Yunanca Kaynaklara Göre Filhelen Taburu ve Peta Muharebesi

Yıl 2023, , 120 - 150, 20.03.2023

Ünsal Başak

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1179629

Cited By: 1

Öz

1821 yılında başlayan Yunan İsyanı, Osmanlı İmparatorluğu’nun içinde bulunduğu dönemin zor şartları nedeniyle bastırılamamış, 1822 yılına gelindiğinde isyancılar kendilerine geçici bir hükümet seçecek ve Mora yarımadasında bazı önemli kaleleri alacak kadar güçlenmişti. Bununla birlikte isyancıların en büyük eksiklikleri; mali destek ve düzenli bir ordu için tecrübeli askeri personeldi. İsyanın başlamasıyla birlikte aldıkları klasik eğitim dolayısıyla Antik Yunan hayranı olan Avrupa ülkelerindeki gruplar tarafından dönemin milliyetçilik ve romantizm akımları doğrultusunda isyana açıkça destek ilan edilmişti. Önemli bir bölümü aristokratlar, askerler, bilim adamları ve tüccarlardan oluşan ve Filhelenler olarak adlandırılan bu gruplar, bulundukları ülkelerde kamuoyunun Yunanlılar lehine döndürülmesinde yoğun çaba harcamış ve büyük ölçüde başarılı olmuşlardır. Bu çalışmada, Avrupalı Filhelen askerlerin 1821-1822 yıllarında isyana katılmak için Yunanistan’a gelmeleri ve burada batı askeri tarzı ile oluşturdukları “Filhelen Taburu” olarak adlandırılan birliğin faaliyetleri, birliğin kurmayları ile Yunan asiler arasında savaş yöntemlerine yönelik tartışmalar ve dönemin Yunan liderleri arasında modern bir ordu kurulmasına yönelik görüş ayrılıkları, ağırlıklı olarak Yunanca kaynaklar kullanılarak incelenmiştir.
Bu tabur 16 Temmuz 1822 tarihinde gerçekleşen Peta Savaşı’nda ağır yenilgiye uğrayınca, Yunan İsyanı liderlerinin merkezi bir hükümet ve modern bir ordu kurulması yönündeki fikirleri de hayata geçirilememiştir. Bununla birlikte Batılıların isyana destek için yaptıkları diğer girişimlerle birlikte Peta Savaşı ve Filhelen Taburu, modern Yunan tarih yazımında hak ettiğinden daha fazla yer alarak, Yunanistan’da her yıl anılan bir olay haline gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Peta Savaşı, Yunan İsyanı, Filhelen, Mavrokordatos, Filhelen Taburu

According to Greek Sources The Battalion of Philhellenes and The War of Peta

Öz

The Greek Revolution, which started in 1821, could not be suppressed by the Ottoman Empire due to the difficult conditions of the period, and by 1822, the rebels were strong enough to elect a temporary government and take some important castles in the Peloponnese. However, the biggest shortcomings of rebels were financial support and experienced military personnel for a regular army. With the beginning of the rebellion, groups in European countries who were fans of Ancient Greece due to the classical education they received, openly declared support for the rebellion in line with the nationalism and romanticism movements of the period. These groups, which are called the Philhellenes, most of which are composed of aristocrats, soldiers, scientists and merchants, have made great efforts and been largely successful in turning public opinion in favor of the Greeks. In this study, it is aimed to make a general assesmnent of the European Philhellenes soldiers coming to Greece to participate in the rebellion between 1821-1822 and the activities of the unit called the "Philhellenes Battalion", which they formed with the western military style. At the same time the differences of opinion about modern war and regular army on the Greek rebels and Battalion staff have been examined mainly by using Greek sources.
When this battalion suffered a heavy defeat at the Battle of Peta, which took place on July 16, 1822, the ideas of the leaders of the Greek Revolt to establish a central government and a modern army could not be realized. However, along with other attempts by the Westerners to support the rebellion, the Battle of Peta and the Philhellenes Battalion have become an annual event in modern Greece, occupying more than it deserves in modern Greek historiography.

