Effects of Child Care on Women Labor Force and Legal Arrangements

Year 2016, Volume: 16 Issue: 34, 108 - 137, 31.12.2016

Namık Hüseyinli , Tahire Hüseyinli

https://doi.org/10.25294/auiibfd.308032

Cited By: 6

Abstract

Women's unemployment rate in
Turkey is higher than in developed countries. Government needs to take
initiatives and responsibility by investigating the main reasons behind this
problem in order to resolve this issue about women employment. Childcare is one
of the obstacles to women employment and elimination of this burden would increase
the involvement of women in work life. As a matter of fact, labor force
involvement of mothers who cannot find trustworthy childcare is much lower than
men. Increasing the employment of women is possible by providing day care
services by the government. According to the previous studies on this topic,
the most important factor for solving this problem is providing full day
childcare services by the government. Governments providing childcare services
will enable raising healthier generations and will also remove the obstacles to
women employment.

Keywords

Childcare, Women Employment, Women Unemployment, Day Care Service, Free Family Labor

Çocuk Bakımının Kadın İşgücü Üzerinde Etkileri ve Hukuki Düzenlemeler

Abstract

Ülkemizde kadın işsizliği,
gelişmiş ülkelere kıyasla daha yüksek oranlardadır. Sorunun temel nedenlerinin
araştırılarak kadın istihdamı konusunda olumsuz tablonun kaldırılması için,
devletin temel bazı yükümlülükleri üstlenmesi gerekmektedir. Kadın istihdamının
önündeki engellerin başında gelen çocuk bakımı yükünün paylaşılarak
hafifletilmesi, kadınların çalışma hayatına katılımını arttıracaktır.
Kadınların çalışma hayatına katılımını arttırmak, ancak devletin çocuk bakımı
konusunda hizmet üretimi ile mümkündür. Çalışan anneler açısından tam gün bakım
hizmetinin devlet tarafından sağlanması, özellikle bu konuda yapılan
araştırmalarda sorunun çözümüne yönelik en önemli etken olarak önerilmektedir.
Bu çalışmada kadın istihdamını etkileyen nedenlerle birlikte duygusal emek
olarak tarif edilen çocuk bakımı konusu da incelenmiştir. Toplumsal bakış açısı
ile kadının statüsü, çocuk bakımının kadın işgücü üzerindeki etkileri ve konuya
ilişkin ülkemizdeki ve diğer ülkelerdeki yasal düzenlemeler karşılaştırmalı
olarak ifade edilmiştir. 

Keywords

Çocuk Bakımı, Kadın İstihdamı, Kadın İşsizliği, Bakım Hizmeti, Ücretsiz Aile İşçiliği

