Psikiyatristlerin Sır Saklama Yükümlülüğü ve Bildirim Yükümlülüğü Arasında Yaşadığı İkilem ve Çıkış yolu

Year 2025, Volume: 74 Issue: 3, 1559 - 1618, 28.10.2025

Önder Tozman

https://doi.org/10.33629/auhfd.1699688

Abstract

Psikiyatristler yaptıkları tıbbi müdahaleler nedeniyle hastalarına karşı sorumludur. Psikiyatristin en önemli yükümlülüklerinden birisi de mesleğinin icrası sebebiyle hastasına ilişkin öğrendiği bilgileri gizli tutması ve bunları üçüncü kişilerle paylaşmamasıdır. Bu yükümlülüklerine aykırı davranışlarda bulunan psikiyatristlerin hem hukuki hem de cezai sorumlulukları doğabilecektir. Ancak diğer yandan diğer hekimlerde olduğu gibi psikiyatristlerin yine kanundan kaynaklanan bildirim yükümlülükleri bulunmaktadır. Gerçekten TCK’nın 280. maddesinde “Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi” suçu düzenlenmiş bulunmaktadır. Bu madde sağlık mesleği mensuplarına “Görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmaları halinde durumu yetkili makamlara bildirme” yükümlülüğü getirmektedir. Sağlık mesleği mensubu olan psikiyatristler de bu yükümlülük altındadır. Psikiyatristlerin hukuki ve cezai sorumlulukları diğer hekimlerle benzerlik taşımakla beraber meslekleri gereği hastalarıyla kurduğu ilişkiden kaynaklanan farklı bazı noktalar da bulunmaktadır. Gerçekten diğer hekimler teşhis ve tedavileri sırasında çok gerekmedikçe hastalarının özel hayatına pek fazla girmedikleri halde psikiyatrist doğru teşhis ve tedavi için bu alana özellikle girmek durumundadır. Bu da onların diğer hekimlere kıyasla çok fazla özel hayatla ilgili bilgilere sahip olmaları sonucunu doğurmaktadır. Bu noktada psikiyatristler kanundan ya da etik kurallardan kaynaklanan hastalara ait bilgilerin gizliliğini koruma yükümlülüğü ile yine kanundan ya da bazı zorunluluk hallerinden kaynaklanan bildirim yükümlülüğü karşısında bir ikilem yaşayabilmektedir.

Keywords

Psikiyatrist , Sır Saklama Yükümlülüğü , Özel Hayat , Bildirim Yükümlülüğü , İkilem

The Dilemma Between Psychiatrists' Duty of Confidentiality and Duty to Report, and a Way Out

Abstract

Psychiatrists may incur legal liability towards their patients for medical interventions performed in the course of their professional duties. Among their primary obligations is the duty to maintain the confidentiality of all information obtained in connection with the treatment of a patient and to refrain from disclosing such information to third parties. Breaches of this duty may result in both civil and criminal liability.
However, psychiatrists, like all medical professionals, are also subject to statutory reporting obligations. Article 280 of the Turkish Penal Code sets forth the offence of “failure to report a crime by healthcare professionals,” which imposes a duty on such professionals to notify the competent authorities when, in the course of their duties, they encounter indications that a criminal offence has been committed. Psychiatrists, as members of the healthcare profession, are likewise bound by this obligation.
While the legal and criminal responsibilities of psychiatrists are broadly comparable to those of other physicians, the nature of psychiatric practice gives rise to certain distinctive aspects. Unlike many other medical practitioners, who typically do not inquire into the private lives of their patients unless strictly required for diagnostic or therapeutic purposes, psychiatrists are, by the nature of their discipline, often compelled to explore deeply personal and sensitive aspects of a patient's life in order to arrive at an accurate diagnosis and deliver effective treatment. As a result, psychiatrists are frequently entrusted with an extensive amount of private information.
This unique position may place psychiatrists in a conflict between their obligation to uphold the confidentiality of patient information—arising from statutory provisions and professional ethical standards—and their legal duty to report certain incidents to the authorities. This tension reflects a complex interplay between patient privacy and public interest, and poses significant ethical and legal challenges for psychiatric practitioners

Keywords

Psychiatrist , Duıty of Confidentiality , Private Life , Legal Obligation to Report , Ethical Dilemma

References

• Akartepe, Alparslan. Tedavi Sözleşmesinin Hukuki Niteliği, I. Sağlık Hukuku Sempozyumu (Erzincan 15-16 Mayıs 2006). Yetkin Yayınları, 2007
• Arslan, Çetin, Azizağaoğlu, Bahattin. Yeni Türk Ceza Kanunu Şerhi. Asil Yayınları, 2004.
• Aşkın, Uğur. “Hekimin Sır Saklama Yükümlülüğü ile Suçu Bildirmeme Suçu Arasındaki İlişki.” Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(2) (2021): 1368-1394. Camadan Fatih. (2018). “Psikolojik Danışmanın Yaşadığı Çatışma: Etik İkilem.” Sakarya University Journal of Education, 8 (1) (April 2018): 76-94.
• Çakıroğlu, Meral Törenli. (2010). “Hekimin Borçlarından Özel Olarak Sır Saklama Borcu.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi-C.12, S.2 (2010): 159-181.
• Çayköylü, Ali. “Psikiyatride Gizlilik İlkesi.” Klinik Psikiyatri 5 (2002): 248-256.
• Deryal, Yahya. Hekimin “Sır Saklama” ve “İhbar” Yükümlülükleri, apamer psikoloji yayınları HEKİMİN “SIR SAKLAMA” VE “İHBAR” YÜKÜMLÜLÜKLERİ.pdf.
• Diggelmann, Oliver, Cleis, Maria Nicole ve Yaşar, Jülide. (2022), “Mahremiyet Hakkı Nasıl İnsan Hakkı Haline Geldi.” Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.10, S.19 (2022): 173-192.
• Donay, Süheyl. Meslek Sırrını Açıklama Suçu. Sulhi Garan Matbaası, 1978.
• Engelhardt, Dietrich. Tıbbın Gündelik Yaşamında Etik, Araştırmadan Terapiye Disiplinler Yelpazesi. Çev. Arın Namal. Nobel Tıp Kitabevleri, 2000.
• Erbaş, Rahime. Türk Hukukunda ve Karşılaştırmalı Hukukta Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirme Yükümlülüğü. İstanbul Ceza Hukuku ve Kriminoloji Arşivi, 2015.
• Gümüş, Mustafa Alper ve Gümüş, Eren. “Psikolojik Danışmanın Psikolojik Danışma Sözleşmesine Dayalı Hukuksal Sorumluluğu.” Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C.41, S.1 (2008): 275-297.
• Günday, Harun Mirsad. Psikiyatristin Hukuki Sorumluluğu. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Gündel, Ahmet. Yeni Türk Ceza Kanunu Açıklaması. 2009
• Güven, Bilhan. Hasta Bilgilerinin Gizliliği Prensibi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Yüksek Lisans Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010.