Covid-19 Pandemi Döneminin Portföy Yönetim Şirketlerinin Performasına Etkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 4, 1405 - 1428, 23.12.2024

Hilal Ok Ergün , Zekiye Aktaş , Ahmet Kurtaran

https://doi.org/10.18037/ausbd.1435615

Öz

Bu çalışmanın amacı BIST’ te işlem gören portföy yönetim şirketlerinin göreli performansının değerlendirilmesidir. Veri zarflama analizinin kullanıldığı çalışma, 2019-2022 arası dönemi kapsamaktadır. COVID-19 pandemi döneminin portföy yönetim şirketlerinin performansına etkisinin araştırıldığı çalışmada, 2019 dönemi COVID-19 pandemi öncesi, 2020 ve 2021 yılları COVID-19 pandemi dönemini, 2022 yılı ise COVID-19 pandemi sonrası dönem olarak ele alınmıştır. Çalışmada, veri zarflama analizi kapsamında, çıktıya yönelik ölçeğe göre sabit ve değişken getiriyi esas alan BCC ve CCR modelleri kullanılmış olup ölçeğe göre etkin firmalar tespit edilmiştir. Ölçeğe göre sabit getiriyi esas alan CCR modeli sonuçlarına göre pandemi öncesi dönemde ele alınan firmaların %31’i, pandemi döneminde %24’ü ve pandemi sonrasında da %17’si tam etkinliğe ulaşmıştır. Ölçeğe göre değişken getiriyi esas alan BCC modeli sonuçlarına göre, analiz kapsamına alınan firmaların %51’i pandemi öncesi ve pandemi süresince faaliyetlerini etkin bir şekilde sürdürmüşken, bu oran pandemi dönemi sonrasında %31’e gerilemiştir. Bu doğrultuda, COVID-19 pandemi döneminin portföy yönetim şirketlerinin göreli performansına etkisi olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Portföy Yönetim Şirketleri, Veri Zarflama Analizi, Etkinlik, COVID-19 Pandemisi

The Evaluation of The Impact of The Covid-19 Pandemic Period on Performance of Porfolio Management Companies

Öz

The purpose of this study is to evaluate the relative performance of the portfolio management companies traded on BIST. Using data envelopment analysis, the study covers the period between 2019 and 2022. In the study investigating the impact of the COVID-19 pandemic period on the performance of portfolio management companies, the period of 2019 is considered as pre-COVID-19 pandemic, the years 2020 and 2021 as the COVID-19 pandemic period, and the year 2022 as the post-COVID-19 pandemic period. Within the scope of data envelopment analysis, outout oriented BCC and CCR models based on constant and variable returns to scale were used in the study and efficient firms were identified. According to the results of the CCR model based on constant returns to scale, 31% of the firms in the pre-pandemic period, 24% in the pandemic period and 17% after the pandemic achieved full efficiency. According to the results of the BCC model based on variable returns to scale, 51% of the analyzed firms continued their activities effectively before and during the pandemic, while this rate decreased to 31% in the post-pandemic period. In this context, it has been concluded that the COVID-19 pandemic period had an impact on the relative performance of portfolio management companies.

Anahtar Kelimeler

Portfolio Management Companies, Data Envelopment Analysis, Efficiency, COVID-19 Pandemic

