Eğitimde Denetim Çıkmazı: Bir Kısır Döngü

Yıl 2024, , 356 - 375, 13.01.2024

Rezzan Uçar , Ayşegül Atalay Mazlum

https://doi.org/10.34056/aujef.1274438

Öz

Denetim sistemi, eğitim sisteminin en önemli ayaklarından biridir ve gelişmesinde şüphesiz önemli bir rol oynamaktadır. Ancak hemen hemen her yıl yapılan yeni düzenlemeler, denetim sistemi ve uygulamalarında işleyip işlemediğinin sürekli olarak sorgulanmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada denetim sisteminin doğrudan denetimi yapanlar gözünden değerlendirilmesi önemli görülmüştür. Bu kapsamda taşra ve bakanlık bünyesinde çalışan maarif müfettişleri ile yapılan değişiklikler ve düzenlemeler ile ilgili detaylı görüşmeler yapılmıştır. Katılımcıların büyük çoğunluğunun mevcut yapıyı olumsuz değerlendirdikleri tespit edilmiştir. Denetim yapısındaki sürekli değişikliklerin sonuçları hem denetçileri hem de tüm sistemi etkilemekte ve birçok yönden büyük zararlara neden olabilmektedir. Müfettişler çoğunlukla denetim sisteminde bir belirsizliğin olduğunu ve bunun sistemin bağımsız yapısını bozduğunu ve dolayısıyla sürekli başa dönen bir kısır döngü oluşturduğunu belirtmişlerdir. Araştırma sonuçlarına göre sistemi iyileştirmek adına yapılan değişiklik ve yeniliklerin sistemi sürekli çıkmaza soktuğu sonucu çıkmaktadır. Bu kapsamda eğitim denetiminin istikrarlı bir şekilde gelişmesini sağlayacak değişikliklerin yapılması önerilmektedir. Sistemin daha iyi olmasına dönük ve ilgili paydaşların gelişimini gözeten değişikliklere sadık kalınmasına ihtiyaç olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Denetim, kısır döngü, eğitim, yasal düzenleme, müfettiş

Beyond the Impasse: A Vicious Cycle in Educational Supervision

Öz

The supervision system is one of the most important pillars of the education system and undoubtedly plays an important role on its development. However, new regulations made almost every year cause constant questioning about whether it works or not in the supervision system and its practices. In this study, it was deemed important to evaluate the supervision system from the perspective of those who directly supervise. Therefore, detailed interviews were held with education supervisors regarding the changes and regulations. It was determined that the majority of the participants evaluated the current structure negatively. The results of constant changes in the supervision structure affect both the supervisors and the whole system, and cause a great deal of damage in many ways. The supervisors mostly stated that there is uncertainty in the supervision system and that it damages the independent structure of the system and so this creates a vicious circle. The fact that changes and innovations made to improve the system are constantly putting the system into a dead end. It is recommended to make changes that will ensure the development of educational supervision in a stable manner.

