BİR KÜLTÜR POLİTİKASI OLARAK HALKEVLERİNDE FOLKLOR ÇALIŞMALARI (BARTIN HALKEVİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2021, , 96 - 109, 17.03.2021

Kübra Yıldız Altın

https://doi.org/10.33692/avrasyad.895452

Öz

Türkiye Cumhuriyeti devletinin şekillenmesinde etkin olarak faaliyet göstermiş olan
Halkevleri, 1932 yılındaki kuruluşlarından 1951 yılında kapatılmalarına kadar geçen sürede
somut olan ve somut olmayan kültürel mirasın korunması temelinde çalışmalarda
bulunmuşlardır. Maddî ve manevî unsurlara yönelik bu çalışmalarda temel yöntem saha
araştırması olmuştur. Bu araştırmalarda halk kültürü ürünlerinin tespiti, derlenmesi ve kayıt
altına alınması gibi koruma yöntemleri uygulanmış, araştırmaların sonuç raporları bazen
Halkevlerinin kendi yayın organları tarafından yayımlanmış bazen de halkevi raporları şeklinde
resmî kurumların kütüphanelerinde yer almıştır.
Toplumsal ve kültürel yaşamın özellikle bütün alanlarını kapsayacak biçimde
teşkilatlandırılan Halkevleri, yeni kurulan rejimin halka benimsetilmesinde önemli roller
üstlenmişlerdir. Çalışmaları itibariyle “Atatürk dönemi” ve “Atatürk sonrası dönem” biçiminde iki
devre niteliği gösteren Halkevleri, yeni Türkiye’nin inşasında kültür üreten ve ürettiği kültürü
yaygınlaştıran kurumlardan olmuşlardır. Bu süreçte folklor çalışmalarından çokça
yararlanılmıştır. Halkevleri, yerli ve millî kültürün yeniden inşasında ve yaygınlaştırılmasında
“kültür merkezi” işlevi görmüşlerdir. İcraatları ise Türkiye’de folklor çalışmalarının ivme
kazanmasında etkili olmuştur.
Bütüncül bir bakış açısının temel alındığı bu çalışmada Halkevleri, kültür politikaları
bağlamında ve folklor çalışmaları özelinde incelenmiştir. Çalışmada, dönemin Halkçılık
temelinde oluşturulan kültür politikalarıyla uyumlu olarak çalışan ve 22 Şubat 1935 tarihinde
“Halk Dersleri ve Kurslar” ile “Müze ve Sergi” haricinde yedi şubesiyle Bartın’da açılan Bartın
Halkevi örneklem olarak alınmıştır. İncelemeler sonunda Bartın Halkevindeki folklor
çalışmalarının niteliği ortaya konulmuş; özelde Bartın Halkevinin, genelde ise Halkevlerinin Türk
folklor çalışmaları tarihindeki yeri ve önemi tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür Politikaları,, Halkçılık,, Halkevleri,

Kaynakça

• ARIK, R. Oğuz, (1947), Halkevlerinde Müze, Tarih ve Folklor Çalışmaları Kılavuzu, Ankara: C.H.P. Halkevleri Yayımlarından Kılavuz Kitapları XXI.
• ARIKAN, Zeki, (1999), “Halkevlerinin Kuruluşu ve Tarihsel İşlevi”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S. 23: s. 261-281.