READING F. V. GLADKOV'S "CEMENT" PRESENTATION IN A SOCIAL REALISTIC CONTEXT

Yıl 2020, , 244 - 255, 15.09.2020

Mesude Sağıroğlu

https://doi.org/10.33692/avrasyad.728264

Öz

F. V. GLADKOV’UN “ÇİMENTO”SUNU TOPLUMCU GERÇEKÇİ BAĞLAMDA OKUMA

Öz

Toplumcu gerçekçilik, Rusya’da 20. yüzyılın başında kendini göstermeye başlayan, 1934 yılında resmiyet kazanan bir sanat kuramıdır. Devrim sonrasında ortaya çıkmış bir kuram olmasına karşın toplumcu gerçekçilik, edebi kaynağını 19. yüzyıl Rus edebiyatından alır ve Çernışevski’nin Ne Yapmalı? (Şto delat’?, 1863) adlı eserinde ilk örneğini bulur. Felsefi dayanağını Marksizmden alan kuram, Marksizmin ikinci evresi olarak da bilinmektedir. Bu doğrultuda toplumcu gerçekçilik, edebiyatı işçi sınıfına sosyalizmi benimsetmede yol gösterici, yani ideolojik bir araç olarak görür. Bunun sonucunda kuramın ilkeleri olumlu kahramanlar öğretisi, devrimci romantizm, devrimci hümanizm, sınıf çatışması ve burjuva ideolojisiyle uyuşmazlık olarak belirlenir. Sovyet Yazarlar Birliği Birinci Kongresi’nde belirlenen bu ilkelerin, eserlerde kitlelerin sevebileceği biçimler aracılığıyla işlenmesi gerektiği belirtilerek edebiyatın, iyimser ve kahramanca olması beklenir. O dönemde henüz adlandırılmamış olmasına karşın Ekim 1917 Devrimi sonrası verilen pek çok eser, toplumcu gerçekçiliğin bu ilkelerine uygun niteliğe sahiptir. Bu eserler arasında, ilk Sovyet yazarlarından biri olan Fyodr Vasilyeviç Gladkov (1883-1958)’un Çimento (Tsement, 1924)’su yer almaktadır. Eser, Rus edebiyatında ilk sanayi romanı olarak kabul görür. Çimento’da, işçi sınıfının toplumsal ve ekonomik mücadelesini resmedilmekle beraber, toplumun daha iyi bir konuma gelebilmesi için neler yapılması, yeni toplum içerisinde insanların hangi özelliklere sahip olması gerektiği aksettirilir. Çalışmamızda toplumcu gerçekçi kuramın özellikleri belirtilecek ve eser, kuram çerçevesinde incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sovyet edebiyatı, toplumcu gerçekçilik, F.V. Gladkov, Çimento

Kaynakça

• Gladkov, F. (2015). Çimento. (Çev. Nadiye Çobanoğlu). İstanbul: Yar Yayınları.
• Plehanov, G. (1991). Sosyalist Açıdan Toplum, Sanat ve Eleştiri. (Çev. Asım Bezirci). İstanbul: Yön Yayıncılık.