Öğretmenlerin Benimsedikleri Eğitim Felsefeleri Üzerine Bir Araştırma: Eskişehir İli Örneği

Yıl 2023, , 657 - 678, 30.07.2023

İnci Zeynep Özonay Böcük , Turan Akman Erkılıç

https://doi.org/10.34056/aujef.1298427

Öz

Bu çalışmada, Eskişehir il sınırları içerisinde görev yapan öğretmenlerin benimsedikleri eğitim felsefelerinin cinsiyet, branş, okul türü ve hizmet süresi değişkenleri temelinde belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma nicel bir araştırma olup tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri 2020-2021 eğitim öğretim yılında toplam 492 öğretmene ulaşılarak elde edilmiştir. Veri toplama aracı olarak Kumral (2014) tarafından geliştirilen Eğitsel Düşünce ve Uygulamalar ölçeği kullanılmıştır. Veriler; betimleyici istatistikler, bağımsız örneklem için t testi, bağımlı örneklemler için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile çözümlenmiştir. Araştırmada öğretmenlerin çağdaş eğitim felsefesine daha yakın oldukları tespit edilmiştir. Cinsiyet değişkenine göre yapılan değerlendirmelerde, öğretmenlerin geleneksel eğitim felsefesi puanlarının anlamlı olarak farklılaştığı (p=.008), çağdaş eğitim felsefesi puanlarının ise farklılaşmadığı görülmektedir (p=1.151). Branş değişkenine göre, öğretmenlerin hem geleneksel (p=.070) hem de çağdaş eğitim felsefesinden (p=.436) aldıkları puanların istatistiksel olarak farklılaşmadığı görülmektedir. Okul türü değişkenine göre ise öğretmenlerin geleneksel eğitim felsefesi puanlarında anlamlı bir farkın olduğu (p=.030), çağdaş eğitim felsefesi puanlarında ise anlamlı bir farkın olmadığı belirlenmiştir (p=.424). Hizmet süresi değişkenine göre değerlendirildiğinde ise, öğretmenlerin geleneksel eğitim felsefesi puanlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olduğu (p=.014), çağdaş eğitim felsefesi puanlarında ise anlamlı bir farkın olmadığı tespit edilmiştir (p=.061).

Anahtar Kelimeler

Geleneksel eğitim felsefesi, çağdaş eğitim felsefesi, öğretmenler, öğretmen görüşleri

A Study on Educational Philosophies Adopted by Teachers: The Case of Eskişehir

Öz

In this study, it is aimed to determine the educational philosophies adopted by the teachers working within the borders of Eskişehir on the basis of gender, branch, school type, and teaching experience. This study was carried out using the survey model, one of the quantitative research methods. Research data were obtained by reaching a total of 492 teachers in the 2020-2021 academic year. Scale of Educational Thought and Applications (ETA) developed by Kumral (2014) was used as the data collection tool. Data were analyzed through descriptive statistics, independent samples t test, paired samples t test and one-way analysis of variance (ANOVA). Results revealed that the teachers were closer to the contemporary educational philosophy. In the evaluations made according to the gender variable, it is seen that the traditional educational philosophy scores of the teachers differed significantly (p=.008), while the contemporary educational philosophy scores did not differ (p=1.151). According to the branch variable, it is seen that the scores of the teachers from both traditional (p=.070) and contemporary educational philosophy (p=.436) do not differ statistically. According to the school type variable, it was determined that there was a significant difference in teachers' traditional educational philosophy scores (p=.030), while there was no significant difference in contemporary educational philosophy scores (p=.424). When evaluated according to the teaching experience variable, it was found that there was a statistically significant difference in the traditional educational philosophy scores of the teachers (p=.014), while there was no significant difference in the contemporary educational philosophy scores (p=.061).

