Finansal Krizin Denetçi İhtiyatlılığı Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği

Year 2021, Volume: 21 Issue: 3, 791 - 804, 27.09.2021

Serkan Terzi İlker Kıymetli Şen

https://doi.org/10.18037/ausbd.1001653

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 2007 yılında başlayan küresel finansal krizin Türkiye’de denetçi ihtiyatlılığı üzerine etkisinin incelenmesidir. Bu amaç için Borsa İstanbul’da 2005-2011 yılları arasında işlem gören 138 işletme analizde kullanılmıştır. Analizde kullanılan değişkenler, literatürdeki çalışmalardan seçilmiştir. Bu çalışmada finansal krizin denetçi ihtiyatlılığı üzerine etkisi olup olmadığını test etmek amacıyla lojistik regresyon modeli kullanılmıştır. Ayrıca, kriz öncesi (2005-2006) ile kriz dönemi (2008-2009) arasında ilişki olup olmadığını test etmek amacıyla da t-testi kullanılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda literatürle uyumlu bir şekilde, denetçiler tarafından kriz döneminde süreklilikle ilgili daha ihtiyatlı davrandıkları, bu durumun kriz sonrasında (2010-2011) da devam ettiği görülmüştür. Ancak kriz sonrası süreklilikle ilgili görüşlerin kriz dönemine göre biraz daha esnediği tespit edilmiştir. Analize dahil edilen gözlemlerin kriz öncesi ve kriz dönemine göre aralarında istatistiksel olarak anlamlı fark olup olmadıklarını tespit etmek için uygulanan t-testi sonucuna göre önemli bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca kriz dönemi ile kriz sonrası dönem arasında denetçilerin ihtiyatlılıkları açısından da istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Bunun yanında; piyasa değerinin doğal logaritması, toplam aktifin doğal logaritması, aktif karlılık oranı ile cari oran değişkenlerinin süreklilik değerlendirmesi açısından istatistiksel olarak anlamlı oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca denetçi görüşünün dört büyük denetim firması tarafından verilip verilmemesi ise istatistiksel olarak anlamlı çıkmamıştır.

