TÜRKİYE’NIN AZERBAYCAN’A YÖNELİK KAMU DİPLOMASİSİ VE ETKİLERİ

Year 2022, Issue: 61, 245 - 280, 20.12.2022

Çiğdem Şahin , Yunus Emre Selvi

Abstract

Devletlerin, dış dünyada hükümetler arası ve hükümet dışı unsurlarla iletişim halinde olması yoluyla karşı kamuoyunu cezbetme ve kendi politikaları konusunda ikna ederek yönlendirme amaçlarıyla uygulanan kamu diplomasisi, son yıllarda Türk diplomasisinde en önem verilen türlerden biri haline gelmiştir. Çalışmanın amacı, Türkiye’nin kamu diplomasisinin uygulamalarını ve etkilerini Azerbaycan örneğinde incelemektir. Bu kapsamda öncelikle kamu diplomasisine ilişkin kavramsal altyapı sunulmuş, ardından Türkiye’nin Azerbaycan’a yönelik kamu diplomasisi kaynakları kolaylaştırıcı faktörler olarak ele alınmış, kamu diplomasisi çerçevesinde amaçlar, uygulayıcı kurum ve kuruluşlar ile hedef kitle incelenmiş ve son olarak kamu diplomasisi uygulamaları incelenerek etkileri ortaya konmuştur. Betimleyici bir analiz olan çalışmanın sonuçları, Türkiye-Azerbaycan ilişkileri örneğinde, akraba topluluklar ve yakın ilişkileri olan hükümetler arasındaki bağların dahi sürdürülebilirliğini sağlamak için kamu diplomasisinin ne kadar gerekli ve etkili olduğunu göstermektedir.

Keywords

Kamu diplomasisi, Diplomasi, Kamuoyu, Türkiye, Azerbaycan

References

• AC DİDK, “Republic of Turkey”, 2021, https://diasporamap.com/en/country/235, Erişim: 23 Mayıs 2021.
• Ağayev, Mehman, Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye Azerbaycan İlişkileri, IQ Kültür Sanat Yayın cılık, İstanbul, 2008.
• Airporthaber, “THY ile Azerbaycan Hava Yolları Anlaştı”, 2015, https://www.airporthaber.com/thy-haberleri/thy-ile-azerbaycan-havayollari-anlasti.html, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• Anadolu Ajansı, “AA ile AZERTAC işbirliğini büyütüyor”, 2015, https://www.aa.com.tr/tr/kurum sal-haberler/aa-ile-azertac-isbirligini-buyutuyor/4580124, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• _____, “Türkçeye en büyük ilgi Azerbaycan’dan”, 17.1.2015, https://www.aa.com.tr/tr/egitim/turkceye-en-buyuk-ilgi-azerbaycandan/83223, Erişim: 10 Nisan 2021.
• Apa, “Azerbaijan-Japan Friendship Center issued statement on so-called Armenian genocide”, 24.4.2021, https://apa.az/en/xeber/diaspora/Azerbaijan-Japan-Friendship-Center-issued statement on-so-called-Armenian-genocide-347686, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• Aslanlı, Araz ve Kurban, Vefa, “Azerbaycan- Türkiye İlişkileri ve Sivil Toplum Kuruluşları”, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, V. 3, N. 1, 2016, ss. 31-43. Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III, Divan Yayıncılık, Ankara, 2006.
• Attar, Aygün ve Şimşir, Sebahattin, Tarihten Günümüze Türkiye’de Yaşayan Azerbaycan Türkleri, Berikan Yayınevi, Ankara, 2013.
• Aydemir, Emrah, Dış Politikada Yumuşak Güç ve Medya, Kalkedon Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• Azerbaycan Kültür Derneği, “Ermeni Cinayetleri Konulu Panel Yapıldı”, 2016, http://www.azer baycankulder.org/Default.aspx, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• Başbakanlık Devlet Arşivleri, Azerbaycan Belgelerinde Ermeni Sorunu (1918-1920), Yayın No: 28, Ankara, 2001.
