Devletlerin Uluslararası Antlaşmalardan Kaynaklanan Yükümlülüklerinin Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın Üstünlük Koşulu Bağlamında Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 3, 1679 - 1707, 31.10.2024

Gonca Ünal

https://doi.org/10.33629/auhfd.1468648

Öz

Uluslararası hukukta yorum özellikle de mesele uluslararası bir nitelik kazandığı ve tek tek bireyleri değil de devletleri ilgilendirdiği için diğer hukuki gayretlerden daha önemli olarak addedilebilir. Uluslararası antlaşma maddelerinin muhteviyatının, kastedilen anlama uygun bir şekilde değerlendirilerek açığa kavuşturulmasının kıymeti, uluslararası hukuk literatürünün büyük oranda Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın nasıl yorumlanması gerektiği konusunda çıkan tartışmalardan mülhem olduğu gerçeğinden de anlaşılabilir. Nitekim özünde bir uluslararası antlaşma olan Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın 16. bölümünde “Çeşitli Hükümler” başlığı altında yer alan 103. madde hala tartışmalı bir içeriğe sahiptir. Madde metni Birleşmiş Milletler üyelerinin, Antlaşmadan doğan yükümlülüklerinin, taraf oldukları diğer bir uluslararası antlaşmadan doğan yükümlülüklerle çatışması halini düzenlemektedir ve çatışma durumunda nihayetinde Birleşmiş Milletler Antlaşması’ndan doğan yükümlülüklerin daha üstün olduğunu ifade etmektedir.
Antlaşmanın önemi ve yeganeliği göz önüne alındığında 103. madde metninin, antlaşmalar ihtilafına atıfta bulunan kısa bir hukuki paragraftan ibaret olmadığı anlaşılacaktır. 103. madde dahilinde uluslararası hukukun şekli kaynakları ile kurulacak hiyerarşik ilişkiler hakkındaki mülahazalar bağlamında, bu çalışma Birleşmiş Milletler Antlaşması’ndan doğan sorumluluklar ile Birleşmiş Milletler üye devletlerinin taraf olduğu diğer uluslararası antlaşmalardan doğan sorumlulukları arasındaki ilişkiyi merkezine almaktadır.

Anahtar Kelimeler

uluslararası hukukun şekli kaynakları, Birleşmiş Milletler Antlaşması, üstünlük koşulu, antlaşmalar ihtilafı, uluslararası yükümlülük

Kaynakça

• Arsava, Ayşe Füsun. “AİHK’nun Konvansiyon Alanı Dışında Uygulanması Kriterleri ve Bu Çerçevede Doğan Uluslararası Sorumluluk.” Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 1, No. 2 (2011): 1-25.
• Arsava, Ayşe Füsun. “BM Güvenlik Konseyi Rezolüsyonlarının Yorumu.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136 (Mayıs-Haziran 2018): 359-394.
• Bernhardt, Rudolf. “Article 103.” İçinde The Charter of the United Nations – A Commentary Vol. II (2nd ed.), Ed. Bruno Simma, 1290-1302. Oxford: Oxford University Press, 2002.
• Chinkin, Christine. “Jus Cogens, Article 103 of the UN Charter and Other Hierarchical Techniques of Conflict Solution.” Finnish Yearbook of International Law 17 (2006): 63-82
• Conforti, Benedetto. The Law and Practice of the United Nations. Leiden: Martinus Nijhoff Publishers, 2005.
• Constance Jean Schwindt. “Interpreting the United Nations Charter: From Treaty to World Constitution.” University of California Davis Journal of International Law & Policy 193, No. 6 (2000): 193-216.
• D. White, Nigel ve Ademola Abass. “Countermeasures and Sanctions.” İçinde International Law (Fourth Edition), Ed. Malcolm D. Evans, 537-562. Oxford: Oxford University Press, 2014.
• Fassbender, Bardo. “The United Nations Charter As Constitution of the International Community.” Columbia Journal of Transnational Law 36, No. 3 (1998): 529-619.
• Goodrich, Leland M. ve Edvard Isak Hambro. Charter of the United Nations: Commentary and Documents. Boston: World Peace Foundation, 1946.
• International Law Commission. “Fragmentation of International Law: Difficulties Arising from the Diversification and Expansion of International Law, Report of the Study Group of the International Law Commission Finalized by Martti Koskenniemi.” UN Doc. A/CN./L.682 (ILC Report on Fragmentation) (13.04.2006).
• Istrefi, Kushtrim. “The Application of Article 103 of the United Nations Charter in the European Courts: The Quest for Regime Compatibility on Fundamental Rights.” European Journal of Legal Studies 5, No. 2 (Winter 2012): 100-117.
• Kelsen, Hans. The Law of the United Nations: A Critical Analysis of Its Fundamental Problems. London: Stevens & Sons Limited, 1951.
• Kitharidis, Sophocles. “The Power of Article 103 of the UN Charter on Treaty Obligations.” Journal of International Peacekeeping 20, No. 1-2 (2016): 111-131.
• Klabbers, Jan. International Law. Cambridge: Cambridge University Press, 2021.
• Kolb, Robert. “Does Article 103 of the Charter of the United Nations Apply Only To Decisions or Also To Authorizations Adopted By the Securtiy Council?” Zeitschrift für Ausländisches Öffentliches Recht und Völkerrecht 64, No. 1 (2004): 21-35.