İyimserlik ve Umutsuzluk Düzeyinin Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi: Lise Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 3, 95 - 112, 25.09.2018

Altan Ayan

https://doi.org/10.18037/ausbd.552523

Öz

Araştırmanın amacı iyimserlik ve umutsuzluk düzeyinin yaşam doyumu üzerine etkisini incelemektir. Ayrıca iyimserlik, umutsuzluk ve yaşam doyumu değişkenleri ve alt boyutlarının demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediği araştırılmaktadır. Örneklem Kırklareli’ndeki lise öğrencileri iken, evren Marmara Bölgesi genelindeki lise öğrencileridir. Bu kapsamda Kırklareli’nde liselerde okuyan 1022 öğrenciden veriler toplanmıştır. Frekans analizi, faktör analizi, güvenirlik testi, kolmogorov-smirnov normallik testi, mann whitney u testi, kruskal wallis testi, çoklu regresyon testleri ve korelasyon testleri uygulanmıştır. Sonuçta iyimserlik ve soğukkanlılık düzeyi ile sosyallik ve uğraş bulma düzeyinin yaşam doyumunu arttırdığı görülmüştür. Kötümserlik düzeyi yaşam doyumunu azaltmaktadır. Geleceğe olumlu bakış düzeyi yaşam doyumunu arttırmaktadır. Erkek öğrencilerin iyimserlik ve soğukkanlılık düzeyi kız öğrencilerden yüksektir. Aile geliri düşük olan öğrencilerin kötümserlik ve geleceğe olumsuz bakış düzeyleri diğerlerinden yüksektir. Not ortalaması çok yüksek olan öğrencilerin geleceğe olumlu bakış ve yaşam doyumu düzeyleri diğerlerinden yüksektir. 

