HURRİ-MİTANNİ ORTAKLIĞININ ESKİ YAKIN DOĞU TARİHİNE YANSIMALARI

Year 2018, , 297 - 303, 28.11.2018

Ekrem Memiş

https://doi.org/10.33692/avrasyad.510023

Abstract

MÖ. 3. binyılın son çeyreğinden itibaren, Eski Doğu dünyasının en eski yazılı
kayıtlarında Hurriler adıyla anılan bir halk grubundan bahsedilmeye baĢlanır. Hurriler’in asıl
anayurtlarının neresi olduğu sorusunun kesin bir cevabı yoktur. Bazı bilim insanları
Transkafkasya’daki Kura-Aras bölgesini önerirken, diğer bir kısım bilim insanları da onların
anayurdunun Doğu Anadolu olduğunu öne sürerler. Fakat onların anayurdu neresi olursa olsun,
hem yerleĢtikleri bölgelerde hem de temasa geldikleri bölgelerde siyasi, askeri ve kültürel
bağlamda derin tesirler bırakmıĢlardır. Onların mütecaviz ve yayılmacı bir halk oldukları, Hurri
isimlerinin ve Hurri kültür unsurlarının Kuzey Mezopotamya, Kuzey Suriye ve Doğu Anadolu’ya
kadar uzanan geniĢ bir alana yayılması ile de tasdik edilmiĢtir.
Ancak bu kavim, MÖ. 2. Binyıl ortalarından itibaren siyaseten pasivize olmuĢ
görünmektedir. Bunun en önemli nedeni, Hurriler’in yaĢadığı bölgelerin son derece savaĢçı bir
kavim olan Mitanniler tarafından istila edilmesidir. Hint-Avrupa kökenli bir kavim oldukları
anlaĢılan Mitanniler, kendilerine has savaĢ arabaları ile kısa sürede girdikleri bölgelerde
egemenlik tesis etmiĢler ve bugünkü GAP Bölgesi merkez olmak üzere, güçlü bir devlet
kurmuĢlardır. Aslında bu devlet bir ortaklığa dayanmaktadır. Bu ortak yapımda idare edilen
geniĢ halk kitlelerini Asya kökenli Hurriler oluĢtururken, idare eden ince elit tabakayı Hint-Avrupa
kökenli Mitanniler oluĢturmaktadır. Hurri-Mitanni ortaklığına dayanan bu devlet, MÖ. 15. yüzyıl
ortalarından MÖ. 14. yüzyıl ortalarına kadar, Eski Yakın Doğu’nun en güçlü siyasi yapılarından
biri olarak kabul edilmiĢtir. MÖ. 14. yüzyıl ortalarında Hititler tarafından yıkılan ve Hititler’e bağlı
tampon bir devlet haline getirilen Mitanni Devleti, MÖ. 1200’lerde cereyan eden Ege Göçleri’ne
kadar, siyasi varlığını devam ettirmiĢtir

Keywords

Hurriler, Mitanniler, Hititler, Eski Yakın Doğu

References

• ALPMAN, A., (1981-1982), “Hurriler”, A.Ü.D.T.C.F. Tarih AraĢtırmaları Dergisi, 25: 283-313.