Güvenlik Kavramının Değişimi ve Türkiye'nin Barışı Koruma Faaliyetlerine Katkısı

Year 2019, Volume: 56 Issue: 2, 179 - 202, 09.12.2019

Nurgül Bekar

Abstract

1989 sonrası uluslararası sistemde yaşanılan değişiklikler küreselleşmenin etkisiyle hızlanırken, uluslararası ilişkilerde güvenlik, tehdit, risk, ulusal çıkar, güç gibi kavramlar yeniden tanımlanmıştır. Soğuk Savaş Dönemi’nin iki kutuplu, tehdit ve risklerin nereden geldiğinin kesin olarak bilinen yapısından, farklı güç kutuplarının oluştuğu ve çok hızlı değişimlerin yaşandığı yirmi birinci yüzyıl uluslararası siyaset yapısına geçiş birtakım yeni unsurları da beraberinde getirmiştir. Yeni dünya siyaseti barışın sağlanması ve korunması konusunda daha fazla uluslararası ortak çabayı ve işbirliğini gerektirmektedir. Sıcak çatışma ve/veya savaşların yaşandığı bölgelerde bu çabalar büyük önem arz etmektedir. Birleşmiş Milletler (BM) Örgütü’nün dünya üzerinde tanımladığı çatışma alanlarının çoğuna komşu olan Türkiye’nin barışı korumaya yönelik girişimlerde yer alması hem bölge güvenliği hem de kendi güvenliği için bir anlam ifade etmektedir. Çalışmada Türkiye’nin uluslararası
düzeyde barışı koruma çalışmalarına verdiği katkı realizm ve karşılıklı bağımlılık teorileri eşliğinde incelenecektir. Bu katkı kimi zaman sert güç araçlarıyla kimi zaman ise yumuşak güç araçlarıyla yapılmaktadır. Türkiye’nin çeşitli kuruluşlar nezdinde dâhil olduğu barışı koruma girişimlerinin muhteviyatının analiz edilmesi ve Soğuk Savaş sonrasında bu muhteviyatın değişip değişmediğinin anlaşılması çalışmanın araştırma sorusunu teşkil etmektedir.