Keywords

Muhasebe, Denetim, İhtiyatlılık, Süreklilik, Finansal Kriz, Borsa İstanbul

References

• Al-Hroot, Y. A. K., Al-Qudah, L. A. M. ve Alkharabsha, F. I. A. (2017). The effect of the global financial crisis on the level of accounting conservatism in commercial banks: Evidence from Jordan. International Journal of Business and Management, 12(2), 151-159, doi: 10.5539/ijbm.v12n2p151
• Beams, J. ve Yan, Y. C. (2015). The effect of financial crisis on auditor conservatism: US evidence. Accounting Research Journal, 28(2), 160-171, doi: 10.1108/ARJ-06-2013-0033
• Behn, B. K., Kaplan, S. E. ve Krumwiede, K. R. (2001). Further evidence on the auditor's going-concern report: The influence of management plans. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 20(1), 13-28. doi: 10.2308/aud.2001.20.1.13
• Carcello, J. V. ve Palmrose, Z. V. (1994). Auditor litigation and modified reporting on bankrupt clients. Journal of Accounting Research, 32, 1-30. doi: 10.2307/2491436
• Carey, P., Kortum, S. ve Moroney, R. (2012). Auditors’ going-concern-modified opinions after 2001: Measuring reporting accuracy. Accounting and Finance, 52, 1041-1059. doi: 10.1111/j.1467-629X.2011.00436.x
• Chen, K. C. W. ve Church, B. K. (1992). Default on debt obligations and the issuance of going-concern opinions. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 11(2), 30-49. Erişim Adresi: https://web.a.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=2&sid=03c5bfbc-239b-40b9-afa2-d2a2230e2a83%40sdc-v-sessmgr01
• Chen, K C. W. ve Church, B K. (1996). Going concern opinions and the market's reaction to bankruptcy filings. The Accounting Review, 71(1), 117-128. Erişim Adresi: https://web.a.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=4&sid=03c5bfbc-239b-40b9-afa2-d2a2230e2a83%40sdc-v-sessmgr01
• DeFond, M. L., Hun, K. R. ve Subramanyam, K. R. (2002). Do non-audit service fees impair auditor independence? Evidence from going concern audit opinions. Journal of Accounting Research, 40(4), 1247-1274. doi: 10.1111/1475-679X.00088
• Ertuğrul, C., İpek, E. ve Çolak, O. (2010). Küresel mali krizin türkiye ekonomisine etkileri. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(13), 59-72. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/203476
• Ettredge, M. L., Li, C. ve Sun, L. (2006). The impact of SOX Section 404 internal control quality assessment on audit delay in the SOX era. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 25(2), 1-23. doi: 10.2308/aud.2006.25.2.1
• Fargher, N. L. ve Jiang, L. (2008). Changes in the audit environment and auditors’ propensity to issue going-concern opinions. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 27(2), 55-77. doi: 10.2308/aud.2008.27.2.55
• Feldmann, D. A. ve Read, W. J. (2010). Auditor conservatism after Enron. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 29(1), 267-278. doi: 10.2308/aud.2010.29.1.267
• Geiger, M. A., Raghunandan, K. ve Rama, D. V. (2005). Recent changes in the association between bankruptcies and prior audit opinions. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 24(1), 21-35. doi: 10.2308/aud.2005.24.1.21
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E. ve Latham, R. (2010). Multivariate data analysis. Seventh Edition. USA: Pearson Prentice Hall.
• Herbohn, K. ve Ragunathan, V. (2008). Auditor reporting and earnings management: Some additional evidence. Accounting and Finance, 48, 575-601. doi: 10.1111/j.1467-629x.2007.00256.x
• Herrmann, D. R., Pornupatham, S. ve Vichitsarawong, T. (2008). The impact of the Asian financial crisis on auditors' conservatism. Journal of International Accounting Research, 7(2), 43-63. doi: 10.2308/jiar.2008.7.2.43
• LaSalle, R. E. ve Anandarajan, A. (1996). Auditors' views on the type of audit report issued to entities with going concern uncertainties. Accounting Horizons, 10(2), 51-72.
• Martens, D., Bruynseels, L., Baesens, B., Willekens, M. ve Vanthienen, J. (2008). Predicting going concern opinion with data mining. Decision Support Systems, 45, 765-777. doi: 10.1016/j.dss.2008.01.003
• Nogler, G. E. (2008). Going concern modifications, CPA firm size, and the Enron effect. Managerial Auditing Journal, 23(1), 51-67. doi: 10.1108/02686900810838164
• Öztürk, S. ve Gövdere, B. (2010). Küresel finansal kriz ve Türkiye ekonomisine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 377-397.
• Pinnuck, M. (2012). A review of the role of financial reporting in the global financial crisis. Australian Accounting Review, 22(60), 1-14. doi: 10.1111/j.1835-2561.2011.00155.x
• Sanoran, K. (2018). Auditors’ going concern reporting accuracy during and after the global financial crisis. Journal of Contemporary Accounting & Economics, 14(2), 164-178. doi: 10.1016/j.jcae.2018.05.005
• Shahzad, K., Pouw, T., Rubbaniy, G. ve El-Temtamy, O. (2018). Audit quality during the global financial crisis: The investors’ perspective. Research in International Business and Finance, 45, 94-105. doi: 10.1016/j.ribaf.2017.07.137
• Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2007). Using Multivariate Statistics. Fifth Edition. USA: Pearson/ Allyn veBacon
• Terzi, S., Atmaca, M. ve Öktem, B. (2016). İşletmenin sürekliliği varsayımının değerlendirilmesi: Borsa İstanbul (BİST) sınaî endeksi örneği. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12(45), 515-535. doı: 10.14783/od.v12i45.1000020024
• Vichitsarawong, T, (2010). The impact of the asian financial crisis on conservatism and timeliness of earnings: Evidence from Hong Kong, Malaysia, Singapore, and Thailand. Journal of International Financial Management and Accounting, 21(1), 32-60. doi: 10.1111/j.1467-646X.2009.01035.x
• Xu, Y., Jiang, A. L., Fargher, N. ve Carson, E. (2011). Audit reports in Australia during the global financial crisis. Australian Accounting Review, 21(56), 22-31. doi: 10.1111/j.1835-2561.2010.00118.x
• Xu, Y., Carson, E., Fargher, N. ve Jiang, L. (2013). Responses by Australian auditors to the global financial crisis. Accounting and Finance, 53, 301-338. doi: 10.1111/j.1467-629X.2011.00459.x