• Bektaş, Arsev, Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1996.
• Bengi, Hilmi, “Tarihsel Süreç İçinde Anadolu Ajansı’nın Özgün Kurumsal Yapısı (1920-2011)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, V. 13, N. 50, 2012, ss. 299-341.
• Bernays, Edward L., Crystallizing Public Opinion, Liveright Publishing Corporation, New York, 1961.
• British Council, “Our History”, 2020, https://www.britishcouncil.org/about-us/history, Erişim: 28 Kasım 2020.
• Bulur, Meltem, “YEE’nin Türkçe Yeterlik Sınavı’na yoğun ilgi”, Anadolu Ajansı, 10.1.2018, https:// www.aa.com.tr/tr/turkiye/yeenin-turkce-yeterlik-sinavina-yogun-ilgi/1027085, Erişim: 10 Nisan 2021.
• Creel, George, Complete Report of the Chairman of the Committee on Public Information (1917- 1918-1919), Washington Government Printing Office, 1920.
• Cull, Nicholas J., “Public Diplomacy Before Gullion: The Evolution of a Phrase”, Eds. Nancy Snow and Philip M. Taylor, Routledge Handbook of Public Diplomacy, Routledge, New York ve London, 2009, pp. 19-23.
• _____, Public Diplomacy: Lessons from the Past, Figueroa Press, Los Angeles, 2009.
• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, “Türkiye ile Azerbaycan Ortak Medya Platformu için İmzalar yarın atılıyor”, 2020, https://www.iletisim.gov.tr/turkce/duyurular/detay/turkiye-ile-azerbaycan-ortak-medya-platformu-icin-imzalar-yarin-atiliyor, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• _____, “’Ulusal Kamu Diplomasisi Strateji Belgesi ve Eylem Planı’ hazırlandı”, 2021, https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/ulusal-kamu-diplomasisi-strateji-belgesi-ve-eylem-plani-hazirlandi, Erişim: 2 Ağustos 2021.
• _____, Yukarı Karabağ’da 44 Günde Gelen Zafer: Türkiye- Azerbaycan Kardeşliğinin Nişanesi, İletişim Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 2021.
• Çelik, Dursun, “XIX ve XX. Yüzyıllarda Azerbaycan- Birinci Bölüm”. Bilig Dergisi, S. 3, 1996, ss. 60-79.
• Demir, Vedat, Kamu Diplomasisi ve Yumuşak Güç, Beta Basım Yayın, İstanbul, 2012.
• Dündar, Selahattin, “Nizami Gencevi’nin Yaşam ve Sanat Analizi”, Uluslararası Sanat ve İlim Derneği, http://www.usid.org.tr/98/nizami-gencevinin-yasam-ve-sanat-analizi, Erişim: 1 Haziran 2022.
• Eğilmez, Mustafa ve Yurtoğlu, Nadir, “Nuri Paşa Komutasındaki Kafkas İslam Ordusunun Bakü’yü Kurtarması (15 Eylül 1918)”, II. Milletlerarası Azerbaycan- Türkiye Münasebetleri Sempozyumu Bildirileri (12-14 Ekim 2017, Bakü), Kastamonu, 2018, ss. 87-92.
• Ekşi, Muharrem, “Türkiye- Azerbaycan İlişkileri: Söylemden Reelpolitiğe”, Avrasya Etüdleri. V. 36, N. 2, 2009, ss. 95-112.
• _____, Kamu Diplomasisi ve Ak Parti Dönemi Türk Dış Politikası, Siyasal Kitapevi, Ankara, 2018.
• Ergan, Uğur, “Aliyev: Burada Türkiye yok ama ben varım”, Hürriyet, 26.4.2014, https://www.hurri yet.com.tr/dunya/aliyev-burada-turkiye-yok-ama-ben-varim-26297725, Erişim: 18 Mayıs 2021.
• Ersanlı Behar, Büşra, “Türkçülük Türkiye’de ve Azerbaycan’da (1990’lı yıllar)”, Avrasya Etüdleri, V. 3, N. 3, 1996, ss. 2-20.