Anahtar Kelimeler

Supervision, vicious cycle, education, legislation, supervisor

Kaynakça

• Adu, E. O., Akinloye, G. M., & Olaoye, O. F. (2014). Internal and external school supervision: Issues, challenges and wayforward. International Journal of Educational Sciences, 7(2), 269-278. https://doi.org/10.1080/09751122.2014.11890189
• Altınok, V., Tezel, M. ve Güngör, S.,(2020). Okullarda denetimin gerekliliği üzerine öğretmen görüşleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 225-253.
• Arabacı, İ.B. (2010). Yenidtaymaz<en yapılanma sürecinde eğitim denetimi ve kaotik durum yeni bir model önerisi. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), 311-327.
• Arastaman, G., Fidan, İ. Ö., & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2018.61
• Aydın, M. (2000). Çağdaş eğitim denetimi, Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• Aydın, İ. (2013). Öğretimde Denetim: Durum Saptama, Değerlendirme ve Geliştirme (4. Baskı). Pegem Akademi.
• Beycioğlu, K., & Dönmez, B. (2009). Rethinking educational supervision. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 71-93.
• Bozak, A. (2017). Maarif müfettişlerinin denetim sistemi hakkında yapılan yasal düzenlemelere ve müfettişlik mesleğine ilişkin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 90-110.
• Burgaz, B. (1995). İlköğretim kurumlarının denetiminde yeterince yerine getirilmediği görülen bazı denetim rolleri ve nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 127-134.
• Burns, R. B., & Badiali, B. J. (2016). Unearthing the complexities of clinical pedagogy in supervision: Identifying the pedagogical skills of supervisors. Action in Teacher Education, 38(2), 156-174. https://doi.org/10.1080/01626620.2016.1155097
• Ceylan, D. (2015). Müfettiş sorunları. Eğitime Bakış Dergisi, 11(33), 48-55.
• Charmaz, K. (2006). Constructing Grounded Theory: A Practical Guide Through Qualitative Analysis. Sage Publications.
• Creswel, J. W. (2015). Nitel Araştırma Yöntemleri, Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (Çev. Ed. M. Bütün ve S.B. Demir). (2. Baskı). Siyasal Kitapevi.
• Doğanay, E. (2006). Taşra birimlerindeki ilk ve ortaöğretim kurumlarında yürütülen teftiş hizmetlerinin karşılaştırılması (Van ili örneği). Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Durnalı, M. ve Limon, İ. (2018). Çağdaş Türk Eğitim Denetimi Sistemi (Değişimler ve Yasal Dayanakları). Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 413-425. DOI: 10.24106/kefdergi.389801
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th Ed.). McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
• Glanz, J. (2018). Chronicling perspectives about the state of instructional supervision by eight prominent scholars of supervision. Journal of Educational Supervision. 1(1). 1-17. https://doi.org/10.31045/jes.1.1.1
• Glanz, J., & Hazi, H. M. (2019). Shedding light on the phenomenon of supervision traveling incognito: A field’s struggles for visibility. Journal of Educational Supervision, 2(1). 1-21. https://doi.org/10.31045/jes.2.1.1
• Gordon, S. P. (2019). Educational Supervision: Reflections on Its Past, Present, and Future. Journal of Educational Supervision, 2(2), 27-52. https://doi.org/https://doi.org/10.31045/jes.2.2.3
• Gönülaçar, Ş. (2018). Eğitim denetiminde dönüşüm sancısı. Eğitime Bakış. 43. 88 - 97.
• Gündüz, Y. (2012). Eğitim örgütlerinde denetimin gerekliliği: Kuramsal bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55810
• Haberlin, S. (2019). Something always works: A self-study of strengths-based coaching in supervision. Journal of Educational Supervision, 2(1). 38-57. https://doi.org/10.31045/jes.2.1.3
• Korkmaz, M. (2007). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerini yerine getirme düzeyleri. Yüksek lisans tezi, Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Jacobs, J., & Yendol-Hoppey, D. (2010). Supervisor transformation within a professional learning community. Teacher Education Quarterly, 37(2), 97-114.
• Kel, M. A., & Akın, U. (2021). Değişim sürecindeki eğitim denetimi: Müfettişler, okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 19 (1), 219-243. https://doi.org/10.37217/tebd.851827
• Köse, A. (2017). Türk eğitim sisteminde ders denetimi sorunsalı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(2), 298-367.
• Kurum, G.ve Çınkır, Ş.(2017). Cehennemde evlilik: Türkiye’de eğitim denetiminin birleştirilmesi üzerine maarif müfettişlerinin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 42(92), 35-57.
• MEB, (2022a). 2021 yılı idare faaliyet raporu. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_03/01003833_MEB_2021_YYlY_Ydare_Faaliyet_Raporu.pdf (Erişim Tarihi: 22 Kasım 2022).
• MEB, (2022b). Milli eğitim istatistikleri 2021/22. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_09/15142558_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2021_2022.pdf (Erişim Tarihi: 22 Kasım 2022).
• Memduhoğlu, H.B. ve Zengin, M. (2012). Çağdaş̧ eğitim denetimi modeli olarak öğretimsel denetimin Türk eğitim sisteminde uygulanabilirliği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 131-142.
• Memduhoğlu, H. B., Aydın, İ., Yılmaz, K., Güngör, S. ve Oğuz, E. (2007). The process of supervision in the Turkish educational system: Purpose, structure, operation. Asia Pacific Education Review, 8(1), 56- 70.
• Merriam, S.B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, çev.). Nobel Yayıncılık.
• Official Gazette (2010). Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Devlet Memurları Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. (04. 06. 2010). Kanun No: 5984.
• Official Gazette (2011a). Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği. (24. 06. 2011) Sayı: 27974
• Official Gazette (2011b). Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (14. 09. 2011). Sayı: 28054
• Official Gazette (2014a). Milli Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (01. 03. 2014) Sayı: 28941
• Official Gazette (2014b). Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maarif Mü¬fettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği (24. 05. 2014). Sayı: 29009
• Official Gazette (2016a). Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maarif Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. (24.03. 2016). Sayı: 29655
• Official Gazette (2016b). Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. (02. 12. 2016). Sayı: 29913
• Official Gazette (2017). Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliği (20.08.2017). Sayı: 30160
• Official Gazette (2018). Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (10.07.2018). Sayı: 30474
• Official Gazette (2020). Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (14.01.2020). Sayı: 31008
• Official Gazette (2021). Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (03.12. 2021). No: 87
• Official Gazette (2022). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği (01.03.2022). Sayı: 31765
• Şahin, S.; Elçiçek, Z. ve Tösten, R. (2013). Türk Eğitim Sisteminde Teftişin Tarihsel Gelişimi ve Bu Gelişim Süreci İçerisindeki Sorunlar. The Journal of Academic Social Science Studies. 6(5). 1105-1126.
• Şahin, S. (2017). Öğretmen ve müfettiş penceresinden rehberlik ve denetim çalışmalarına bakış. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 10(2), 251-273.
• Şahin, S. ve Avan, Y. (2020). Değişim yönetimi bağlamında Türk eğitim denetim sistemindeki değişimlere ilişkin maarif müfettişlerinin görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 110-122.
• Tosun, A. ve Ordu, A. (2020). Okul yöneticilerine göre değişen denetim uygulamaları: Karşılaştırmalı bir analiz. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 303-320. doi: 10.9779/pauefd.544220
• Uçar, R. (2020). Müfettişlerin hak ve sorumlulukları, T. Aytaç (Ed.) Eğitim hukuku içinde (s.209-226), Ankara: Pegem Akademi.
• Yalçın, A. (2015). Denetimin unvan, imkân ve yetki sorunu, Eğitime Bakış Dergisi, 11(33), 1-3.