References

• ADAMAN, Fikret ve KEYDER, Çağlar. (2006) Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma, Avrupa Komisyonu, Sosyal Dışlanma ile Mücadelede Mahalli Topluluk Eylem Programı, 2002-2006 Raporu, http://ec.europa.eu/employment_social/social_ inclusion/docs/2006/study_turkey_tr.pdf, 12.11.2015.
• ALESKERLİ, Alesker. (2005). Rusya Federasyonu Anayasası, http://www.anayasa.gen.tr/rusya.htm, 15.06.2016.
• ANNAN, Kofi A. (2001). Biz Çocuklar. Çocuklar için Dünya Zirvesi’nde Verilen Sözlerin Yerine Getirilmesi, UNICEF.
• ARAT, Necla. (1994). “Türkiye’de Kadınların Çalışma Yaşamında Karşılaştıkları Zorlukları Sosyo-Kültürel Nedenleri” , Türkiye’de Kadın Olmak, Say Yayınları, İstanbul.
• AYCAN, Zeynep. (1998). “Kadınların İs Hayatında Başarılarını Etkileyen Faktörler”, Human Resources, Sayı: 7.
• AYTAÇ, Serpil. (2001). Çağdaş Sanayi Merkezlerinde Kadın İşgücünün Konumu: Bursa Örneği, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Bursa.
• BAYINDIR, Burçin. (2013). 4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Ücretsiz İzin Uygulaması, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı İş Müfettişi Yardımcılığı Etüdü, İstanbul.
• BENER, Özgün. (2009). Annelerin Kız Çocukların Eğitimi Konusunda Görüşleri, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 2.
• BERBER, Metin ve YILMAZ ESER, Burçin. (2000). Türkiye’de Kadının İşgücü Piyasasına Katılım Süreci ve Bölgesel Analiz, T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü ve Sorunlar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• BERBER, Metin ve YILMAZ ESER, Burçin. (2008). Türkiye’de Kadın İstihdamı: Ülke ve Bölge Düzeyinde Sektörel Analiz, “İş-Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 10 Sayı: 2, Nisan
• CANİKLİOĞLU, Nurşen. (2002). Hastalık ve Sakatlığın Hizmet Akdine Etkisi, Beta Yay., İstanbul.
• ÇAHA, Ömer. (1996). “Toplumsal Cinsiyet ve İktidar”, Ayrıntı, İstanbul.
• ÇSGB, (2007). Aile ve İş Yaşamının Uyumlaştırılması Çalışma Grubu Raporu, Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• DANIŞ, Mehmet Zafer ve DANIŞ, Yasemin. (2006). Küreselleşme Sürecinde Toplum Temelli Bakım Anlayışı ve Sosyal Hizmet: Türkiye Örneğinde Bir Model Önerisi, TC. Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, “Küreselleşen Dünyada Sosyal Hizmetin Konumu, Hedefleri ve Geleceği Sempozyumu”, Antalya.
• DAYIOĞLU, Meltem ve KIRDAR Murat G. (2010). Türkiye'de Kadınların İşgücüne Katılımında Belirleyici Etkenler ve Eğilimler, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Planlama Teşkilatı ve Dünya Bankası Refah ve Sosyal Politika Analitik Çalışma Programı Çalışma Raporu, Sayı: 5, Ankara.
• DEDEOĞLU, Saniye. (2000). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği, Toplum ve Bilim, Sayı: 86.
• DEMİRBİLEK, Sevda. (2007). Cinsiyet Ayırımcılığının Sosyolojik Açıdan İncelenmesi, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 44, Sayı: 5.
• ECEVİT, Yıldız (2013). T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı İstihdamda ve Sosyal Güvenlikte Cinsiyet Eşitliği Paneli ve Çalıştay Bildirileri, Ankara.
• EKONOMİ, Münir. (2009). Kadın İşçilerin Gebelik ve Doğum Halinde Feshe Karşı Korunması, Çalışma ve Toplum Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 22, İstanbul.
• ERCAN, Fuat ve ÖZAR, Şemsa. (2000). Emek Piyasası Teorileri ve Türkiye’de Emek Piyasası Çalışmalarına Eleştirel Bir Bakış, Toplum ve Bilim, Sayı: 86, 2000.
• ERDUT, Tijen. (2006). “İşgücü Piyasasında Ayrımcılık”, İkinci Ulusal Sosyal Politika Kongresi (Ankara/23-24 Kasım 2006), Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu ve Friedrciht Ebert Vakfı. Ankara.
• ERDUT, Tijen. (2005). “İşgücü Piyasasında Enformelleşme ve Kadın İşgücü”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 6, İstanbul.
• ERDUT, Zeki, (2000). “Avrupa Birliği’nde Çalışan Kadınların Hakları”, Prof. Dr. Nusret Ekin’e Armağan, TÜHİS Yayın No: 38, Ankara.