• Everts, Philip and Isernia, Pierangelo (Ed.), Public Opinion and the International Use of Force, Routledge, London and New York, 2001.
• Gazetevatan, “Türkiye’deki Azerbaycan STK’larından ortak bildiri”, 27.9.220, http://www.gaze tevatan.com/turkiye-deki-azerbaycan-stk-larindan-ortak-bildiri-1344700-gundem/, Erişim: 24 Mayıs 2021. GMF, Türkiye’nin Algıları Araştırması, 2015, https://www.gmfus.org/sites/default/files/TP%20Key%20Findings%20Report%20Turkce%20Final_0.pdf, Erişim: 18 Mayıs 2020.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, 2013 Türkiye Göç Raporu, GİGM Yayınları, Ankara, 2015,https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/YillikGocRaporlari/2013_yillik_goc_raporu.pdf, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• _____, 2014 Türkiye Göç Raporu, GİGM Yayınları, Ankara, 2016,https://www.goc.gov.tr/kurum lar/goc.gov.tr/YillikGocRaporlari/2014_yillik_goc_raporu.pdf, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• _____, 2015 Türkiye Göç Raporu, GİGM Yayınları, Ankara, 2016,https://www.goc.gov.tr/kurum lar/goc.gov.tr/YillikGocRaporlari/2015_yillik_goc_raporu.pdf, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• _____, 2016 Türkiye Göç Raporu, GİGM Yayınları, Ankara, 2017,https://www.goc.gov.tr/kurum lar/goc.gov.tr/YillikGocRaporlari/2016_yiik_goc_raporu_hazirn.pdf, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• Haber Global, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Karabağ zaferine ilişkin açıklama: Askeri, diploma tik ve siyasi açıdan çok büyük anlamları var”, 14.12.2020, https://haberglobal.com.tr/gundem/cumhurbaskani-erdogan-dan-karabag-zaferine-iliskin-aciklama-askeri-diplomatik-ve-siyasi-acidancok-buyuk-anlamlari-var-82772, Erişim: 20 Mayıs 2021.
• Haberler.com, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Bakü’de okuduğu şiir, İran Dışişleri Bakanı Zarif’i rahatsız etti”, 11.12.2020, https://www.haberler.com/cumhurbaskani-erdogan-in-baku-de-okudugu-siir-13794081-haberi/, Erişim: 20 Mayıs 2021.
• _____, “Sözde Ermeni Soykırımı İddiaları Azerbaycan’da Ele Alındı”, 24.4.2017, https://www.haberler.com/sozde-ermeni-soykirimi-iddialari-azerbaycan-da-ele-9537266-haberi/, Erişim: 16 Mart 2021. Hasanoğlu, Murteza, “Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Güvenlik, Savunma Politikası”, Kafkassam, 20.6.2020,https://kafkassam.com/azerbaycan-cumhuriyetinin-guvenlik-savunma-politikasi.html, Erişim: 6 Mart 2021.
• Heyet, Cevat, “Azerbaycan’ın Türkleşmesi ve Azerbaycan Türkçesinin Teşekkülü”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, V. 1, N. 1, 2004, ss. 7-19.
• International News.az, “Azerbaijani NG0s slam Biden’s wrong position on so-called Armenian genocide”, 26.4.20121, https://www.news.az/news/azerbaijani-ngos-slam-bidens-wrong-position on-so-called-armenian-genocide, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• İskit, Temel, Diplomasi Tarihi, Teorisi, Kurumları ve Uygulaması, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayın ları, İstanbul, 2018.
• İsmayıl, Toğrul, “31 Mart Soykırımı Üzerine Düşünceler”, IRS, V. 1, N. 17, 2017-2018, s. 32-41.
• Karadağ, Haluk, Uluslararası İlişkilerde Yeni Bir Boyut Kamu Diplomasisi, Nobel Yayınları, Ankara, 2016.