Keywords

Güvenlik, Barışı Koruma, Türkiye, Yumuşak Güç

References

• Ali L. Karaosmanoğlu, NATO’nun Dönüşümü, Editör: Mustafa Aydın, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, Aralık 2012. Annegret Bendiek, Europa verteidigen. Die Gemeinsame Aussen-und Sicherheitspolitik der Europaeischen Union, Kohlhammer, Stuttgart, 2018 Barry Buzan, “Barış, Güç ve Güvenlik: Uluslararası İlişkilerde Çatışan Kavramlar”, Uluslararası İlişkilerde Anahtar Metinler, Esra Diri (Yayına hazırlayan) Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, İstanbul, s.179. Dirk Messner, “Global Governance: Globalisierung im 21. Jahrhundert gestalten”, Globalisierung als politische Herausforderung. Global Governance zwischen Utopie und Realitaet, Maria Behrens(Hrsg.), VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden, Februar 2005. Eric Hobsbawm, Küreselleşme, Demokrasi ve Terörizm, Çev. Osman akınbay, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2008, s.27. 76 Afganistan, Kosova ve Bosna Hersek gibi ülkelerde Türk askeri bu ülkeler açısından tercih edilen askerlerdir. Somali’de askeri eğitim için başkent Mogadişu’da eğitim tesisleri kurabilen tek ülke de Türkiye’dir. NURGÜL BEKAR YIL: 25 / SAYI: 56 / 201 Franco Algieri, Die Gemeinsame Aussen- und Sicherheitspolitik der EU, Facultas Verlag, Wien, 2010. Graham E. Fuller, Türkiye ve Arap Baharı, Çev. Mustafa Acar, Eksi Kitaplar, Ankara, Haziran 2016, s.436. Gregory L. Schulte, “Former Yugoslavia and the new NATO”, Survival, Vol.39, No:1(Spring 1997), pp.19-42. Hans Günter Brauch, , “Güvenliğin Yeniden Kavramsallaştırılması: Barış, Güvenlik, Kalkınma ve Çevre Kavramsal Dörtlüsü”, Uluslararası İlişkilerde Çatışmadan Güvenliğe, Mustafa Aydın ve diğerleri (Ed.), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Ekim 2012, 1. Baskı, s.168. Heinz Gaertner, Internationale Sicherheit. Definitionen von A-Z. Nomos Verlag, Baden- Baden, 2008. İnan Rüma, Uluslararası Örgütler, Küresel Siyasete Giriş. Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler, Evren Balta (Ed.), İletişim Yayınları, 3. Baskı, 2018, s.388. Jochen Hippler, “Internationaler Terrorismus und seine Folgen für die internationalen Beziehungen”, Globale Trends 2007. Frieden, Entwicklung, Umwelt, Tobias Debel-Dirk Messner- Franz Nuscheler(Hrsg.), Fischer Verlag, Bonn, 2006, s.105. Joseph S. Nye, Jr. Ve David A. Welch, Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak, Çev: Renan Akman, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, Eylül 2011. Joseph Nye, Soft Power: The Means to Success in World Politics, Public Affairs, 2004. Joseph Nye, Macht im 21. Jahrhundert. Politische Strategien für ein neues Zeitalter, Siedler, Germany, 2011. Katharina Hozinger-Christoph Knill-Dirk Peters-Berthold Rittberger-Frank Schimmelfennig-Wolfgang Wagner, Die Europaeische Union. Theorien und Analysekonzepte, Ferdinand Schöningh Verlag, Paderborn. Ken Booth, Dünya Güvenliği Kuramı, Küre Yayınları, İstanbul, Ağustos 2012, s.122 Klaus Naumann, “Der Begriff der Sicherheit im Wandel, Europaeische Sicherheits-und Verteidigungspolitik(ESVP), Werner Hoyer/Gerd F. Kaldrack(Hrsg.9, Baden-Baden: Nomos Verlag, 2007. Mustafa Aydın, Fulya Ereker, Türkiye’de Güvenlik. Algı, Politika, Yapı, ed. Mustafa Aydın, İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları, Kasım 2013, İstanbul. Nurgül Bekar, Die Sicherheitspolitik der EU. Die ESVP nach dem Vertrag von Lissabon und die neue Situation der Türkei, SVH, Saarbrücken, 2015. R. Douglas, From War to Cold War 1942-1948, St. Martin’s Press, New York, 1981. Serhat Güvenç, NATO’da 60 Yıl. Türkiye’nin Transatlantik Güvenliğe Katkıları, Editör: Mustafa Aydın, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, Kasım 2013. Tobias Ten Brink, Staatenkonflikte. Zur Analyse von Geopolitik und Imperialismus –ein Überblick, Lucius&Lucius, Stuttgart, 2008. Tayyar Arı, Uluslararası İlişkiler Teorileri. Çatışma, Hegemonya, İşbirliği, ALFA, GÜVENLIK KAVRAMININ DEĞIŞIMI VE TÜRKIYE’NIN BARIŞI KORUMA FAALIYETLERINE KATKISI 202 / AVRASYA ETÜDLERİ İstanbul, Kasım 2006, s.163. Werner Weidenfeld, Die Europaeische Union, Wilhelm Fink Verlag, Paderborn, 2010. W. Bruce Weinrod, “The Future of NATO”, Mediterranean Quarterly, Vol.23(2), Spring 2012, pp.1-13. Zbigniew Brzezinski, “The Cold War Its Aftermath”, Foreign Affairs, Fall 1992, pp.31-47. İnternet Kaynakları “Almanya’dan S-400 Çıkışı: Yaptırımlar ne Türkiye’nin ne de NATO’nun çıkarına olur”, http:// www.hurriyet.com.tr/avrupa/almanyadan-s-400-cikisi-yaptirimlar-ne-turkiyenin-ne-denatonun- cikarina-olur-41244214, 14.06.2019. http://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-baris-operasyonlarina-yaklasimimiz-vekatkilarimiz. tr.mfa http://www.tsk.tr/UluslararasiIliskiler/BarisiDestekleme “Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’e ve Barışı Koruma Faaliyetlerine Bakış Açısı”, http://www. tasam.org/tr-TR/Icerik/2320/turkiyenin_birlesmis_milletlere_ve_barisi_koruma_ faaliyetlerine_bakis_acisi, Yayın tarihi: 21.06.2011. http://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-baris-operasyonlarina-yaklasimimiz-vekatkilarimiz. tr.mfa Onur Sazak and Nazlı Selin Özkan, Turkey’s Contributions to Security Sector Reform(SSR) in Conflict Affected Countries, İstanbul Policy Center, November 2016, http://ipc. sabanciuniv.edu/wp-content/uploads/2016/11/Sazak.Ozkan_IPC-report.pdf Birleşmiş Milletler Teşkilatı ve Türkiye, http://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-teskilati-veturkiye. tr.mfa http://tr.euronews.com/2017/02/16/turkiye-nato-ya-almanya-dan-daha-fazla-katkidabulundu. http://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_56626.htm?selectedLocale=en#. http://www.bpb.de/apuz/26873/funktionen-militaerischer-konfliktregelung-durch-dienato? p=all http://www.nato.int/lisbon2010/strategic_concept_eng.pdf;22 Nisan2012, “Türkiye’nin AGİT ile Barış İçin Ortaklık ve AAOK’ne Bakış Açısı”, Milli Savunma Bakanlığı Beyaz Kitap, Yayın tarihi: 21.06.2011, http://www.tasam.org/tr-TR/Icerik/2319/turkiyenin_ agit_ile_baris_icin_ortaklik_ve_aaokne_bakis_acisi, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’na ait Bilgi Notu, 08.06.2017, http://agit.dt.mfa.gov.tr/ ShowInfoNotes.aspx?ID=170550 Türkiye ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-ve-avrupaguvenli- ve-isbirligi-teskilati-_agit_.tr.mfa https://www.racviac.org “S-400 ve F-35 krizi- ABD’li dört senatör New York Times’a yazdı: Türkiye, ABD ile Rusya arasında seçim yapmak zorunda”, https://www.bbc.com/turkce/ haberler-turkiye-47873172, 9 Nisan 2019.