Anahtar Kelimeler

War of Peta, The Battalion of Philhellenes, Philhellenes, Mavrokordatos, Greek Revolution

Kaynakça

• Akyay, Bülent. 2001. Teselya Meselesi 1881, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Angelomati, Eleni. 2010. 1821 İ Yenisi Enos Ethnus Kratus, A Tomos, Atina: Ekdosi Skai.
• Arfouı, Selma. 2014. Akdeniz’de Bir Uluslararası Çekişme Alanı: Yedi Ada Sorunu (1797-1815), Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Ayanoğlu, Betül. 2011. Türk-Yunan Ders Kitaplarında Karşılaştırmalı Öteki, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Balyemez, Mehmet. 2021. İngiliz Yönetimi Döneminde Kıbrıs’ta Çıkarılan İkinci Rum İsyanı (18-19 Aralık 1954), Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt XXXVIII, Sayı:103, ss. 217-252. DOI: 10.33419/aamd.927039.
• Brakis, Fotis. İ Mahi Tu Peta to 1822 Mesa Apo To Apomnimonevmata Enas Germanou Filelina.
• Brewer, David. 2001 . The Greek War of Independence: The Struggle for Freedom from Ottoman Oppression, Abrams Press.
• Chatzioannou, Maria Christina. 2013 . War, Crisis and Sovereign Loans: The Greek War of Independence and British Economic Expansion in the 1820s, The Historical Rewiev, Vol 10, Department of Neohellenic Research / Institute of Historical Research, National Hellenic Research Foundation.
• Cihangir, Çiğdem. 2010. Albaylar Cuntası Döneminde Yunanistan’ın Türkiye Politikası (1967-1974) Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü.
• Clair, William. 1972. That Greece Might Be Still Free, The Philhellenes in The War of Independence, Oxford University Press.
• Clogg, Richard. 1997. Modern Yunanistan Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Cunningham, Allan. 1978 The Philhellenes, Canning and Greek Independence, Middle Eastern Studies, Vol 14, No 2.
• Çete, Aslı. 2017. Rigas Velestinlis ve Namık Kemal’de Osmanlıcılık Düşüncesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2. Dakin, Douglas. 1972. The Unification of Greece 1770-1923. Ernest Benn Yayınları.
• Demirhan, Hasan. 2012 Yunan İsyanı’nda Londra Yunan Komitesi ve İngiliz Yunanseverlerin Faaliyetleri, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Sayı 22. Demirhan, Hasan. 2016. Büyük Güçlerin Gölgesinde Yunan İsyanı. İdil Yayıncılık.
• Drygiannaki, Sparti Marangu. 2000. “Orthodoxy and Russian Policy Towards Greece in the 19th Century: The Philorthodox Society Conspiracy 1830-1840”, Balcan Studies.
• Durie, Eveline. 1999. O Eptanisiakos Mistikos Eterismos Prin Ke Kata Ton Agona Tis Aneksartasias, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Pantion Üniversitesi, Siyasi Bilimler ve Tarih Bölümü.
• E.Yzb. Fahrettin, E.Yzb.Seyfi. 1934. Mora İsyanı. İstanbul Askeri Matbaası.
• Fleeming, Katherina Elizabeth. 1999. The Muslim Bonaparte, Diplomacy and Oriantelism In Ali Pasha’s Greece, Princeton University Press.. Fotiadi, Dimitri. 1987, Kolokotronis, Ekdosi Zaharopulos.
• Fotakis, Z., 2016. İ Naftiki İshis Ke İ Simvoli Tis Stin Eliniki Aneksertasia 1821-1830, Akademia Strakiyikon Analiseos, Kimena 49.
• Katerina Galani. 2012. “Elines Embori Ke Trapezites Sto City Tu Londinu, İ Proti Enkatastasi Arhes 19ou Eona”, Ed. John Kitmer, Elino Bretanikes Shesis, Ekdosi İdrima Tis Vulis.
• Gazis, Yeorgios. 1828. Viografia Ton İroon Marko Botsari Ke Karaiskaki. Ekdosisi Ethniki Tipografia.
• Grammatikos, Alexander. 2017. The Emerging Modern Greek Nation and British Romantic Literature, Doktora Tezi, Carleton Üniversitesi.
