Hukuk Felsefesi Öğretiminde Edebiyat Eserleri

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 3, 1775 - 1798, 31.10.2024

E. İrem Akı

https://doi.org/10.33629/auhfd.1512700

Öz

Edebiyat eserleri hem Türkiye’nin hem de Dünya’nın çeşitli üniversitelerinde Hukuk ve Edebiyat dersleri aracılığıyla hukuk eğitiminde yer almaktadır. Bu makalede edebiyat eserlerinin hukuk felsefesi dersinde kullanımının dersin işleyişine nasıl bir katkı sunacağı üzerinde durulacaktır. Edebiyat eserleri hukuk felsefesi dersinde ne işe yarar? Edebiyat eserleri aracılığıyla hukuk felsefesi dersinde veremediğimiz neyi veririz öğrenciye? Bu soruları yanıtlamak için birinci bölümde hukuk felsefesinin hukuk eğitimindeki yeri ortaya koyulacak, ikinci bölümde hukuk felsefesi alanındaki gelişmeler ışığında Hukuk ve Edebiyat akımının ortaya çıkışı üzerinde durulacak ve üçüncü bölümde de hukuk felsefesi öğretiminde, edebiyatta hukuk yaklaşımı çerçevesinde, alternatif bir yöntem olarak edebiyat eserlerinin ne tür olanaklar sağlayabileceği tartışılacak ve edebiyat eserlerinin hukuk felsefesi öğretimi için üç olanak sunduğu iddia edilecektir. Buna göre ilk olarak edebiyat eserleri adalet, sosyal adalet, önyargılar, otorite, hukuka bağlılık gibi belirli kavramları tartışmak; ikinci olarak hukukçunun önemli bir işi olan kişilerin eylemlerini belirli bir bağlam içinde görmek ve değerlendirmek; üçüncü olarak da kişilerin eylemlerini değerlendirirken veya yargılarken önyargıların nasıl adaletsiz durumlara yol açtığını göstermek bakımından zengin kaynaklardır. Makalenin son bölümünde de Necip Fazıl Kısakürek’in Reis Bey oyunu üzerinden önyargılar ve yarattıkları adaletsiz durumlar tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hukuk ve Edebiyat, hukuk felsefesi, hukuk eğitimi, önyargılar, tanıklığa ilişkin adaletsizlik

Kaynakça

• Akal, Cemal Bâli. “Bana Edebiyat Parçalama.” İçinde Hukuk ya da Kukla Tiyatrosu Edebiyat ve Hukuk, 129-136. İstanbul: Zoe, 2023.
• Akal, Cemal Bâli. “Edebiyat ve Hukuk Dersini Kim Uydurdu?.” İçinde Sözün İkiz Çocukları, ed. Cemal Bâli Akal ve Yalçın Tosun, 143-151. İstanbul: Zoe Kitap, 2023.
• Akal, Cemal Bâli. “Edebiyat ve Hukuk Dersi Ahlâktan Değil Buluttan Yana Olmalıdır.” İçinde Sözün İkiz Çocukları, Ed. Cemal Bâli Akal ve Yalçın Tosun, 91-97. İstanbul: Zoe Kitap, 2023.
• Akal, Cemal Bâli. “Hukuka Aşağıdan ve Yukarıdan Bakmak.” İçinde Hukuk ya da Kukla Tiyatrosu Edebiyat ve Hukuk, 146-158. İstanbul: Zoe, 2023.
• Akbaş, Kasım. Hukukun Büyübozumu. Ankara: Nota Bene Yayınları, 2015.
• Akı, E. İrem. “Teaching Philosophy and Ethics through a Law and Literature Course in Today’s Turkey.” Law and Method (Kasım 2018):1-13.
• Akman, Şefik Taylan. Hukuk ve Politika İlişkisi Hukukun Ekonomi Politik Analizi ve Liberal Hukuk Düzeninin Eleştirisi. Ankara: İmge Yayınları, 2006.
• Aktaş, Sururi. Eleştirel Hukuk Çalışmaları. İstanbul: Kazancı Kitap, 2006.
• Aristodemou, Maria. “Studies in Law and Literature: Directions and Concerns.” Anglo-American Law Review 22 (1993): 157-193.
• Binder, Guyora. “Law and Literature.” İçinde Johns Hopkins Guide to Literary Theory And Criticism, Ed. Michael Groden, Martin Kreiswirth, Imre Szeman, 587-592. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2005. Bix, Brian. Jurisprudence. London: Sweet&Maxwell, 1999.
• Çağlar Gürgey, F. İrem. “Feminist Perspektiften Hukuk Eğitimi Eleştirisi.” Kadın/Woman 2000 15, no. 1 (2014): 97-109.
• Çap, Güneş. “Hukuk ve Disiplinlerarasılık.” İçinde Astana 2. Uluslararası Hukuk ve Sosyal Bilimler Sempozyumu Bildiriler Tam Metin Kitabı, Ed. Ömer E. Egeliği ve Aigerim Serdaliyeva, 1034-1049. İstanbul: Türk-Alman Üniversitesi ve Astana Yayınları, 11-12 Kasım 2023.
• Demir, Gökhan Yavuz. “Edebi Bir Tür Olarak Hukuk.” Hukuk Kuramı 2, no. 6 (Kasım-Aralık 2015): 45-51.
• Dunlop, C.R.B. “Literature Studies in Law Schools.” Cardozo Studies in Law and Literature 3, no.1 (1991): 63-110.
• Freeman, M. D. A. Llyod’s Introduction to Jurisprudence. London: Sweet&Maxwell, 1994.
• Fricker, Miranda. “Silence and Institutional Prejudice.” İçinde Out from the Shadows: Analytical Feminist Contributions to Traditional Philosophy, ed. Sharon L. Crasnow ve Andanita M. Superson, 287-306.Oxford: Oxford University Press, 2012.
• Fricker, Miranda. Epistemik Adaletsizlik İktidar ve Bilmenin Etiği. Çeviren Kadir Gülen. Ankara: Fol, 2023.
• Gemmette, E. Villiers. “Law and Literature: An Unnecessarily Suspect Class in The Liberal Arts Component of the Law School Curriculum.” Valparaiso University Law Review 23, no. 3 (1989): 267-340.
• Gürler, Sercan. “Hukuk Felsefesi Tartışmalarına Girebilmek.” İçinde Raymond Wacks, Hukuk Felsefesine Kısa Bir Giriş. Çeviren Engin Arıkan, vii-xxiv. İstanbul: Tekin Yayınevi, 2013.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Reis Bey. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 2024.
• Kuçuradi, İoanna. İnsan ve Değerleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, 2013.
• Kuçuradi, İoanna. “Ahlâk ve Kavramları.” İçinde Uludağ Konuşmaları, 23-42. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, 2014.
• Kuçuradi, İoanna. Etik. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, 2022.