Gümrük Birliğinin Güncellenmesi ve DTÖ Kapsamında Kamu Alımları Başlığının Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 2, 869 - 924, 07.08.2024

Merve Ağzıtemiz

https://doi.org/10.33629/auhfd.1479354

Öz

Türkiye-Avrupa Birliği (AB) arasında bir ortaklık ilişkisi ve bunun üzerine kurulmuş olan bir Gümrük Birliği bulunmaktadır. 1995 yılında kurulan bu Gümrük Birliği ise sanayi ürünleri ile işlenmiş tarım ürünlerini kapsamaktadır. Gümrük Birliğinin kapsadığı konuların yanında, karar alma ve uyuşmazlıkların çözümü mekanizmaları da dönemin şartlarını yansıtacak görünümde ve sınırlı bir şekilde düzenlenmiştir. Türkiye-AB arası ilişkilerin farklılaşması ve Dünya ticaret hacminin artmasıyla birlikte, bu ilişki yapısında değişiklik yapılmasına ilişkin değerlendirmeler yapılmaya başlanmıştır. Bu değerlendirmeler salt olarak mal veya hizmet ticaretini değil, kamu alımları başlığını da bünyesinde bulundurmaktadır. Ticaret hacmi oldukça büyük olan bu alanın, söz konusu ilişki çerçevesinde nasıl güncellenebileceği ise ayrıca tartışılmalıdır. Bu çalışma, mevcut Gümrük Birliğinin güncellenmesi/modernizasyonu gerekliliğini ve bu çerçevede kamu alımları başlığının durumunu ele almaktadır. Kamu alımları, gittikçe büyüyen bir ekonomik öneme sahipken, bu alandaki yapısal sorunları çözmek üzere ne gibi adımlar atılabileceği değerlendirilmelidir. Bu bakımdan, kamu alımları başlığında, Gümrük Birliğinin güncellenmesine yönelik çeşitli senaryolar dikkate alınacaktır. Bununla birlikte, bir alternatif olarak, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) bünyesindeki kamu alımları ilişkilerinin değerlendirilmesi söz konusu olacak ve bu alternatif ilişkinin hukuki boyutu üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gümrük Birliği, Gümrük Birliğinin Güncellenmesi, Kamu Alımları, Dünya Ticaret Örgütü, Kamu Alımları Anlaşması, Türkiye-AB İlişkileri