Anahtar Kelimeler

Traditional educational philosophy, contemporary educational philosophy, teachers, teacher views

Kaynakça

• Akgün, İ. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarında eleştirel düşünce yönelimleri ile eğitim inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Akpınar, B., & Aydın, K. (2007). Eğitimde değişim ve öğretmenlerin değişim algıları. Eğitim ve Bilim, 32(144), 71-80.
• Alkın-Şahin, S., Tunca, N., & Ulubey, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 13(4), 1473-1492.
• Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin eğitim inançları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 1-19.
• Aslan, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eğitim inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1453-1468.
• Atlı, S. (2013). Türkiye’de ve Avrupa birliği ülkelerinde uygulanan okul öncesi eğitim programları. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 2(2), 56-76.
• Austin, J. R. & Reinhardt, D. C. (1999). Philosophy and advocacy: An examination of preservice music teachers’ beliefs. Journal of Research in Music Education, 47(1), 18-30.
• Aybek, B. &. Aslan, S. (2017). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16 (2), 373-385.
• Baş, G. (2015). Öğretmenlerin eğitim felsefesi inançları ile öğretme-öğrenme anlayışları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 40(182), 111-126.
• Biçer, B., Er, H., & Özel, A. (2013). Öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ve benimsedikleri eğitim felsefeleri arasındaki ilişki. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 229-242.
• Bingöl, U., & Kinay, İ. (2018). Türkçe öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi: Ziya Gökalp eğitim fakültesi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1636-1647.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. (27. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Coşkun, M. K. (2019). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefeleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 93-98.
• Çalışkan, İ. (2013). Fen öğretmen adaylarının eğitim felsefesi yaklaşımları ile planlama süreçleri üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (1), 68-83.
• Çelik, R., & Orçan, F. (2016). Öğretmen adaylarının eğitim inançları üzerine bir çalışma. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(1), 63-77.
• Çetin, B., İlhan, M., & Arslan, S. (2012). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Social Science, 5(5), 149-170.
• Çoban, A. (2002). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının, eğitim sürecine ilişkin felsefesi tercihlerinin değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 311-318.
• Çoban, A. (2004). Sınıf öğretmenlerinin eğitim sürecine ilişkin felsefi tercihlerini değerlendirme. 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı (CD), Malatya, Türkiye.
• Çoşkun, S. & Taneri, P.O. (2021). Öğretmen adaylarının eğitim yaklaşımlarının eğitim felsefeleri çerçevesinde değerlendirilmesi, Dört Öge, 10(19), 29-48.
• Demir, O., & Aslan, S. A. (2021). Öğretmenlerin benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 307-321.
• Demirel, Ö. (2012). Eğitimde program geliştirme: kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Doğanay, A. (2011). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin öğretmen adaylarının felsefi bakış açılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 332-348.
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algıların değerlendirilmesi: öğretmenlerin eğitim felsefeleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(3), 321-337.
• Duman, B. & Ulubey, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin öğretim teknolojilerini ve interneti kullanma düzeylerine etkisi ile ilgili görüşleri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 95-114.
• Duman, B. (2008). Öğrencilerin benimsedikleri eğitim felsefeleriyle kullanıldıkları öğrenme strateji ve öğrenme stillerinin karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 203-224.
• Erkılıç, T. A. (2019). Eğitim felsefesi akımları. A. Boyacı (Ed.), Eğitim Felsefesi içinde (s. 49-69). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları.
• Eğmir, E. (2019). Eğitim inançlarına ilişkin Türkiye’de yapılmış çalışmaların analizi: Öğretmen ve öğretmen adaylarına ilişkin bir inceleme. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 264-278.
• Ekiz, D. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitim felsefesi akımlarına ilişkin eğilimlerinin karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 1-11.
• Ekiz, D. (2007). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi akımları hakkında görüşlerinin farklı programlar açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-12.
• Fidan, N., & Erden, M. (1998). Eğitime giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. (2014). How to design and evaluate research in education. (8th ed.). New York: McGraw-Hill Education.
