Islamic Medicine, Seljuk - Ottoman Medicine

Year 1975, Volume: 28 Issue: 1-2, 391 - 406, 30.06.1975

Yaman Örs

Abstract

The medicine of the Seljuk Turks who settled in Anatolia developed under the influence of the Baghdad Caliphate, which formed the eastern wing of Islamic civilization. Ottoman medicine, in its theory and practice, education, and health services, was fundamentally a continuation of that of the Seljuks. Therefore, this article examines the evolution of medicine along the lines of Islamic civilization—the Anatolian Seljuks—Ottoman society. The characteristics of Turkish medicine before their conversion to Islam, as well as the beliefs and practices they adopted from the societies that developed before them in Anatolia, are beyond the scope of this article. A special section is devoted to the changes in Ottoman medicine during the late period, which can be roughly dated from the beginning of the nineteenth century, some of which extend into the Republican era.

Keywords

osmanlı , selçuklu , hekim

İslâm Hekimliği, Selçuklu - Osmanlı Hekimliği

Abstract

Anadolu'ya gelip yerleşen Selçuklu Türklerinin hekimliği, Islam uygarlığının doğu kanadını oluşturan Bağdat halifeliğinin etkisi altında gelişti. Osmanlıların hekimliği de, tıp kuramı ve uygulamasında, eğitiminde, sağlık hizmetlerinde temelde Selçuklularınkinin bir devamidır. Onun için bu yazıda hekimliğin geçirdiği evrimin İslam uygarlığı —Anadolu Selçukluları — Osmanlı toplumu çizgisi üzerindeki bölümü ele alınmıştır. Türklerin Müslümanlığı kabul etmelerinden önceki hekimliklerinin özellikleri, ayrıca kendilerinden önce Anadolu'da gelişmiş toplumlardan aldıkları inanışlar ve uygulamalar yazının sınırı dışında kalmıştır. Osmanlıların kabaca ondokuzuncu yüzyılın başından alınabilecek son dönemdeki hekimliğine gösterdiği, bir bölümü Cumhuriyet çağına uzanan değişmelere ayrı bir yer verilmiştir.

Keywords

hekim , osmanlı , selçuklu

References

• 1— F. N. Uzluk: (Özel konuşma), 1970.
• 2 — N. Fişek: Sağlık yönünden insan ve çevresi. Dönem |. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Toplum Hekimliği Enstitüsü, Ankara, 1969.
• 3 — F. N. Uzluk: 14 Mart bayramının mana ve değeri. Türk tıp tarihine umumi bir bakış (7).
• 4— F. N. Uzluk: Hekimbaşı M. Behçet efendinin kitapları ve İslamlarda bitik sevgisi - bitik evleri. Türk Tıp Tarihi Ark, 1:87, 1935.
• 5—'T. S. Szasz; W. E. Knoff; M. H. Hollender ; The doctor - patient relationship and its historical context. Amer. J. Psychiat., 115; 522, 1958.
• 6 — C. Arsan: (Özel konuşma), 1968.
• T — FP. N. Uzluk: 744. tıp bayramı. Ank. Üniv, Tıp Fak. Nur Matbaası, Ankara, 1950.
• 8 — D. Guthrie: A history of medicine. Thomas Nelson and Sons. Londra, 1960.
• 9 — .. Clendening: The stone age of surgery. Southern Med. J., 27:521, 1934,
• 10 —H. N. Wasty: Muslim contribution to medicine. Evolution of a great science. Avicenna Society. Lahore, 1962.
• 11-S. A, Ünver: Tıp Tarihi. 1. ve 2. kısımlar. İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1943.
• 12-Ş. Kaymakçalan : Türkiye'de farmakolojinin tarihçesi. Ank. Üni. Tıp Fak. Mec,, 18; 38T, 1965.
• 13-H. C. Krueger: Avicenna's poem on medicine. R. H. Major'un önsözüyle. Charles C. Thomas, Springfield (ILL), 1963.
• 14-F. H. Garrison: An introduction to the history of medicine, 4. B. W. B. Saunders, Filadelfiya, (1929), yeniden basım 1966.
• 15-A. J. Toynbee: A study of history. Kısaltan: D. C. Somervell, Oxford University Press. Londra, 1962.
• 16-F.N. Uzluk: Üniversite reformu. 25. ölüm yıldönümü - Atatürk çağında sağlık hizmetleri ve eğitiminde gelişmeler. Ank. Üni. Tıp Fak. Yay,1963. s. 31-32.
• 17-V. Kılıçoğlu: Cerrahiye-i İlhaniye. Ank. Üni. Dil Tar. -Coğ. Fak. Yay,9T, 1956.
• 18-S. Akıncı: 14 Mart 1827 olayı. Cumhuriyet, 19 Mart 1973.
• 19-S. Akıncı: 14 Mart 1827'nin anlamı, Dirim, 45:79, 1970.
• 20-F, N. Uzluk: Basma ilk Türk tıp kitabı ve Şanizade Mehmet Ata. Dirim, Sa. 5, 1936.
• 21-F.N. Uzluk : Şanizade Mehmet Ataullah. Örnek Matbaası. Ankara, 1951
• 22-S. Akıncı: 14 Mart söylevi. Cumhuriyet, 14 Mart 1975.
• 23-C. Ceyhun: İlk sivil tıp okulunun açılışının 100. yıldönümü. Ege Üni.Tıp Fak. Mec., 6:125, 1967.
• 24- F. N. Uzluk : İstanbul Tıbbiyesi için Avrupa'dan getirilen ilk ecnebi hekim. Dirim, 12: (haz.) 1937.
• 25-P. Huard; M. D. Grmek (Çev. ve Der): Le premier manuscrit chirurgical turc. R&dige par Charaf ed -din (1465) et illustr& de 140 miniatures. Les Editions Roger Dacosta, Paris, 1960.