MISIR’DA İFLAS VE FİNANSAL KONTROL: İNGİLİZ-FRANSIZ REKABETİNDE CAISSE DE LA DETTE’NİN KURULUŞ SÜRECİ (1875-1876)

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 38, 272 - 302, 15.03.2024

Serdar Bay

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1381535

Cited By: 1

Öz

Mısır’da Nisan 1876’da Hidiv İsmail Paşa’nın temerrüde düştüğünü ilan etmesinin ardından 2 Mayıs’ta Fransa, İtalya ve Avusturya öncülüğünde dış borçların ödenmesi için Caisse de la Dette Publique adıyla uluslararası bir komisyon kuruldu. Daha öncesinde bu tarz bir kurum ilk olarak Tunus’ta dış borç ödemelerinin askıya alınmasının ardından, alacaklı devletlerin baskısıyla kurulan Uluslararası Finans Komisyonu adıyla 1868’de karşımıza çıkmaktadır. İngilizce literatürdeki karşılığı Commission of the Public Debt ya da Mısır’daki adıyla Caisse, kurulduğu andan itibaren ülkenin yönetiminde önemli bir kurum haline gelerek, Mısır’ın mali bağımsızlığına son vermiştir. Böylesi bir kurumun ortaya çıkmasında başta Hidiv İsmail Paşa’nın yanlış politikaları, alınan yüksek oranlı krediler ve İngiltere ile Fransa’nın Mısır üzerindeki nüfuz mücadelesi etkili olmuştur. Caisse gerek kurulurken gerekse kurulduktan sonra, Manş’ın iki yakasında büyük tartışmalara yol açmış, kuruluş aşamasında yer almayan İngiltere, 1877’e kadar komisyona delege göndermemiştir. Bu çalışmada, Hidiv’in Fransa ve İngiltere ile kredi görüşmelerinden sürecin Caisse’ye evrilişi, İngiltere’nin Mısır’ın iflasına göz yumarken Fransa’nın bu durumdan nasıl endişe ettiği başta İngiliz Ulusal Arşivi olmak üzere Fransız basınının önde gelen gazeteleri ışığında incelenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede ilk olarak Mısır’ı iflasa sürükleyen Hidiv’in borçlanma arzusu incelenmiş, ardından İngiltere ve Fransa’nın Mısır’ın iflasına yaklaşımları ile Caisse’nin kuruluşu aşamaları ele alınmıştır. Son olarak ise İngiltere’nin Caisse’ye ve Mısır borçlarının konsolidasyonuna ilişkin düzenlemelere itirazlarının gerekçeleri irdelenerek, kurumun Mısır’ın geleceğine etkisi açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mısır, İngiltere, Fransa, Maliye, İflas, Komisyon

BANKRUPTCY AND FINANCIAL CONTROL IN EGYPT: THE FOUNDING PROCESS OF CAISSE DE LA DETTE IN THE BRITISH-FRENCH RIVALRY (1875-1876)

Öz

In Egypt, after the Khedive Ismail Pasha declared his default in April 1876, an international commission called Caisse de la Dette Publique was established on 2 May under the leadership of France, Italy and Austria to pay foreign debts. Previously, such an institution first appeared in 1868 under the name of the International Finance Commission, established under pressure from creditor states following the suspension of foreign debt payments in Tunisia. Its equivalent in English literature is Commission of the Public Debt, or Caisse as it is called in Egypt, has become an important institution in the administration of the country from the moment it was founded, putting an end to Egypt’s financial independence. The emergence of such an institution was primarily influenced by the wrong policies of the Khedive Ismail Pasha, the high loans taken and the struggle of England and France for influence over Egypt. Both Caisse was founded and it was founded, it caused great controversy on both sides of the Channel, and Britain, which was not involved in the foundation phase, did not send delegates to the commission until 1877. In this study, the evolution of the process from the credit negotiations of the Khedive with France and England to Caisse, and how France was worried about this situation while England turned a blind eye to Egypt’s bankruptcy were tried to be examined in the light of the leading newspapers of the French press, especially the British National Archive. In this context, firstly, the desire to borrow money of the Khedive, which drove Egypt to bankruptcy, was examined, and then the approaches of England and France to Egypt’s bankruptcy and the stages of Caisse’s establishment were discussed. Finally, the reasons for Britain’s objections to Caisse and the arrangements for the consolidation of Egyptian debts were examined and he was tried to be explained effect of the institution on the future of Egypt.

Anahtar Kelimeler

Egypt, England, France, Finance, Bankruptcy, Commission

Kaynakça

• İngiliz Parlamento Tartışmaları
• HC Deb 06 March 1876 vol 227 cc1417-8
• HC Deb 06 March 1876 vol 227 cc1420-37
• HC Deb 09 March 1876 vol 227 c1707
• HC Deb 16 Mart 1876 cilt 228 c74
• İngiliz Parlamento Belgeleri (Blue Books)
• British Accounts and Papers. Egypt No. 7 (1876), Report By Mr. Cave on the Financial Condition of Egypt, London 1876, No. 1.