• KHAS, Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması 2015, https://www.khas.edu.tr/sites/khas.edu.tr/files/inline-files/tdpkaa-2015.pdf, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• _____, Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması 2016, https://www.khas.edu.tr/sites/khas.edu.tr/files/inline-files/TDPAA16.pdf, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• _____, Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması 2017, https://www.khas.edu.tr/siteskhas.edu.tr/files/inline-files/TDP-2017_vfinal.pdf, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• _____, Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması 2018, https://www.khas.edu.tr/sites/khas.edu.tr/files/inline-files/TDP-2018.pdf, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• _____, Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması 2019, https://www.khas.edu.tr/sites/ khas.edu.tr/files/inline-files/CTRS-TDP-2019.pdf, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• _____, Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması 2020, https://www.khas.edu.tr/sites/khas.edu.tr/files/inline-files/DPA2020_BASIN%5B1%5D_0.pdf, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• _____, Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması 2020, Türkiye Çalışmaları Grubu, 2013, https://www.khas.edu.tr/sites/khas.edu.tr/files/inline-files/tdpkaa-2013.pdf, Erişim: 25 Mayıs 2021. Kırım Haber Ajansı, “TİKA’dan Bakülü gençlere kişisel gelişim ve değerler eğitimi projesi”, 27.2.2019, https://qha.com.tr/haberler/tika-dan-bakulu-genclere-kisisel-gelisim-ve-degerler-egitimi projesi/6413/, Erişim: 13 Ocak 2020.
• Koltuk, Nuran (Ed.), Osmanlı Belgelerinde Azerbaycan. Türk Dünyası Belediyeler Birliği Yayınları, İstanbul, 2015. Leonard, Mark, “Diplomacy by Other Means”, Foreign Policy. N. 132, 2002, pp. 48-56.
• Leonard, Mark, Stead, Catherine and Smewing, Conrad, Public Diplomacy, The Foreign Policy Centre, London, 2002.
• Mardanov, Samir, “Azerbaycan Dış Politikasının Temelleri (1991-2003)”, Ed. Çağrı Erhan, Kafkasya’nın Yükselen Yıldızı İlham Aliyev Döneminde Azerbaycan, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2013, ss. 47-102.
• _____, Azerbaycan’da ABD Algısı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi, V. 1, N. 1, 2012, ss. 19-44.
• MEB, “Azerbaycan Bakü Türk Anadolu Lisesi”, 2021, https://btal.meb.k12.tr/999/49/909513/okulumuz_hakkinda.html, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• _____, “Okullar ve Diğer Kurumlar”, 2021, http://www.meb.gov.tr/baglantilar/okullar/index.php?ILKODU=999, Erişim: 22 Mayıs 2021.
• Mehmedli, Marziye ve Çelik, Muharrem Yunus, “Türk ve Rus Kaynaklarına Göre Kafkas İslam Ordusu’nun Kafkasya Harekâtına Yeni Bir Bakış”, Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, V. 6, N. 11, 2020, ss. 403-428.
• Melissen, Jan, “The New Public Diplomacy: Between Theory and Practice”, Ed. Jan Melissen, The New Public Diplomacy Soft Power in International Relations, Palgrave Macmillan, New York, 2005, p. 3-27.
• Mert, Hasan ve Kurban, Vefa, “Azerbaycan Basınında 1915 Ermeni Meselesi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, V. 16, N. 3, 2016, ss. 183-196.
• Nerimanoğlu, Kamil Veli ve Köçerli, Firidun Bey, “Türk Dünyasında Devlet Dili Politikası”, Aydın Türklük Bilgisi Dergisi, V. 1, N. 1, 2015, ss. 71-85
• Nye, Joseph, Yumuşak Güç, BB101 Yayınları, Ankara, 2017.
• Öraz Beşikçi, Seçil, “Bağımsızlık Sonrası Dönemde Azerbaycan Dış Politikasındaki Stratejik Değişimler ve Yönelimler”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, V. 16, N. 2, 2016, ss. 237-252.
