Dijital Ürünlerin Eşya Niteliğine Disiplinlerarası Bir Bakış

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 2, 1139 - 1190, 07.08.2024

Cannur Ercan , Gökhan Ünlen

https://doi.org/10.33629/auhfd.1472215

Öz

Dijital ürün olarak ifade edebileceğimiz dijital içerik ve dijital hizmetler yaşamımızın, artık neredeyse her günümüzün bir parçasıdır. Öyle olmakla beraber hukukumuzda henüz bunlara ilişkin bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. AB ülkelerindeki yasalaşma süreci ise oldukça yenidir. Dijital ürünlerin kendisinin anlamsal varlığı; sözdizimsel bakımdan kodlanmış bilgi düzeyindeki varlığı ile cd, dvd ya da bilgisayar belleği gibi herhangi bir taşıyıcıya kodlanarak kavuşacağı fiziksel dünyadaki varlığı, üçlü bir yapıyı beraberinde getirmektedir. Doktrinde ZECH’in bilginin varlık düzeyindeki sınıflandırması dijital ürüne uygulanarak; dijital ürünün varlık düzeyindeki semantik, sentaktik ve (olası) fiziksel varlığı gereği üçlü bir yapıyı bünyesinde barındırabileceğine dikkat çekilmelidir. Dijital ürünlerin bu anlamda kendine özgülüğü, bunlara gerek pozitif hukuk (de lege lata) gerek olması gereken hukuk (de lege feranda) bakımından uygulanabilecek hükümlerin belirlenebilmesinde bazı güçlükleri beraberinde getirmektedir. Çalışmada dijital ürünün hukuki niteliği perspektifinden eşya niteliği taşıyıp taşımadığına ilişkin değerlendirmelerin Telif Hukuku ve Sözleşmeler Hukuku ile ilişkilendirilerek ele alınması amaçlanmaktadır. Dijital ürünün üzerinde vücut bularak fiziksel dünyada varlık kazandığı eşya ile ilişkisi çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Ürün, Yapısal Özelliği, Eşya Niteliği, Sözleşmeler Hukuku, Telif Hukuku

Kaynakça

• Akçaal, Mehmet. Eşya Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Akçura Karaman, Tuba. Üreticinin Ayıplı Ürününün Sebep Olduğu Zararlar Nedeniyle Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2008.
• Akipek, Jale, Turgut Akıntürk ve Derya Ateş. Eşya Hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım, 2018.
• Aksoy Dursun, Sanem. Eşya Kavramı. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2012.
• Antalya, Gökhan ve Murat Topuz. Eşya Hukuku Cilt IV/1. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Antalya, O. Gökhan. “Eşya Olarak Dijital Veriler: Dijital Eşya.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 29, 2 Özel Sayı (2023): 1208-1222.
• Atamer, Yeşim M. ve Gökçe Kurtulan Güner. “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu ile İmalatçının Sorumluluğu Konusu Türk Hukuku Açısından Çözülmüş Müdür?.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 70, 2 (2021): 543-588.
• Ateş, Mustafa. “Veri Tabanlarının Hukuki Koruması.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 55, 1 (Haziran 2006): 47-84.
• Ateş, Mustafa. Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Hakların Kapsamı ve Sınırlandırılması. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2003.
• Ateş, Mustafa. Fikri Hukukta Eser Sahipliği. Ankara: Adalet Yayınevi, 2012.
• Aydoğdu, Murat ve Nalan Kahveci. Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (Sözleşmeler Hukuku). Ankara: Adalet Yayınları, 2021.
• Aydos, Oğuz Sadık. Ürün Sorumluluğu. Ankara: Adalet Yayınevi, 2009.
• Ayiter, Nuşin. Hukukta Fikir ve Sanat Ürünleri. Ankara: Sevinç Yayınları, 1982.
• Boehm, Franziska. “Herausforderung von Cloud Computing-Verträgen: Vertragstypologische Einordnung, Haftung und Eigentum an Daten.” ZEuP (2016): 358-387.
• Bomhard, David ve Fabian Eichmeier. “Das digitale Trennungsprinzip – Smarte Geräte im Asset Deal.” RDi (2021): 393-400.
• Brunhild Wieck-Noodt. “Vor § 303, §§ 303–305a.” İçinde Münchener Kommentar zum Strafgesetzbuch, § 303a StGB Datenveränderung, C.H. Beck, 2014.
• Bucher, Stefan. Sachqualität und Veräußerung von Dateien – Der Online Handel mit E-Books, Musik und Filmdateien. Berlin: Duncker & Humblot, 2018.
• Tekinalp, Ünal. Fikri Mülkiyet Hukuku. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2012.
• Ünal, Mehmet ve Veysel Başpınar. Şeklî Eşya Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2023.
• Veldt, Gitta. “The New Product Liability Proposal – Fit for the Digital Age or in Need of Shaping Up? An Analysis of the Draft Product Liability Directive.” Journal of European Consumer and Market Law 12, 1 (2023): 24-31.
• Wagner, Gerhard. “Liability Rules For The Digital Age – Aiming For The Brussels Effect-.” Journal of European Tort Law 13, 3 (Ocak 2023): 191-243.
• Walter Stree ve Bernd Hecker. “§§ 303–305a Datenveränderung.” İçinde Strafgesetzbuch Kommentar, ed. Adolf Schönke ve Horst Schröder. C.H. Beck, 2014.
• Wendehorst, Christiane. “EBGB Art. 43 – Rechte an einer Sache, Weiter Sachbegriff.” İçinde Münchener Kommentar zum BGB, C.H. Beck, 2021.
• Wendland, Matthias. “Sonderprivatrecht für digitale Güter – Die neue Europäische Digitale Inhalte-Richtlinie als Baustein eines Digitalen Vertragsrechts für Europa.” ZVglRWiss 118 (2019): 191-230.
• Yasan Tepetaş, Candan. İmalatçının Sorumluluğu ve Uygulanacak Hukuk. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Yavuz, Cevdet. Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım, 2021.
• Zech, Herbert. Information als Schutzgegenstand. Tübingen: Mohr Siebeck, 2012.