Araştırma Makalesi
TÜRKİYE’DE KADININ ÖZGÜR VE EŞİTLİKÇİ TOPLUM DÜZENİ ARAYIŞININ TARİHSEL GELİŞİMİ: FEMİNİZM VE İSLAMÎ FEMİNİZMİN ÇALKANTILI SERÜVENİ
Öz
Kadının toplumsal cinsiyet eşitliği ve hak arayışı meselesi 1945 tarihli Birleşmiş Milletler
sözleşmesinde ilk kez yerini almıştır. BM tarafından 1975 senesi Kadın Yılı olarak kabul
edilmiştir. 1975-1985 arası döneme “Kadının 10 Yılı” adı verilerek, BM tarafından kabul edilen
Kadına Karşı Ayrımcılığın Engellenmesi Sözleşmesi (CEDAW) uygulamaya konulmuştur. XX.
yüzyıl sonlarında İslam ülkelerinde batılılaşma/modernleşme hareketlerine bağlı olarak kadının
inanca bağlı sosyal yaşamı ile kamusal alandaki statüsü tartışmaları İslamî feminizm söylemini
ortaya çıkarmıştır. Türkiye’de Tanzimat Dönemi’nden Cumhuriyet Dönemi’ne kadar feminizmİslamî feminizm çerçevesinde kadının eşitlikçi toplum düzeni arayışı meselesinde din-inanç ve
geleneksel tutum referanslı tartışmalar kadınların ortak bir noktada birleşmelerini engellemiştir.
Cumhuriyet’ten sonra hükûmetler ile sivil toplum kuruluşları ve hatta ferdi çalışmalar konuyu
siyasi ve sosyokültürel düzlemde başka boyutlara taşımıştır. Türkiye’de 1980’den sonra kadının
hak arayışı konusunda yasal düzenlemeleri içeren uygulamalara daha fazla önem verilmiştir.
Türkiye’de cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında sivil toplum örgütleri, siyasi partiler ve hatta
hükûmet programlarında ortaya konan politikaların günden güne gelişmekte olması kadının
toplum içindeki yerine bakış açılarının kadının lehine değişmesini sağlamıştır. Ancak Türkiye’de
kadın ve onun eşitlikçi ve özgür bir toplumda yaşama konusunda ideolojik ve ön yargılı
yaklaşımlar meselenin özüne inilememesine neden olmuştur. Kadının evi ve toplum içindeki
aidiyetinin kapsamı ve yansımalarının tarihsel süreç içinde geçirdiği evrelerin bilinmesine ihtiyaç
bulunmaktadır. Bu çalışmada, kadının tarihsel süreç içindeki özgür ve eşitlikçi toplum düzeni
arayışı feminizm, İslamî feminizm ve cinsiyet eşitliği kavramları çerçevesinde tarama yöntemi ile
ele alınmıştır. Hükûmetlerin kadın politikaları ile sivil toplum örgütleri çalışmaları kronolojik
olarak işlenmiştir. Kadının aidiyeti inanç, İslamî felsefe ve gelenek bağlamında irdelenmiştir.
sözleşmesinde ilk kez yerini almıştır. BM tarafından 1975 senesi Kadın Yılı olarak kabul
edilmiştir. 1975-1985 arası döneme “Kadının 10 Yılı” adı verilerek, BM tarafından kabul edilen
Kadına Karşı Ayrımcılığın Engellenmesi Sözleşmesi (CEDAW) uygulamaya konulmuştur. XX.
yüzyıl sonlarında İslam ülkelerinde batılılaşma/modernleşme hareketlerine bağlı olarak kadının
inanca bağlı sosyal yaşamı ile kamusal alandaki statüsü tartışmaları İslamî feminizm söylemini
ortaya çıkarmıştır. Türkiye’de Tanzimat Dönemi’nden Cumhuriyet Dönemi’ne kadar feminizmİslamî feminizm çerçevesinde kadının eşitlikçi toplum düzeni arayışı meselesinde din-inanç ve
geleneksel tutum referanslı tartışmalar kadınların ortak bir noktada birleşmelerini engellemiştir.
Cumhuriyet’ten sonra hükûmetler ile sivil toplum kuruluşları ve hatta ferdi çalışmalar konuyu
siyasi ve sosyokültürel düzlemde başka boyutlara taşımıştır. Türkiye’de 1980’den sonra kadının
hak arayışı konusunda yasal düzenlemeleri içeren uygulamalara daha fazla önem verilmiştir.
Türkiye’de cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında sivil toplum örgütleri, siyasi partiler ve hatta
hükûmet programlarında ortaya konan politikaların günden güne gelişmekte olması kadının
toplum içindeki yerine bakış açılarının kadının lehine değişmesini sağlamıştır. Ancak Türkiye’de
kadın ve onun eşitlikçi ve özgür bir toplumda yaşama konusunda ideolojik ve ön yargılı
yaklaşımlar meselenin özüne inilememesine neden olmuştur. Kadının evi ve toplum içindeki
aidiyetinin kapsamı ve yansımalarının tarihsel süreç içinde geçirdiği evrelerin bilinmesine ihtiyaç
bulunmaktadır. Bu çalışmada, kadının tarihsel süreç içindeki özgür ve eşitlikçi toplum düzeni
arayışı feminizm, İslamî feminizm ve cinsiyet eşitliği kavramları çerçevesinde tarama yöntemi ile
ele alınmıştır. Hükûmetlerin kadın politikaları ile sivil toplum örgütleri çalışmaları kronolojik
olarak işlenmiştir. Kadının aidiyeti inanç, İslamî felsefe ve gelenek bağlamında irdelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Toplam 0 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Eylül 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası