2013.
• Ruhi, Ahmet Cemal, Yargıtay İçtihatlarıyla Nafaka Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2010.
• Saymen, Ferih H. ve Elbir, Halid K., Türk Medeni Hukuku, İsmail Akgün Yayınevi, 3.Cilt, 2.Bası, İstanbul, 1960.
• Serin Of, Emine, Boşanma Davalarında Manevi Tazminat, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 3.Yıl, 10.Sayı, 2012, ss.253-276.
• Serin Of, Emine, Boşanmada Maddi Tazminat, Adalet Dergisi, 33.Sayı, 2009.
• Serozan, Rona, Çocuk Hukuku, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• Şahin, Mustafa, Türk-İsviçre Medeni Kanunlarına Göre Evlilik Sonrası Katkının (Yoksulluk Nafakasının) Şartları, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21/3. Cilt, 2017, ss.75-107. Taş Korkmaz, Hülya, Boşanma Davasında Sağ Kalan Eşin Bu Sıfatla Mirasçılığına Son Vermek Amacıyla Mirasçılar Tarafından Davaya Devam Edilmesi, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi Dergisi, 16. Cilt, Özel Sayı 2014, İzmir, 2015, ss. 1413-1482.
• Tekinay, S.Sulhi, Türk Aile Hukuku, Filiz, İstanbul, 1990.
• Tutumlu, Mehmet Akif, Evliliğin Butlanı Boşanma, Ayrılık Sebepleri ve Boşanmanın Hukuki Sonuçları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2002.
• Uzun, Mine, Yargıtay Kararları Kapsamında Yoksulluk Nafakası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
• Velidedeoğlu, H. Veldet, Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, 2. Cilt, 5. Bası, İstanbul, 1965.
• Yağcı, Kürşad, Yoksulluk Nafakasında “Süresizlik” Sorunu, İstanbul Hukuk Mecmuası, 76/1, 2018, ss.323-357.
• Yalçınkaya, Namık ve Kaleli, Şakir, Boşanma Hukuku, Türk Hava Kurumu Basımevi, Ankara, 1987.
• Yetik, Nurten, Açıklamalı- İçtihatlı Nüfus Velayet Vesayet Nafaka, Bilge Yayınevi, İstanbul, 2007.
• Yıldırım, Abdülkerim, Yoksulluk Nafakası ve Yoksulluk Nafakasında Süre Sorunu, Legal Hukuk Dergisi, 14.Cilt, 157.Sayı, 2016, ss.59-88.
• Yücedağ, Nafiye, Kadının Talep Ettiği Yoksulluk Nafakası (Women’s Alimony), 6.Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali, Editor: Prof. Dr. Adem Sözüer, Yoksulluk Tebliğler, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017, ss.509-529.
• Yücel, Sevtap, Yargıtay Kararları Işığında Anlaşmalı Boşanma Davası Sonrasında Nafaka ve Tazminat Talepleri, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4. Cilt, 1. Sayı, 2018, ss. 239-257.