• EREN Abdurrahman - ASKER Ali. (2012) Türk Cumhuriyetleri Anayasaları, Ankara.
• EYÜBOĞLU, Ayşe, ÖZAR, Şemsa ve TANRIÖVER TUFAN Hülya. (1998). “Kentli Kadınların Çalışma Koşulları ve Çalışma Yaşamını Terk Nedenleri”, 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek, ODAİE, Yayın No. 285, Ankara,
• GER, Nur. (2013). “İstihdamda ve Sosyal Güvenlikte Cinsiyet Eşitliği Paneli ve Çalıştay Bildirileri”, T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Ankara.
• GÖKBAYRAK, Şenay. (2009). Refah Devletinin Dönüşümü ve Bakım Hizmetlerinin Görünmez Emekçileri Göçmen Kadınlar, Çalışma ve Toplum, Cilt: 2, Sayı: 21, İstanbul.
• GÖKBAYRAK, Şenay. (2011). İşgücü Piyasaları ve Sosyal Güvenlikte Dönüşüm Ekseninde Kadınların Emeklilik Güvencesi, Çalışma ve Toplum, Cilt: 2, Sayı: 29, İstanbul.
• GÖKÇE, Burcu ve AKIN, Yılmaz. (2009). Avrupa Birliği’nin Yaşlanma Sorununa Bir Çözüm Olarak Türkiye’nin Üyeliği, Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt: 8, No:1, Ankara.
• GÜNDEŞLİOĞLU, Birsen ve KUMCUYILDIZ, Yağmur. (2011). Cinsiyete Dayalı İş Bölümünün Sosyal ve Ekonomik Maliyetler Üzerine Etkisi, “Anadolu International Conference in Economics II June 15-17, 2011”, Eskişehir.
• GÜNER, Tuğba, URAL USLAN Yurdanur ve ÇİÇEK, Özal. (2014). "Türkiye ve Avrupa Birliği'nde Kadın İstihdamının Karşılaştırmalı İncelenmesi", Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 10, ss:55-75.
• HÜSEYİNLİ, Namık, ABDULLAH, Akif ve AKTUĞ, Semih Serkant, (2014). İş Sözleşmesinin Sona Erme Halleri (Rusya Federasyonu Örneği), Karadeniz Araştırmaları Dergisi, Sayı 40.
• ILO, (2003). Women in Wage Employment, GPE Regional Brief, No. 6, Gender, Poverty and Employment Programme, International Labour Office, Geneva.
• İLKKARACAN, İpek (1998). Kentli Kadınlar ve Çalışma Yaşamı, (Der. BERKTAY, A), 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• KAKICI Hülya, EMEÇ Hamdi ve ÜÇDOĞRUK, Şenay. (2007). Türkiye’de Çalışan Kadınların Çocuk Bakım Tercihleri, İstanbul Üniversitesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, İstanbul.
• KALFA, Aslıcan. (2010). Refah Rejimi Bağlamında Çocuk Bakımı Hizmetleri, Çalışma ve Toplum Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 26, İstanbul.
• KAPAR, Recep. (2011). Hollanda’da Kadınların Kısmi Süreli İstihdamı ve Etkileri, Çalışma ve Toplum, Cilt: 2, Sayı: 29, İstanbul.
• KARADENİZ, Oğuz. (2011). Türkiye’de Atipik Çalışan Kadınlar ve Yaygın Sosyal Güvencesizlik, Çalışma ve Toplum, Cilt: 2, Sayı 29, İstanbul.
• KARAKOYUN, Yılmaz. (2007). Esnek Çalışma Yoluyla Kadınların İşgücüne Katılım Oranının ve İstihdamının Artırılması; İŞKUR’un Rolü, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
• KAYA, Gözde. (2012). Avrupa Birliği İş Hukuku’nda Cinsiyet Ayrımcılığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• KEİG, Türkiye'de Erken Çocukluk Bakım Ve Eğitim Hizmetlerine Yönelik Tespitler-Haziran 2014, http://www.keig.org/basinAciklamalari.aspx?id=13, 15.03.2015.
• KILIÇ Dilek ve ÖZTÜRK, Selcen. (2014). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı Önündeki Engeller ve Çözüm Yolları: Bir Ampirik Uygulama, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 47, Sayı: 1, Ankara.
• KORAY, Meryem (1993b). “Türkiye’de Kadınlar”, Yeni Yüzyıl Türkiye’nin Sorunları Dizisi-4.
• KORAY, Meryem, DEMİRBİLEK Sevda ve Demirbilek, Tunç. (2000). Gıda İşkolunda Çalışan Kadınların Koşulları ve Geleceği, T.C. Başbakanlık KSSGM, Ankara.
• KORAY, Meryem. (1993a). “Çalışma Yaşamında Kadın Gerçekleri”, Banka-Sigorta İşçileri Sendikası, Basısen: 23, İstanbul.
• KORAY, Meryem. (2007). Sosyal Politika, İmge Kitapevi, 3. Baskı, Ekim, Ankara.
• KORAY, Meryem. (2011). Avrupa Birliği ve Türkiye’de “Cinsiyet” Eşitliği Politikaları: Sol-Feminist Bir Eleştiri, Cilt: 2, Sayı: 29.
• LIPOVETSKY, Gilles, (1999). “Üçüncü Kadın: Kadında Süreklilik ve Yenilik”, (Çev. Filiz Nayır DENİZTEKİN), Varlık Yay., İstanbul.