• Pells, Richard H., Not Like Us: How Europeans Have Loved, Hated, and Transformed American Culture Since World War II, Basic Books, New York, 1997.
• Rehimov, Ruslan, “Azerbaycan’da Türk Ocağı faaliyete başladı”, Anadolu Ajansı, 21.9.2019, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycanda-turk-ocagi-faaliyete-basladi-/1590343, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• Sancak, Kadir, “Türkiye’nin Azerbaycan Üzerindeki Yumuşak Gücünde Kültür Faktörü”, Turkish Studies, V. 14, N. 3, 2019, ss. 1685-1696.
• _____, “Türkiye-Azerbaycan İlişkilerinde Kamu Diplomasisinin Önemi ve Türkiye’nin Azerbaycan’da Resmi Kurumlarla Yürüttüğü Kamu Diplomasisi Faaliyetleri”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, V. 9, N. 22, 2018, ss. 297- 318.
• _____, Dış Politikada Bir Etki Aracı Olarak Yumuşak Güç: Türkiye’nin Yumuşak Gücünün Analizi ve Azerbaycan Üzerindeki Yumuşak Güç Kapasitesinin Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon, 2015.
• Sancar, Gaye Aslı, Kamu Diplomasisi ve Uluslararası Halkla İlişkiler, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• Selçuk, Orçun, “Bir Yumuşak Güç ve Kamu Diplomasisi Aracı Olarak Türk Hava Yolları”, Ed. Mehmet Şahin ve B. Senem Çevik, Türk Dış Politikası ve Kamu Diplomasisi, Nobel Yayınları, Ankara, 2015, ss. 321-344.
• Smyth, Rosaleen, “Mapping US Public Diplomacy in the 21st Century”, Australian Journal of International Affairs, V. 55, N. 3, 2001, pp. 421-444.
• Snow, Nancy, “Retihinking Public Diplomacy”, Eds. Nancy Snow and Philip M. Taylor, Routledge Handbook of Public Diplomacy. Routledge, New York ve London, 2009, pp. 3-11.
• Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağına münasibət ictimai rəydə, Hesabat, Bakı, 2020, https://stm.az/storage/common/1620818273.f05aa-bayraq.pdf, Erişim: 16 Mayıs 2021.
• _____, Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ Münaqişəsi Vətən Müharibəsindən Əvvəl və Sonra, Analitik Hesabat, Bakı, 2020, https://stm.az/uploads/be9b5-qarabag.pdf..pdf, Erişim: 16 Mayıs 2021.
• Şahin, Köksal, “Azerbaycan’a Yönelik Demokrasi Eksenli Bir Analiz”, Akademik Bakış Dergisi, N. 38, 2013, ss. 1-20.
• Şahin, Mehmet ve Çevik, B. Senem, “Türkiye’de Kamu Diplomasisi ve Yumuşak Güç”, Ed. Mehmet Şahin ve B. Senem Çevik, Türk Dış Politikası ve Kamu Diplomasisi, Nobel Yayınları, Ankara, 2015, ss. 1-16.
• TADİV, “14. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Bakü’de başladı”, 23.1.2020, http://tadiv.org/haberler/14-uluslararasi-buyuk-turk-dili-kurultayi-bakude-basladi-7292.html, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• _____, “Hakkımızda”, 2021, http://www.tadiv.org/hakkimizda.php, Erişim: 24 Mayıs 2021. Tan, Nail, “Azerbaycan’ın Milli Şairi Ahmed Cavad 120 Yaşında”, Türk Dili, C. CIII, N. 729, s. 2012, 70-76.
• TDAV BAL, “Türk Dünyası Bakü Atatürk Lisesi”, 2021, https://www.tdavbakuataturk.com, Erişim: 22 Mayıs 2021.
• Tekin, Talat ve Ölmez, Mehmet, Türk Dilleri Giriş, Simurg Yayınevi, İstanbul, 1999.
• The State Statistical Commitee of the Republic of Azerbaijan, “Education, science and culture”, 2021, https://www.stat.gov.az/source/education/?lang=en, Erişim: 22 Mayıs 2021.