Anahtar Kelimeler

İyimserlik, Umut, Umutsuzluk, Yaşam Doyumu

Kaynakça

• Akgündüz, Y. (2013). Konaklama İşletmelerinde İş Doyumu, Yaşam Doyumu ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin Analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1,180-204.
• Alarcon, G.M., Bowling, N.A. & Khazon, S. (2013). Great Expectations: A Meta-analytic Examination of Optimism and Hope. Personality and Individual Differences, 54, 821-827.
• Aydın, G. ve Tezer, E. (1991). İyimserlik, Sağlık Sorunları ve Akademik Başarı İlişkisi. Psikoloji Dergisi, 7, 2-9.
• Beck, A.T., Lesker, D. ve Trexler, M. (1974). The Hopelessness Scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42, 861-874.
• Black, J. ve Reynolds, W.M. (2013). Examining the Relationship of Perfectionism, Depression, and Optimism: Testing for Mediation and Moderation. Personality and Individual Differences, 54, 426-431.
• Carretta, C.M., Ridner, S.H. ve Dietrich, M.S. (2014). Hope, Hopelessness, and Anxiety: A Pilot Instrument Comparison Study, Archives of Psychiatric Nursing. 28, 230-234.
• Carver, C.S. (2014). Self-control and Optimism Are Distinct and Complementary Strengths. Personality and Individual Differences, 66, 24-26.
• Çeçen, A.R. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyet ve Yaşam Doyumu Düzeylerine Göre Sosyal ve Duygusal Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, 180-190.
• Daniel, S.S. ve Goldston, D.B. (2012). Hopelessness and Lack of Connectedness to Others as Risk Factors for Suicidal Behavior Across the Lifespan: Implications for Cognitive-Behavioral Treatment. Cognitive and Behavioral Practice, 19, 288-300.
• Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J. ve Griffin, S. (1985). The Satisfaction With Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49,1, 71-75.
• Doğan, P. (2012). Resim Öğretmeni Adaylarının Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı 36, 115-127.
• Eicher, V., Staerkle, C. ve Clemence, A. (2014). I Want to Quit Education: A Longitudinal Study of Stress and Optimism as Predictors of School Dropout Intention. Journal of Adolescence, 37, 1021-1030.
• Fastame, M.C., Penna, M.P. ve Hitchcott, P.K. (2015). Life Satisfaction and Social Desirability Across the Late Life Span: What Relationship?. Quality of Life Research, 24, 1, 241-244.
• Gençay, S. (2009). Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Umutsuzluk ve Yaşam Doyumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C.8, S.27, Kış, 380-388.
• Gençoğlu, C., Alkan, E. ve Koçyiğit, M. (2014). Bir Mit Olarak İyimserlik; Kızlar Mı Erkekler Mi Daha İyimser?, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 13, Sayı 50, 129-138.
• Gülcan, A. ve Nedim Bal, P. (2014). Genç Yetişkinlerde İyimserliğin Mutluluk ve Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 2(1), 41-52.
• Gündoğar, D., Gül, S.S., Uskun, E., Demirci, S. ve Keçeci, D. (2007). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordayan Etkenlerin İncelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10, 14-27.
• Hanna, D., White, R., Lyons, K., McParland, M.J., Shannon, C. ve Mulholland, C. (2011). The Structure of the Beck Hopelessness Scale: A Confirmatory Factor Analysis in UK Students. Personality and Individual Differences, 51, 17-22.
• Jiang, W., Li, F., Jiang, H., Yu, L., Liu, W., Li, Q. ve Zuo, L. (2014). Core Self-Evaluations Mediate the Associations of Dispositional Optimism and Life Satisfaction. Plos One, 9(6), 1-6.
• Kim, E.S., Chopik, W.J. ve Smith, J. (2014). Are People Healthier If Their Partners Are More Optimistic? The Dyadic Effect of Optimism On Health Among Older Adults. Journal of Psychosomatic Research, 76, 447-453.
• Kodan, S. (2013). Üniversite Öğrencilerinde Umutsuzluk ve Akılcı Olmayan İnanışlar Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, Ağustos, 175-190.
• Köker, S. (1991). Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeylerinin Karşılaştırılması. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Lester, D. (2015). Hopelessness in Adolescents. Journal of Affective Disorders, 173, 221-225.
• Lu, A., Hong, X., Yu, Y., Ling, H., Tian, H., Yu, Z. & Chang, L. (2015). Perceived Physical Appearance and Life Satisfaction: A Moderated Mediation Model of Self-esteem and Life Experience of Deaf and Hearing Adolescents. Journal of Adolescence, 39, 1-9.
• Matud, M.P., Bethencourt, J.M. ve Ibanez, I. (2014). Relevance of Gender Roles in Life Satisfaction in Adult People, Personality and Individual Differences. 70, 206-211.
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen Adaylarının Yaşam Doyumları ile Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 1, 311-326.
• Sapmaz, F. ve Doğan, T. (2012). Mutluluk ve Yaşam Doyumunun Yordayıcısı Olarak İyimserlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 3, 63-69.
• Scheier, M.F. ve Carver, C.S. (1985). Optimism, Coping, and Health: Assessment and Implications of Generalized Outcome Expectancies. Health Psychology, 4(3), 219-247.
• Seber, G., Dilbaz, N., Kaptanoğlu, C. ve Tekin, D. (1993). Umutsuzluk Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirliği. Kriz Dergisi, 1(3), 139-142.
• Smith, T.W., Ruiz, J.M., Cundiff, J.M., Baron, K.G. ve Nealey-Moore, J.B. (2013). Optimism and Pessimism in Social Context: An Interpersonal Perspective on Resilience and Risk. Journal of Research in Personality, 47, 553-562.
• Spirito, A. ve Overholser, J.C. (2003). Evaluating and Treating Adolescent Suicide Attempters: From Research to Practice. Academic Press, USA.
• Strauss, K., Niven, K., McClelland, C.R. ve Cheung, B.K.T. (2014). Hope and Optimism in the Face of Change: Contributions to Task Adaptivity. Journal of Business and Psychology, 12, December.
• Turgut, H. ve Mert, İ.S. (2014). Çalışanların İş Doyumlarının Yaşam Doyumları Üzerindeki Etkisi: Kamu ve Özel Sektörde Bir Alan Araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.19, S.4, 77-91.
• Tuzgöl Dost, M., (2007). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumunun Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 22, 132-143.
• Tümkaya, S. (2005). Ailesi Yanında ve Yetiştirme Yurdunda Kalan Ergenlerin Umutsuzluk Düzeylerinin Karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 445-459.
• Tümkaya, S., Çelik, M. ve Aybek, B. (2011). Lise Öğrencilerinde Boyun Eğici Davranışlar, Otomatik Düşünceler, Umutsuzluk ve Yaşam Doyumunun İncelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 77-94.
• Uz Baş, A. ve Kabasakal, Z. (2013). Öğretmen Adaylarında Umutsuzluk ve Algılanan Sosyal Destek. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, Şubat, 19-26.
• Zhang, J., Zhao, S., Lester, D. ve Zhou, C. (2014). Life Satisfaction and its Correlates Among College Students in China: A Test of Social Reference Theory. Asian Journal of Psychiatry, 10, 17-20.
• Zhao, J., Wang, Y. ve Kong, F. (2014). Exploring the Mediation Effect of Social Support and Self-esteem on the Relationship Between Humor Style and Life Satisfaction in Chinese College Students. Personality and Individual Differences, 64, 126-130.
• Velting, D.M. (1999). Personality and Negative Expectancies: Trait Structure of the Beck Hopelessness Scale. Personality and Individual Differences, 26, 913-921.