Kaynakça

• - Akman, Sait. “AB-ABD Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi 13, no.1 (2014): 1-29.
• - Aktaş, Gökhan ve Kaplan, Zeynep. “AB’nin Serbest Ticaret Anlaşmalarının Asimetrik Etkisi ve Türkiye”, Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi 4, no.1, (2020): 117 – 140.
• - Alyanak, Servet. “Dünya Ticaret Örgütü Kamu Alımları Anlaşmasına Genel Bir Bakış ve Bu Anlaşmanın Avrupa Birliği’nde Uygulanması”, Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi 22, no. 1, (2014): 85-119.
• - Anderson, Robert D. ve Müller, Anna Caroline. “The Revised WTO Agreement On Government Procurement (GPA): Key Design Features and Significance for Global Trade And Development”, Georgetown Journal Of International Law 48, (2017): 949-1008.
• - Arat, Tuğrul ve Erten, Rıfat. “DTÖ Hukuku ve Türkiye’ye Etkileri”, içinde Dünya Ticaret Örgütü Doha Turu Çok Taraflı Ticaret Müzakereleri ve Türkiye, ed. Sait Akman ve Şahin Yaman, 355-418, Ankara: Tepav, 2008.
• - Arat, Tuğrul. “Avrupa Birliği ile Türkiye Arasındaki İlişkiler ve Gümrük Birliğinin Yeri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 44, no. 1 (Mayıs 1995): 587-606.
• - Arat, Tuğrul. “Türkiye-AB İlişkilerinin Gelişmesinde Bazı Saptamalar ve Genel Bir Değerlendirme”, içinde Türkiye Avrupa Birliği İlişkileri, ed. Belgin Akçay, Sinem Açıkmeşe, 615-648, 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2017.
• - Arısan Eralp, Nilgün ve Baykal, Sanem (et. al.) “Modernisation of The Turkey-EU Customs Union, Building a New Partnership on Past Achievements”, Tepav Policy Note, N202126, September 2021.
• - Avrupa Birliği ve Küresel Araştırmalar Derneği (ABKAD), Türkiye ve Avrupa Birliği Arasındaki Gümrük Birliği’nin Güncellenmesi: Tarım, Hizmetler ve Anlaşmazlıkların Halli, Ankara: 2020, http://abkad.org/wp-content/uploads/2021/01/CSSP-II-062-Projesi-G%C3%BCmr%C3%BCk-BG-Kitab%C4%B1-1-Ocak-2021.pdf
• - Aydın, Ali Kemal. “Serbest Ticaret Anlaşmalarının Yeri ve Türkiye´nin Dış Ticaretinin Geliştirilmesindeki Önemi”, Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, no.12, Dışişleri Bakanlığı Yayınları, (Şubat 2004), https://www.mfa.gov.tr/uluslararasi-ekonomik-sorunlar-_subat-2004_.tr.mfa
• - Babu, R Rajesh. “Decision making in the WTO: From Negotiated Law-making to Judicial Law-making”, içinde, International Economıc Law and Governance, ed. Julien Chaisse, Tsai-Yu Lin, 487-514, Oxford University Press, 2016.
• - Bercero, Ignacio Garcia. “Dispute Settlement in European Union Free Trade Agreements: Lessons Learned?” içinde Regional Trade Agreements and the WTO Legal System, ed. Lorand Bartels ve Federico Ortino, 383-405, Oxford University Press, 2006.
• - Bilici, Nurettin. Avrupa Birliği ve Türkiye, 6. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013.
• - Bown, Chad. “Trump Ended WTO Dispute Settlement. Trade Remedies are Needed to Fix It”, World Trade Review 21, no. 3, (2022): 312-329.
• - Can, Hacı ve Özen, Çınar. Türkiye Avrupa Topluluğu Ortaklık Hukuku, Ankara: Gazi Kitapevi, 2005.
• - Cengiz, Cihangir ve Kurtbağ, Ömer. “Türkiye-AB Gümrük Birliğinde Yaşanan Güncel Sorunlar ve Bunlara Olası Çözüm Önerileri”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi 6, no.2, (Kış 2015):1-33.
• - Choi, Bowon. “Three Years of the Multi-Party Interim Appeal Arbitration Arrangement: An Interim Evaluation of Arbitration as a Means to Appeal WTO Panel Reports”, Kluwer Arbitration Blog, August 11 2023, https://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2023/08/11/three-years-of-the-multi-party-interim-appeal-arbitration-arrangement-an-interim-evaluation-of-arbitration-as-a-means-to-appeal-wto-panel-reports/
• - Conconi, Paola, Herghelegiu, Cristina ve Puccio, Laura. “EU Trade Agreements: To Mix or not to Mix, That is the Question”, European University Institute Research Paper, May 2020. https://respect.eui.eu/wp-content/uploads/sites/6/2020/05/Mixity.pdf
• - Çal, Sedat. “Kamu İhale Kanunu’nun Kapsamına Yönelik Gözlemler” içinde Fehim Üçışık (et. al. ed.) Kamu İhale Hukuku’na İlişkin Tebliğler ve Makaleler – 2, (İstanbul, Aristo yayınları, 2016): 13-21.
• - Damlacı, Cemalettin. “Türkiye-AB Gümrük Birliği İlişkisi: Yeni Nesil Ticaret Anlaşmaları”, içinde Türkiye AB İlişkileri Yeni Gündem, ed. Belgin Akçay, 161-173, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2014.
• - Davey, William J. “WTO Dispute Settlement: Crown Jewel or Costume Jewelry?” World Trade Review 21, (2022): 291–300.