Kırım Bölgesinde İlk Türkleşme Faaliyetleri

Year 2009, Volume: 35 Issue: 1, 61 - 72, 01.06.2009

Saadettin Gömeç

Abstract

Kırım Hanlığının esas can damarı Kırım yarımadası olmakla beraber, Azak Denizi çevresinden Tuna boylarına, Aşağı Don’dan Özü Nehri’ne kadar uzanan ve Kıpçak Bozkırı olarak adlandırılan geniş stepler Hanlığın topraklarını meydana getiriyordu. Bölge Hunlardan itibaren Türklere kucağını açmış; ardından Bulgar, Avar, Hazar, Kök Türk gibi Türk hanedanlarının iskan sahası haline gelmiştir. Bizans için son derece önemli olan bu bölge yüzünden Hazar Türkleriyle Doğu Roma arasında uzun yıllar mücadelelerin sürüdüğünü de biliyoruz. Peçenekler de bir ara Kıpçak Bozkırlarıyla birlikte Kırım’ı ele geçirirler. 11. yüzyıldan sonra Kuman-Kıpçakların faaliyet alanına girince, Kırım da bir Kıpçak yurdu olmuş ve buralarda Bizans’ın etkisi azalmıştır. Bununla birlikte Selçuklu Türkleri de başlangıçtan itibaren Kırım’la ilgilenmişler ve buraya seferler düzenlemişlerdi. Karadeniz’in kuzeyi 1240’lardan itibaren Çingiz Han’ın devletinin hakimiyetine sokuldu. Onlarla gelen Kuman-Kıpçakların özellikle Altun Orda Hanlığına sahip olmaları üzerine Kırım’ın değeri de arttı

Keywords

Kırım, Kırım’da Türk Çağı, İskit

Activities of Turkization in Crimean Region

Abstract

Although the foundation of the Crimean Khanate is mainly accepted to be the Crimean Peninsula, it actually covers the area known as the Kipchack steppes extending from the shores of the Sea of Azov to the banks of the Danube, from Lower Don region to the Dnepr River. The region embraced the Turkish peoples starting with the Huns, and eventually became the region of settlement for the Turkish dynasties such as Bulgar, Avar, Khazar, Kök Turk. It is well known today that the region had been the scene of contention between the Eastern Roman Empire and the Khazar Turks. The Pecthenegs (Kumans?) also occupied the Crimea along with the Kipchack Steppes for a while. As the region entered the area of sovereignty of the Kuman Kipchack, Crimea became home for the Kipchack and the Byzantine influence over the region diminished. Moreover, the Seljukid Turks showed deep interest in Crimea ever since their early years and launched campaigns into the region. Northern Black Sea entered the sovereignty of Tzenghiz Khanate as of 1240s. Crimea became ever valuable upon the coming of the Kuman Kipchack who later took over the Golden Horde Khanate

Keywords

Crimean, Turks Period in Crimean, Scythian