XI. ve XII. Yüzyıllarda Akka’da İdari, Sosyal ve İktisadî Hayat

Yıl 2020, , 361 - 372, 25.06.2020

Mustafa Yıldırım

https://doi.org/10.18037/ausbd.758084

Öz

Yüzyıllar boyunca Akad, Babil, Fenike ve Roma İmparatorluğu gibi devletlerin hakimiyeti altında kalan Akka, idarî, sosyal ve iktisadî yönden farklılık göstermiştir. Yerleşim alanı olarak dört bin yıllık bir tarihi geçmişe sahip olan şehir, idarî olarak ilk kez M.Ö. 2755 tarihinde Akadların hakimiyetine girmiştir. Fenikelilerin bölgeye gelmesiyle “şehir devleti” özelliğini kazanan şehir, bu özelliğini uzun bir süre devam ettirmiştir. Roma İmparatorluğu’nun M.Ö. 63 yılında bölge topraklarını ele geçirmesiyle şehir, idari bakımdan Filistin Bölgesinde kalmıştır. Kavimler Göçü ile birlikte Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılması ile birlikte Akka, Bizans idaresine geçmiştir. Hz. Ömer döneminde yapılan İslam fetihleriyle birlikte Haçlı Seferleri başlayana kadar şehir Müslümanların hakimiyeti altında kalmıştır.

İslam fetihlerinden önce Yahudi ve Hristiyanların, İslam fetihleriyle birlikte Müslümanların bölge topraklarına gelmesi şehrin etnik ve sosyal yönden değişiklik göstermesine katkıda bulunmuştur. Ekonomik bakımdan ise Orta Doğu stratejik bakımdan önemli bir coğrafyada bulunması nedeniyle şehrin özellikle sahil şeridinde bulunması ticari bakımdan son derece olumlu yönden etkilemiştir.

Anahtar Kelimeler

Akka, Şehir, İdare, Hakimiyet, Ekonomi

Kaynakça

• Abdülaziz ed-Dûrî, (1994). “Divan”. Ankara: TDV İslam Ansiklopedisi.
• Abulafia, D. (2012). Trade and Crusade (1050-1250). New York.
• Adar, Yaell, Gems in İsrael, https://www.gemsinisrael.com/the-gems/acre-a-4000-year-old-city/the-templar-tunnel-acre/ (E.T. 16.05.2019).
• Bakır, A. (1998). Ortaçağ İslam Dünyasında Madenler ve Maden Sanayi. Belleten C.LXI, Ankara: TTK.
• Cahen, C. (2010). Haçlı Seferleri Zamanında Doğu ve Batı. Mustafa Daş (Çev.), İstanbul: Yeditepe.
• Constable, O. R. (2001). The crusades from the perspective of byzatium and the muslim world: Funduq, Fundaco, Khân in the wake of christian commerce and crusade, Washington: Dumbarton Oaks.
• Ebu’l Ula Mardin. (1997). “Kadı”, C.VI, İstanbul: MEB İslam Ansiklopedisi.
• Emecen, F. (1989). ‘’Akkâ’’, C.II, İstanbul: DİA.
• Galili, E., Rosen B. v.d., (2010). The Evolotion of Akka Harbour and İts Meditarrean Maritime Trade Links, Journal of Island and Coastal Archaeology, Vol. V. İsrail.
• Gül, M. (1997). XI ve XIII. Yüzyıllarda Kudüs, (Yayımlnamamış Doktora Tezi), Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Harekât, İ. "Berîd", TDV İslâm Ansiklopedisi, islamansiklopedisi.org.tr/berid (E.T. 25.01.2020).
• Hasan İbrahim, H. (1985) İslam Tarihi Abbasilerin İkinci Dönemi (232-447/847-1055): (Hamdaniler-Tulunoğulları-İhşidiler-Fâtimiler-Ağlebiler-İdrisiler-Endülüs Emevi Devleti-Hammudiler), İsmail Yiğit, Sadreddin Gümüş, A. Turan Arslan, Hamdi Aktaş (Çev.), İstanbul: Kayıhan Yayınları.
• Hazard, H. W. (1977). A History of Crusade: The Art and Architecture of The Crusader States, Wisconsin.
• Heyd, W. (1975). Yakın-Doğu ticaret tarihi, Enver Ziya Karal (Çev.), Ankara: TTK.
• Hitti, P. (2011). İslam tarihi, Salih Tuğ (Çev.), C.II. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı .
• Kedar, B. (1999). On the Origins of the Earliest Laws of Frankish Jerusalem: The Canons of the Council of Nablus, 1120, 74(2), Chicago.
• Köprülü, M. F. (1997). “Âmil”, C. I. İstanbul: MEB İslam Ansiklopedisi.
• Le Strange. G. (1890). A Description of Syria and The Holy Land: Palestine Under The Moslems (From A.D. 650 to 1500), Londra.
• Murray, A. V. (1992). The Army of Godfrey of Bouillon, 1096-1099: Structure and Dynamics of A Contingent on The First Crusade, Leeds.
• Nader, M. (2006). Burgesses and Burgess Law in The Latin Kingdom of Jeruselam and Cyprus, New York.
• Pringle, D. R. (2002). Haçlı Krallığı Döneminde Filistin’de Hristiyan Nüfus: Kiliselerin Tanıklığı, Muammer Gül (Çev.), S.III., 2002, Şanlıurfa: Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.
• Runciman, S. (1987). Haçlı Seferleri Tarihi, Fikret Işıltan (Çev.), C.II. Ankara: TTK.
• Sevim, A. (2000). Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi, Ankara: TTK.
• Şeşen, R. (1987). Selahaddin Eyyûbî ve Devlet, İstanbul: Kelepir.
• Tez, Z. (2001). Bilim ve Teknikte Ortaçağ Müslümanları, Ankara: Nobel.
• The New Encyclopedia of Archaeological Excavations in The Holy Land. (2008). Vol. V, (Ed.Eliezer Stern), Jerusalem.
• Tikkanen, Amy, ‘’Hospitaliers’’, The Encyclopedia of Britannica, The National Library of İsrael, Shapell Family Digitization Project and Hebrew University of Jeruselam, http://www.akko.org.il/en/The-Hospitaller-Fortress- (E.T. 17.07.2019).
• Yael, F. Kitov, A. (2001). The Old City of Acre, Paris.
• Yılmaz, H. (2016). Fâtımîler ve Fâtımî Halifeleri, Ankara: Elips.
• Zeydan, C. (1965). İslam Medeniyeti Tarihi, C.I, İstanbul: Üçdal Neşriyat.