• Thearda, “Azerbaijan”, 2015, https://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_16_1.asp, Erişim: 26 Mart 2021.
• TİKA, Bir Millet İki Devlet, Özel Sayı, 2012, https://www.tika.gov.tr/upload/oldpublication/bb-az2012.pdf, Erişim: 4 Nisan 2021.
• _____, “Azerbaycan’da Şeki Gençlik Merkezi İlk Mezunlarını Verdi”, 10.7.2015, https://www.tika.gov.tr/tr/haber/azerbaycan’da_seki_genclik_merkezi_ilk_mezunlarini_verdi-18043, Erişim: 5 Mayıs 2021.
• _____, “TİKA Desteğiyle Azerbaycan Noter Arşivi Kuruldu”, 6.4.2019 https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika_destegiyle_azerbaycan_noter_arsivi_kuruldu-50675, Erişim: 5 Mayıs 2019.
• _____, “Dost ve Kardeş Ülke Azerbaycan’a TİKA’dan İlk Yardım Desteği”, 3.10.2020, https://www.tika.gov.tr/tr/haber/dost_ve_kardes_ulke_azerbaycan%27a_tika%27dan_ilk_yardim_destegi-59262, Erişim: 1 Haziran 2022.
• _____, “Azerbaycan’da 1200’den Fazla Projeyi Hayata Geçirdi”, 16.08.2021, https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika_azerbaycan_da_1200_den_fazla_projeyi_hayata_gecirdi-65051, Erişim: 13 Aralık 2021. TKAWEB, “Hakkında”, 2021, http://tkaweb.org/?page_id=897, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• Tokluoğlu, Ceylan, “Azerbaycan”, Ed. İsmail Aydıngün ve Çiğdem Balım, Bağımsızlıklarının Yirminci Yılında Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna Türk Dilli Halklar- Türkiye ile İlişkiler, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 2012, s. 15-115.
• _____, “Ziya Gökalp ve Türkçülük”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, V. 68, N. 3, 2013, ss. 113-139.
• Tosun, Mehmet, “TİKA ve AA iş birliğinde ‘Savunma Muhabirliği ve Kriz Bölgelerinde Habercilik Eğitimi’ başladı”, Anadolu Ajansı, 9.11.2020, https://www.aa.com.tr/tr/kurumsal-haberler/tika-ve-aa-is-birliginde-savunma-muhabirligi-ve-kriz-bolgelerinde-habercilik-egitimi-basladi/2037196, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• TRT Avaz, “Azerbaycan’da siyasi partiler, ABD Başkanı Biden’ın 1915 olaylarıyla ilgili açıklamasını kınadı”, 25.4.2021, https://www.trtavaz.com.tr/haber/tur/avrasyadan/azerbaycanda-siyasi-partiler-abd-baskani-bidenin-1915-olaylariyla-ilgili-acik/6085031101a30a2078a75d25, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• _____, “Azerbaycanlı Türklerden ABD’li senatörlere sert tepki”, 5.3.2018, https://www.trtavaz.com.tr/haber/tur/avrasyadan/azerbaycanli-turklerden-abdli-senatorlere-sert-tepki/5a9d144101a30a1a286bb135, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• _____, “Hakkımızda”, 2021, https://www.trtavaz.com.tr/hakkimizda, Erişim: 17 Şubat 2021.
• TRT Haber, “Türk Kızılay Azerbaycan’da 5 bin aileye gıda yardımı ulaştıracak”, 21.4.2021, https://www.trthaber.com/haber/guncel/turk-kizilay-azerbaycanda-5-bin-aileye-gida-yardimi ulastiracak-574718.html, Erişim: 1 Mayıs 2021.
• Tuch, Hans, N., Communicating With The World: U.S. Public Diplomacy Overseas, St. Martin’s Press, New York, 1990. TÜDİFAK, 2021, https://tudifak.az/tr/#, Erişim: 20 Mayıs 2021.
