Triumph und Scheitern des İslamischen Rationalismus im 1 1. Jahrhundert

Year 2006, Volume: 47 Issue: 2, 0 - 1, 01.08.2006

Özcan Taşçı

https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000000060

Abstract

verilmektedir . Yazar, giriþ bölümünde (s. 9) teolojik açýdan Ýslam dünyasýndaki çöküþün - içtihad kapýsýný kapattýðýndan dolayý - baþlatýcýlarý arasýnda saydýðý Cüveyni’nin fikir dünyasýný eserinin ikinci bölümünde daha geniþ olarak ortaya koymaktadýr. Nagel, özellikle Ýslam hukuku ve Kelamda Þafiî hâkimiyetinin baþlamasýný olumsuz bir geliþme olarak görmektedir. Bu mezhebin en önemli temsilcileri olan Cüveyni (ö.478/1085) ve onun öðrencisi Gazali (ö.505/1111) ile birlikte Ýslam’da rasyonel düþün- cenin etkisini kaybetmeye baþladýðýný iddia etmektedir.5 Ýçtihadýn kaynaðý- ný teþkil eden rasyonel düþüncesinin ortadan kalkmasýyla artýk alimler daha önceki müctehidleri taklid eden sadece fetva veren müftüler olarak karþýmýza çýkmaya baþlamýþlardýr. Ve daha da önemlisi artýk dindarlýk Þafiî (ö.204/ 819) ve Eþ’ari (ö.324/935) kýstaslarýna göre gerçekleþmeye baþlamýþtýr.7 Þu halde o, Ýslam dünyasýnda, temel olarak Eþ’ari düþüncesinin hakim olmasý- ný, Ýslam’daki akýlcýlýðýn ortadan kalkmasýnýn, dolayýsýyla da Ýslam ülkeleri- nin çöküþünün en önemli nedeni olarak görmektedir