• Geçici, S., & Yapıcı, Ş. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin eğitim felsefesiyle ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 1(2), 57-64.
• Görmez, S. (2015). Öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin eğitim felsefelerinin belirlenmesi ve eğitim ortamı açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Hayırsever, F., & Oğuz, E. (2017). Öğretmen adaylarının eğitim inançlarının eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 757-778.
• Ilgaz G., Bülbül T., & Çuhadar, C. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 50-65.
• Kagan, D. M. (1992). Implications of research on teacher belief. Educational Psychologist, 27, 65-90.
• Kahramanoğlu, R., & Özbakış, G. (2018). Sınıf öğretmenlerinin eğitim inançlarının ve epistemolojik inançlarının belirlenmesi ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 8-27.
• Karadağ, E., Baloğlu, N., & Kaya, S. (2009). Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeylerine ilişkin ampirik bir çalışma. Kaygı, 12, 181-200.
• Karakuş, M. (2006). Öğretmen yetiştirmede felsefenin yeri ve önemi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 79-85.
• Karasar, N. (2021). Bilimsel araştırma yöntemi. (37. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kozikoğlu, İ, & Uygun, N (2018). Investigation of the relationship between teachers' philosophies of education beliefs and curriculum design approaches. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(2), 411-438.
• Kozikoğlu, İ., & Erden, R. Z. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi inançları ile eleştirel pedagojiye ilişkin görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İlköğretim Online, 17(3), 1566-1582.
• Kumral, O. (2014). Eğitsel düşünce ve uygulamalar (EDU) ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 131-144.
• Kumral, O. (2015a). Öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 59-68.
• Kumral, O. (2015b). Pedagojik formasyon eğitimi sertifika programına katılan öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 73-80.
• Levin, T., & Wadmany, R. (2005). Changes in educational beliefs and classroom practices of teachers and students in rich technology-based classrooms. Technology, Pedagogy and Education, 14 (3), 281-308.
• Levin, T., & Wadmany, R. (2006). Teachers’ beliefs and practices in technology-based classrooms: A developmental view. Journal of Research on Technology in Education, 39 (2), 157-181.
• Livingston, M. J., Mcclain, B. R., & Despain, B. C. (1995). Assessing the consistency between teachers’ philosophies and educational goals. Education, 116(1), 124-129.
• MEB. (2020). Milli eğitim istatistikleri: örgün eğitim 2019-20. Ankara: MEB Yayınları.
• Northcote, M. (2009). Educational beliefs of higher education teachers and students: Implications for teacher education. Australian Journal of Teacher Education, 34(3), 68-81.
• Oğuz, A., Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Hatipoğlu, S. (2014). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 37-78.
• Ornstein, C. A., & Hunkins, P. F. (2016). Curriculum: foundations, principles and issues. USA: Pearson Education, Inc.
• Rideout, G. W. (2006). Educational beliefs and the learning environment. Academic Exchange Quarterly, 10 (2), 67-71.
• Silvernail, D. L. (1992). The educational philosophies of secondary school teachers. The High School Journal, 75(3), 162-167.
• Sönmez, V. (2020). Eğitim felsefesi. (16. Basım). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Taşkın, T. (2020). Fizik, kimya ve biyoloji öğretmenlerinin eğitim felsefesi tercihlerinin ve bilimsel epistemolojik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 16(1), 1-19.
• Tekin, S., & Üstün, A. (2008). Amasya eğitim fakültesi öğretmen adaylarının eğitim süreci hakkındaki felsefi tercihlerinin tespiti. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 145-158.
• Tondeur, J., Hermans, R., vanBraak, J. V., & Valcke, M. (2008). Exploring the link between teachers’ educational belief profiles and different types of computer use in the classroom. Computers in Human Behavior, 24, 2541–2553
• Tunca, N., Alkın-Şahin, S., & Oğuz, A. (2015). Öğretmenlerin eğitim inançları ile mesleki değerleri arasındaki ilişki. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 11-47.
• Üstüner, M. (2008). The comparison of the educational philosophies of Turkish primary school superintendents and teachers. Eurasian Journal of Educational Research, 33, 177-192.
• Wiles, J., & Bondi, J. (2002). Curriculum development: A guide to practice. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, Inc.
• Yaralı, D. (2020). Öğretmen adaylarının eğitim inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Kafkas üniversitesi örneği. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (29), 160-185.
• Yılmaz, T., & Tosun, M. F. (2013). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğretmen öğrenci ilişkilerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 205-218.
• Yokuş, T. (2016). Müzik öğretmeni adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 26-36.