• Türk Anayasa Hukuku Sitesi, “Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası”, Hz. Alesker Aleskerli, 2005, https://www.anayasa.gen.tr/azerbaycan-aleskerli.htm, Erişim: 28 Mart 2021. Türk Ocakları, “Türk Ocakları Türk Eli Yardım Kampanyası Azerbaycan Basınında”, 31.1.2020, https://www.turkocaklari.org.tr/sube/baku-azerbaycan/turk-ocaklari-turk-eli-yardim-kampanyasiazerbaycan-basininda-10130, Erişim: 24 Mayıs 2021.
• Türksam, “31 Mart Azerbaycan Türklerine Yapılan Soykırım Günüdür”, 2018, http://turksam.org/31mart-azerbaycan-turklerine-yapilan-soykirim-gunudur, Erişim: 18 Mayıs 2021.
• Uçar, Fuat, Dış Türkler, Türk Dünyasının Parlayan Beş Yıldızı, Fark Yayınları, Ankara, 2007.
• Van Ham, Peter, “War, Lies and Videotape: Public Diplomacy and the USA’s War on Terrorism”, Security Dialogue, V. 34, N. 4, p. 427-444.
• Veliyev, Cavid, Azerbaycan- Türkiye Stratejik Ortaklığı Tarihi ve Güncel Boyutlar, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2020.
• VOA, “Mission and Values”, 2020, https://www.insidevoa.com/p/5831.html, Erişim: 2 Aralık 2020.
• Yagublu, Nesiman, Mehmet Emin Resulzade Ansiklopedisi, Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları, Ankara, 2015.
• Yıldırım, Sevilay, “Türkiye-Azerbaycan İlişkileri ve Dağlık Karabağ Meselesi”, Ayın Dosyası: Azerbaycan ve Dağlık Karabağ, Ed. Sevilay Yıldırım, YTB, 2020, s. 5-11, https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/2020/2020Belgeler/Azerbaycan%20ve%20Da%C4%9Fl%C4%B1k%20Karaba%C4%9F.pdf, Erişim: 3 Mayıs 2021.
• Yılmaz, Reha, “Türkiye-Azerbaycan İlişkilerinde Son Dönem”, Bilgi Strateji, V. 2, N. 2, 2010, s. 23-42.
• Yılmaz, Sait, Akıllı Güç, Kum Saati Yayınları, İstanbul, 2012.
• YÖK, “Uyruğa Göre Öğrenci Sayıları Raporu”, 2021, https://istatistik.yok.gov.tr, Erişim: 22 Mayıs 2021.
• Yunus Emre Enstitüsü, 2015 Faaliyet Raporu, https://baku.yee.org.tr/sites/default/files/yayin/2015_yili_faaliyet_raporu.pdf, Erişim: 10 Nisan 2021.
• _____, 2018 Faaliyet Raporu, https://baku.yee.org.tr/sites/default/files/yayin/2018_faaliyet_raporu_rev_02_db_16072020.pdf, Erişim: 10 Nisan 2021.
• _____, 2019 Faaliyet Raporu, https://www.yee.org.tr/sites/default/files/yayin/yee_2019_v2_31122020.pdf, Erişim: 20 Şubat 2021.
• Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, “Türkiye, Azerbaycan ve Kazakistan Diaspora Alanında İşbirliğine Gitti”, 2018, https://www.ytb.gov.tr/haberler/turkiye-azerbaycan-ve-kazakistan-diaspora-alaninda-isbirligine-gitti, Erişim: 25 Mayıs 2021.
• _____, Faaliyet Raporu 2020, https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/2021/BELGE LER/2020%20FAALI%CC%87YET%20RAPORU-6046114fcd034.pdf, 10 Nisan 2021.
• _____, İdare Faaliyet Raporu 2017, https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/documents/2017_FAAL__YET_RAPORU_Digital.pdf, Erişim: 10 Nisan 2021.
• _____, İdare Faaliyet Raporu 2018, https://www.ytb.gov.tr/kurumsal/faaliyet-raporlari, Erişim: 10 Nisan 2021.