AVLONYA SANCAĞI MUTASARRIFI VEZİR ARNAVUT İSMAİL PAŞA (1751-1764)

Yıl 2021, , 214 - 249, 16.06.2021

Erdoğan Keleş

https://doi.org/10.33692/avrasyad.950771

Öz

Avlonya, Arnavutluk sınırları içerisinde olup, 1417’de Osmanlı idaresine geçmiştir.
Osmanlı Devleti’nin Adriyatik kıyılarındaki ilk limanı olması bakımından büyük bir öneme sahipti.
Burada tersane kurularak, donanmanın önemli bir üssü haline getirildi. Osmanlı Devleti’nin idari
yapılanmasında Avlonya sancağı adıyla Rumeli eyaletinin sancaklarından birisi oldu. Sancaklar
mirliva veya sancakbeyi denilen yöneticiler tarafından idare edilmekteydi. Sancakbeyleri veya
mirliva denilen idareciler klasik dönemde kendilerine has olarak tevcih edilen gelirleri tasarruf
ederlerdi. XVII. yüzyılın sonu ve XVIII. yüzyılın başlarında sancak yöneticileri mutasarrıf
şeklinde anılsalar da bu tabir esasında bir yönetici olarak değil tasarruf eden anlamında
kullanılmıştı. Bu bağlamda olmak üzere Avlonya sancağı XVIII. yüzyıldan itibaren doğrudan
veya arpalık suretinde olmak üzere mutasarrıfların idaresine verilmiştir. Arşiv kayıtlarından tespit
edebildiğimiz kadarıyla Avlonya’ya ilk defa 1751’de mutasarrıf olarak tayin edilen mir-i miran
İsmail Paşa, daha sonra vezir rütbesini aldı. Kendisi aralıklarla Kasım 1759 tarihine kadar
Avlonya’nın idari ve mali işleriyle ilgilendi. Ancak reayaya zulmü ve eşkıya ile mücadelesinde
görülen zafiyeti nedeniyle vezirliği alınarak hakkında idam kararı verildi. Bunun üzerine
Avlonya’dan firar eden Vezir İsmail Paşa, yaklaşık iki yıl boyunca saklandı. Ağustos 1761’de
affedilerek tekrar Avlonya mutasarrıfı tayin edildi. Burada üç yıl boyunca kalan Vezir İsmail
Paşa, reayaya zulmü, vergilerin toplanmasındaki kusuru, haksız yere servet sahibi olması ve
eşkıyalığı bitirememesinden dolayı merkezi hükümetin sürekli eleştirisine maruz kaldı.
İdaresinde bulunan Avlonya sancağını teftişe çıktığı sırada kasabaya dönüşünde reayanın
saldırısına uğrayarak katledildi. Devlet ölümü sonrası malını ve mülkünü müsadere etti. Kendisi
arşiv kayıtlarında Avlonyalı, Arnavut, vezir ve elhac lakaplarıyla yer almaktadır

Anahtar Kelimeler

Avlonya, Vezir İsmail Paşa, mutasarrıf

Kaynakça

• AVCI, Mustafa (2004), “Osmanlı İnfaz Hukukundaki Gelişmelere Genel Bir Bakış”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:12, Sayı: 3-4, Konya: 87-159.
• AYDINER, Mesut (2007), “Râgıb Paşa”, DİA., Cilt:34, İstanbul: TDV Yay. 403-406.
• AYVERDİ, İlhan (2011), Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı.
• BAYKAL, Bekir Sıtkı-Abdülkadir Karahan (1978), “Râgıb Paşa”, İA., Cilt: IX, İstanbul: MEB Yay., 594-598