Kaynakça

• Abdin, Z., Prabantarikso, R. M., Fahmy, E. and Farhan, A. (2022). Analysis of the efficiency of ınsurance companies in ındonesia. Decision Science Letters, 11(2), 105–112. doi: 10.5267/j.dsl.2022.1.002
• Acar, M. F., Erkoç, T. E. and Yılmaz, B. (2015). Türk bankacılık sektörü için karşılaştırmalı performans analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 1-11. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/166359
• Acer, A., Genç, T. and Dinçer, S. E. (2020). Türkiye’de faaliyet gösteren bireysel emeklilik şirketlerinin performansının entropi ve copras yöntemi ile değerlendirilmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 153-169. doi: 10.17336/igusbd.560975
• Anderson, R. I., Fok, R., Zumpano, L. V. and Elder, H.W. (1998). Measuring the efficiency of residential real estate brokerage firms. Journal of Real Estate Research, 16(2), 139-158. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/44151020
• Andries, A. M. and Cocris, V. (2010). A comparative analysis of the efficiency of Romanian banks. Romanian Journal of Economic Forecasting, (4), 54-75. Erişim adresi: https://ideas.repec.org/a/rjr/romjef/vy2010i4p54-75.html
• Ansah-Adu, K., Andoh, C. and Abor, J. (2012). Evaluating the cost efficiency of insurance companies in Ghana. The Journal of Risk Finance, 13(1), 61-76. doi: 10.1108/15265941211191949
• Bağcı, H. and Esmer, Y. (2016). Promethee yöntemi ile faktoring şirketi seçimi. BUJSS, 9(2), 116-129. doi:10.18221/bujss.14955
• Barros, C. P. and Garcia, M. T. M. (2006). Performance evaluation of pension funds management companies with data envelopment analysis. Risk Management and Insurance Review, 9(2), 165-188. Erişim adresi: https://ideas.repec.org/a/bla/rmgtin/v9y2006i2p165-188.html
• Bektaş, H. (2013). Türk bankacılık sektöründe etkinlik analizi. Sosyoekonomi, 19(19), 278-294. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosyoekonomi/issue/21079/226955
• Bigelli, M. and Manuzzi, F. (2019). The valuation of asset management firms. Corporate Ownership & Control, 16(4), 103-110.doi: 10.22495/cocv16i4art9
• Byrne, M. (2015). Bad banks: the urban implications of asset management companies. Urban Research & Practice, 8(2), 255–266. doi: 10.1080/17535069.2015.1050208
• Capital Markets Board. (2023). Portföy Yönetim Şirketleri. Erişim Adresi: https://spk.gov.tr/kurumlar/portfoy-yonetim-sirketleri
• Çıtak, L. (2008). Türkiye’deki menkul kıymet yatırım ortaklıklarının etkilerinin veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (31), 69-94. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/66511
• Çiftçi, H. (2004). Türk sigorta sektörünün sorunları; DEA analizi ile Türk sigorta şirketlerinin etkinlik düzeylerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 121-149. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4369/59748
• Çorak, K. and Güler, E. (2023). Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının performans analizi: Türkiye örneği. İşletme Akademisi Dergisi, 4(1), 16-34. doi:10.26677/TR1010.2023.1205
• Erçel, G. (2020). Küreselleşme ve uluslararası finansal gelişmeler. (17. nci Asya Bankalar Birliği Genel Kurulu Raporu). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. Erişim adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/a61d8cce-169a-4307-886a-53a4ebaa9af4/07Kuresellesme. pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-a61d8cce-169a-4307-886a-53a4ebaa9af4-m3 fBePt
• Erol, S., Güçlü, H. and Alparslan, U. (2005). Portföy yönetim şirketi. Erişim adresi: file:///C:/Users/asus/Downloads/docspike.com_portfy-ynetim-irketleri.pdf
• Fiordelisi, F.and Molyneux, P. (2004). Efficiency in the factoring industry. Applied Economics, (36), 947–959. doi: 10.1080/00036884042000233177
• Gülcan, N. (2022). Finansal kiralama ve faktoring şirketlerinin finansal performans değerlendirmesinde vikor yönteminin uygulanması. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 7(Özel Sayı), 235-247. doi: 10.30784/epfad.1148935
• Iqbal, Q. and Awan, H. M. (2015). Technical, pure technical and scale efficiency analysis of insurance companies of Pakistan. International Journal of Business and Management Review, 3(4), 82-92. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/334317850_TECHNICAL_PURE_TECHNICAL_ AND_SCALE_EFFICIENCY_ANALYSIS_OF_INSURANCE_COMPANIES_OF_PAKISTAN
• Karakaya, A., Kurtaran, A. and Dağlı, H. (2014). Bireysel emeklilik şirketlerinin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü: Türkiye örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, (22), 1-23. doi:10.11611/JMER213
• Kılıçarslan, A. and Sucu, M. Ç. (2021). Çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile finansal performans sıralamaları: portföy yönetim şirketleri üzerine bir uygulama. Erciyes Akademi, 35(4), 1451-1480. doi: 10.48070/erciyesakademi.994546
• Kiracı, K. and Asker, V. (2019). Havaaracı leasing şirketlerinin performans analizi: Entropi temelli topsis uygulaması. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (24), 17-28. doi: 10.18092/ulikidince.580420
• Küçükkıralı, Z. and Aydın, U. (2022). Türkiye’de faaliyet gösteren bireysel emeklilik şirketlerinin etkinliği. Verimlilik Dergisi, (2), 289-304. doi: 10.51551/verimlilik.940655
• Milenkovic, N., Radovanov, B., Kalas, B. and Horvat, A. M. (2022). External two stage DEA analysis of bank efficiency in west balkan countries. Sustainability, 14(978),1-16. doi:10.3390/su14020978
• Nourani, M., Kweh, O.L., Lu,W. and Gurrib, I. (2022). Operational and investment efficiency of investment trust companies: Do foreign firms outperform domestic firms?. Financial Innovation, 8(79), 4-26. doi:10.1186/s40854-022-00382-1
• Ova, A. (2018). Türkiye’deki emeklilik şirketlerinin etkinlik analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (79), 139-152. doi: 10.25095/mufad.438867
• Pandey, A. (2022). A taxonomy of asset management companies. Journal of Banking Regulation, 23, 199–209. doi: 10.1057/s41261-021-00156-2
• Roman, M. D., Toma, G. C. and Tuchıluş, G. (2018). Effıciency of pension systems ın the EU countries. Romanian Journal of Economic Forecasting, 21(4), 161-173. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/332168078_Efficiency_of_pension_systems_in_the_EU_countries
• Saad, N. and Idris, N. E. H. (2011). Efficiency of life insurance companies in Malaysia and Brunei: A comparative analysis. International Journal of Humanities and Social Science, 1(3), 111-122. Erişim adresi: http://irep.iium.edu.my/3263/1/IJHSS.pdf
• Seran, P., Sucahyo, U. S., Atahau, A. D. R. and Supramono S. (2023). The efficiency of Indonesian pension funds: A two-stage additive network DEA approach” International Journal of Financial Studies, 11(28), 1-19. doi: 10.3390/ijfs11010028
• Scherer, B. (2012). Market risks in asset management companies. Quantitative Finance, 12(10), 1547–1556. doi: 10.1080/14697688.2011.650185
• Tezergil, S. (2018). Portföy yönetim şirketlerinin finansal performanslarının gri ilişkisel analiz yöntemi ile değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 245-262. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/666933
• Turkish Capital Market Association (2023). Gösterge Bahar 2023. Erişim Adresi: https://tspb.org.tr/yayinlar/gosterge-bahar-2023/
• Vatansever, K. and Avşarlıgil, N. (2017). Portföy yönetim şirketlerinin etkinlik ölçümü: Veri zarflama analizi uygulaması. International Journal of Academic Value Studies, 3(13), 227-233. doi :10.23929/javs.400