• Grigori Ars. 2011. İ Filiki Eteria Sti Rosiya, O Apelefterotikos Agonas Tu Eliniku Lau Stis Arhes Tu 19 Eona Ke İ Elino-Rosikes Shesis, Ekdosis Papasotiriu.
• Hacıdimitriou, C. 2015 Revisiting the Documentation for American Philanthropic Contributions to Greece’s War of Liberation of 1821, The Journal Of Modern Hellenism, Vol 31.
• Heraclidis, A. – Dialla, A. 2018. Humanitarian Intervention in the Long Nineteenth Century, “Intervention in the Greek War of Independence, 1821–32”, Manchester University Press.
• Kanelopulos, Nikos, Tombros Nikos. 2016. İ Stratiotiki Drasi Ton Filelinon Sti Mahi Tu Peta: Ksana Diavazontas Ton Daniel Johann Elster Ke Tis Alles Piges, O Diethnis Perigiros Ke O Filelinismos Kata Tin Eliniki Epanastasi, Ekdosis Arhontariki.
• Kalepulos, I. 2008. İstoria Tu Neu Elliniku Kosmu (Apo to 1815-Eos to Simera), İpurgio Ethnikis Pedias. Kalantzis, Kostas.. 1968. İ İstoria Tu Megalis Elinikis Epanastasi.
• Karambelopulos, Dimitris. 2005. Riga Velestinos: Ta Epanastatika, Epistimoniki Eteria Meletis Feron Velestinu. Karatzeni, Dimitrou.. 1980. İ Pros İpeiron Ekstratia 1822 Kaı İ Mahi Tu Peta, Ekdosi Athinon.
• Önsoy, Murat. 2005. Modern Greek Enlightenment and 19th Century Greek Nationalism, Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü.
• Panayiotis A., 2021. To Eliniko Naftiko Sti Epanastasi Tu 1821, Ekdosi Antidoto.
• Papanikos, G. 2022. Wars and Foreign Interventions In Greece In The 1820’s, Athens Journal Of History, Vol 8, Issue 1.
• Phillips, W.A. 1897. The War Of Greek Independence 1821 To 1833, Charles Scribners Son Press.
• Potter, L. 2004. British Philhellenism And The Historiography Of Greece: A Case Study Of George Finlay (1799-1875), The Historical Review, Institute For Neohellenic Research, Vol 1.
• Sezer, Hamiyet. 1995. Tepedelenli Ali Paşa İsyanı. Doktora Tezi) AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Siropilakis, Athanasios. 2020. Petrobey Mavromihalis, O İgetis Tis Manis Sti Eliniki Epanastasi, Ekdosis Metahmio.
• Örenç, Ali Fuat. 2009. Balkanlarda İlk Dram Unuttuğumuz Mora Türkleri ve Eyaletten Bağımsızlığa Yunanistan, İstanbul: Babıali Kültür Yayınları.
• Özel, Taha. 2021. İngiliz Doğu Hindistan Şirketi, İstanbul: Vadi Yayınları. Özsüer, Esra. 2019. Türkokratia-Avrupa’da Türk İmajı, Kronik Yayıncılık.
• Özsüer, Esra. 2016. “19. Yüzyıl Avrupa Romantiklerinin 1821 Mora İsyanı Üzerindeki Siyasi ve Kültürel Etkileri”, Türkiyat Mecmuası Cilt 26/2.
• Öztunç, Baha. 2007. Yedi Ada Cumhuriyeti, Yüksek Lisans Tezi , Gazi Osman Paşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Teodoridis, Yorgos. 1998. O Aleksandros Mavrokordatos Ke İ Drasi Tu Apo Tin Anatoli Sti Disi Ke Apo Ti Disi Sti Epanastasi (1791-1821), Doktora Tezi, Pantion Üniversitesi, Sosyal ve Siyasal Bilimler Bölümü.
• Ulutaş, Songül. 2015. 1821 Mora İsyanı ve Dramalı Mahmut Paşa, Yeni Türkiye Dergisi Rumeli Balkanlar Özel Sayısı, Cilt III.
• Vakalopulos, Apostolos. 2019. Ta Eliniki Stratevmata Tu 1821, Organosi, İgesia, Taktiki,İthi, Psihagogia, Ekdosis Ant.Stamuli.
• Vizantiou, H. 1837. Taktiku Stratu Tis Elados, Apo Tis Protis Sistaseos Tu Kata Tu 1821 Mehri Ton 1832, Tipografies K.Ralli.
• Vohler, M., Alekou. 2021. Concepts and Functions of Philhellenism, Walter De Gruyter Press.
• Yaşar, Filiz. 2006. Yunan Bağımsızlık Savaşı’nda Sakız Adası, Phoenix Yayınları.
• Wallace, J., Lambropulos, V. 2021, Hellenism, Philhellenism and Classical Reception: Commemorating The 1821 Revolution, Classical Receptions Journal, Volume 13, Issue 4, 2021.