MODERN SİYASİ HAREKETLERİN KÜLTÜREL KİMLİK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: TÜRKİYE’DE GEÇİŞ DÖNEMİ TÖRENLERİ ÖRNEĞİ

-

Mustafa Aça Mehmet Ali Yolcu

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1348375

Abstract

Kültürel değişim ve kültürel dönüşüm kavramları arasında sıklıkla analojik bir ilişki kurulur. Kültürün halk hayatında somut olarak takibine olanak sağlayan yeniliklerle temsil edilen biçimleri değişim ve dönüşüm yoluyla ortaya çıkabilir. Bu iki kavram arasında kurulan ilişki, yeni temsil biçimleri ile sınırlıdır. Bu sınırlı ortaklık dışında, kültürel değişim, çoğu zaman herhangi bir zorlama olmaksızın dengeli ve uyumlu biçimde gerçekleşir. Kültürel dönüşüm ise çoğu zaman muktedirlerin kimlik icat etmek üzere tarih, köken, mensubiyet gibi unsurlar üzerindeki manipülasyonlarıyla gerçekleşen, bireyin veya topluluğun zoraki biçimde kabullendiği kırılgan bir süreci ifade eder. Türk sosyolojisi ve kültüründe toplumsal ve kültürel değişimin doğal seyrini etkileyen siyasi kimlikler ve ideolojiler 2000'li yıllardan itibaren baskın hale gelmiştir. Doğum, evlilik ve cenaze törenlerinin zengin çeşitliliği, halk yaşamının ve kültürünün dönüşümünü etkileyen argümanları anlamak için önemli bulgular içermektedir. Bu makale, siyasal İslamcı ve seküler ideoloji ve grupların Türk halk yaşamındaki geçiş törenlerinde gözlemlenen yapısal ve işlevsel dönüşümler üzerindeki etkisini tartışmaktadır. Çalışma, folklorik bilginin yeniden yorumlanması ve temsil edilmesi süreçlerinde çatışan sosyo-politik kimliklerin rollerinin geçmişe kıyasla daha belirgin olduğunu savunmaktadır. Etnografik araştırma teknikleriyle elde edilen veriler de bu iddiayı desteklemektedir. Nitel saha araştırması, Türkiye'nin batısındaki kentsel ve kırsal topluluklarda ritüelistik geleneksel doğum, evlilik ve ölüm törenlerinin kısıtlamaları içinde yürütülmüştür.

Keywords

Halk hayatı, politik ve kültürel kimlikler, geçiş dönemi ritüelleri, kültürel yabancılaşma, icat edilmiş gelenek

Thanks

Çalışmada yer verilen figürlerin teminine yardımcı olan Berna Ayaz, Özcan Çeltikli, Zeynep Birinci Güler ve Hafize İlbars'a teşekkür ederiz. / We would like to thank Berna Ayaz, Özcan Çeltikli, Zeynep Birinci Güler, and Hafize İlbars for their assistance in providing the images included in the study.

THE EFFECTS OF MODERN POLITICAL MOVEMENTS ON CULTURAL IDENTITY: THE CASE OF RITES OF PASSAGE IN TÜRKİYE

Abstract

An analogy is often established between the concepts of cultural change and cultural transformation. The forms represented by innovations that allow a concrete follow-up of culture in folk life can arise through change and transformation. The connection established between these two concepts is limited to new representation forms. Apart from this limited cooperation, cultural change often takes place in a balanced and harmonious manner without any obligations. Cultural transformation refers to a fragile process in which the individual or the community is forced to accept, often through the manipulation of the powerful, the elements such as history, origins, and sense of belonging in order to create an identity. Political identities and ideologies that affect the natural course of social and cultural change in Turkish sociology and culture have become dominant since the 2000s. The rich diversity of birth, marriage and funeral ceremonies contains important findings for understanding the arguments that affect the transformation of folk life and culture. This article discusses the impact of Islamist and secular ideologies and groups on the structural and functional transformations observed in rites of passage in Turkish folk life. The study argues that the roles of conflicting socio-political identities in the processes of reinterpretation and representation of folkloric knowledge are more pronounced than in the past. Data obtained with ethnographic research techniques also support this claim. The qualitative field research was conducted within the constraints of ritualistic traditional ceremonies of birth, marriage and death in urban and rural communities in western Türkiye.

Keywords

Folk life, political and cultural identities, rites of passage, cultural alienation, invented traditions