• LOPATA, Helena Z. (1987). “Women’s Family Roles in Life Course Perspective”, Analyzing Gender, A Handbook of Social Science Research, Edit by. B.B. Hess, M.M. Ferree, Sage Publication, USA.
• LORDOĞLU, Kuvvet. (2006). Enformel İstihdam ve Türkiye Kaynakları, Toker Dereli’ye Armağan, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt: 55, Sayı: 1.
• LOVE, M. John, HARRİSON, Linda, SAGİ, Abraham, SCHWARTZ, VAN IJZENDOORN, Marinus, H. ROSS, Christine. (2003). Child Care Quality Matters: How Conclusions May Vary With Context, Child Development, Volume 74, Number 4, July/August.
• NOVİKOVA Elvira Evgenevna, YAZIKOVA, Valentina Spiridonovna i YANKOVA Zoya Alekseevna, Jenşina. Trud. Semya (Sotsiologiçeskiy Oçerk). Moskva, Profizdat, 1978., http://www.a-z.ru/women/texts/nov1r-5.htm, 10.02.2015.
• OECD, Babies and Bosses: Balancing Work and Family Life, OECD Policy Brief, July 2008, http://www.eif.gov.cy/mlsi/dl/genderequality.nsf/0/DC5683BCC5AD4C77C22579A7002890B0/$file/babies_and_bosses_balancing_worK_and_family_life%20(1).pdf, 03.05.2015.
• OMAY, Umut. (2011). Yedek İşgücü Ordusu Olarak Kadınlar, Çalışma ve Toplum, Cilt: 3, Sayı: 30.
• ÖNDER, Nurcan. (2013). Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, (35-61).
• ÖZKAPLAN, Nurcan. (2009). Duygusal Emek ve Kadın İşi / Erkek İşi, Çalışma ve Toplum, Cilt: 2, Sayı: 21, İstanbul.
• ÖZTÜRK, Mustafa ve ÇETİN, Başak Işıl. (2009). Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluk ve Kadınlar, Journal of Yasar University, Cilt: 3, Sayı: 11, ss. 2661-2698.
• PALAZ, Serap. (2003). Türkiye'de Cinsiyet Ayırımcılığı Analizinde Neo Klasik Yaklaşıma Karşı Kurumcu Yaklaşım: Eşitliği Sağlayıcı Politika Önerileri, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 9, (ss. 88-109).
• PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali. (2003). Türkçe Sözlük, Arkadaş Yayınevi, Ankara.
• SEYYAR, Ali. (2002). Sosyal Siyaset Terimleri, Beta Basım Yayım, İstanbul.
• SUR, Melda. (2006). Uluslararası Hukukun Kaynakları, Beta Yay., İstanbul.
• ŞAKAR, Müjdat. 2014. İş Hukuku Uygulamaları, İstanbul. TC. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, http://www.aile.gov.tr/haberler/basbakan-ahmet-davutoglu-ailenin-ve-dinamik-nufus-yapisinin-korunmasi-programini-acikladi, 20.03.2015.
• TEMİZ, Hasan Ejder. (2004). Eğreti İstihdam: İşgücü Piyasasında Güvencesizliğin ve İstikrarsızlığın Yeni Yapılanması, Çalışma ve Toplum, İstanbul.
• TOKSÖZ, Gülay. (2007). Türkiye’de Kadın İstihdamının Durumu, Uluslararası Çalışma Örgütü, Ankara.
• TOKSÖZ, Gülay. (2012). Toplumda Kadın: İş Yaşamında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği için Politikalar, Sosyal Dönüşüm, Biyoetik ve Kamu Politikaları Konferansı, Ankara.
• TÜRKKAHRAMAN, Mimar ve ŞAHİN, Kamil. (2010). Kadın ve Kariyer, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 2. Sayı: 1, Alanya.
• UNICEF, (2013). Erken Yaşlarda Çocuk Refahı ve Kadın İstihdamı Politika Belgesi, http://www.sck.gov.tr/oecd/Erken%20Yas%CC%A7larda%20C%CC%A7ocuk%20Refah%C4%B1%20ve%20Kad%C4%B1n%20%C4%B0stihdam%C4%B1%20Politika%20Belgesi.pdf., 06.05.2016.
• UŞEN, Şelale ve GÜNGÖR DELEN, Meltem. (2011). Eğitimli Kadınların Çalışma Hayatına İlişkin Tercihleri: İstanbul Örneği, Kamu-İş; Cilt: 11, Sayı: 4, Ankara.
• YALÇINKAYA, Öznur (2013). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımında Gözlenen Kayıt Dışı İstihdam Sorunu, T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı İstihdamda ve Sosyal Güvenlikte Cinsiyet Eşitliği Paneli ve Çalıştay Bildirileri, Ankara.
• YILMAZ, Fatih. (2010). Türkiye’de Kadın Çalışanların Mesleki Sağlık ve Güvenlik Koşulları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 13, Sinop . YORGUN, Sayım, (2010). Sömürü, Koruma ve Pozitif Ayrımcılıktan Çalışma Hayatının Egemen Gücü Olmaya Doğru Kadınlar: 21. Yüzyıl ve Pembeleşen Çalışma Hayatı, Sosyoekonomik Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 11.