DİRENÇLİ ŞEHİRLER OLUŞTURMA VE AFET ZARARLARINI AZALTMADA KAMU YÖNETİMİNİN YERİ

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 76, 30.06.2023

Adem Esen

Öz

Türkiye üç büyük kıtanın ortasındaki konumuyla, sık sık doğal afetlere özellikle deprem ve sellere, yaz aylarında ise orman yangın afetlerine maruz kalmaktadır. Aynı zamanda hasar veren depremler bakımından da dünyanın dördüncü ülkesidir. Büyük çaplı afetlerde binleri aşkın can kaybının yanında ciddi boyutlarda maddi zararlar da oluşmaktadır. Bu çalışmanın amacı, ulusal ve uluslararası hukuk dayanaklarını gözden geçirerek yönetimlerin alması gereken tedbirleri ortaya koymak, benzer doğal afetlere karşı diğer ülkelerde yapılanlara, ülkemizdeki geçmiş doğal afetlerden çıkarılan derslere akademik çalışmalarımızdan gelen tecrübi birikimi de katarak doğal afetlerin kader olmadığını kayıt altına almaktır. Akademik anlamda ülkemizin bekasını dahi etkileyebilecek yeni afetlere karşı, afet öncesinde önlemler alarak afetin hasarlarını minimize edecek çalışmalara ağırlık vermek, insanımızın yaşam hakkını korumak ve hayat standardını yükseltmek zorunda olduğumuzun bilincinde olmayı vurgulamaktır. Burada dini ve ahlaki kurallar çerçevesinde kader anlayışının yorumlanması ve insan hakları konusunda hiçbir hatanın özür teşkil edemeyeceğinin farkına varılması gerekir.
Bu kapsamda çalışmamızda dirençli şehirler kurmada yerel yönetimlerle merkezi idare arasındaki görev taksimi, idari vesayet, inşaat sektörünü düzenleme ve iskan sonrası binaların kullanımı ile sorumluluğu konusunda mülkiye müfettişi, belediye başkanı, teknik eleman ve müteahhitlerden oluşan kırkı aşkın yetkin kişi ile yapılan mülakatlar sonrasında sorunlar ve çözüm önerileri oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

afet,, deprem, idari vesayet, bina yönetimi, inşaat

Kaynakça

• AFAD. Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri.
• AK Parti. Seçim Beyannamesi 2023 “Türkiye Yüzyılı İçin Doğru Adımlar” https://www.akparti.org.tr/media/dwyd05pu/tu-rkiye-yu-zy%C4%B1l%C4%B1-ic-in-dog-ru-ad%C4%B1mlar-2023-sec-im.pdf
• Ali Haydar, Tertibüs-sunûf fi ahkamil-vukûf. İstanbul Şirket-i Mürettebiye Matbaası, Sene-i hicriye 1340, sene-i maliye 1337.
• Ateş, Hamza (Editör) (2022). Dirençli Şehirler İçin Vizyoner Yönetimi. Kocaeli Belediyesi Kartepe Zirvesi, Nobel yayıncılık.
• Avrupa Konseyi. Yerel ve Bölgesel Demokrasinin Elli Yılı. Çeviri: Adem Esen. Ankara, Türkiye Belediyeler Birliği.
• Barış, Ş.; Zülfikar, A.C.;Korkmaz, M.; Tunç, S. (2023) Akıllı Şehirlerde Afet Riski Azaltılması Uygulamaları. Şûra Akademi Kent Araştırmaları Dergisi. S:2 s.27-40
• Carmen Paz Castro, Ignacio Ibarra, Michael Lukas, Jorge Ortiz, Juan Pablo Sarmiento Disaster risk construction in the progressive consolidation of informal settlements: Iquique and Puerto Montt (Chile) case studies. International Journal of Disaster Risk Reduction. International Journal of Disaster Risk Reduction 13 (2015) 109–127
• Council of Europe. Monitoring of the application of the European Charter of Local SelfGovernment in Turkey (https://rm.coe.int/0900001680a5f1ca)
• Çam, Çiğdem Aksu (2020) Türkiye’de Konut Siyaseti. Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Esen, Adem (1993) Erzincan ve Deprem. İstanbul, EKEV yayını.
• Esen, Adem (1997) Dinar ve Senirkent Afet Bölgelerinde Sosyo-ekonomik Yapı Değişikliği. Cumhuriyet Üniversitesi, yayınlanmamış BAP, Sivas.
• Esen, Adem (2020) Mal, Mülkiyet ve Piyasa. İstanbul, İktisat yayınları.
• Esen, Adem, “Ülkemizde Yerel Yönetimlerin Afet Önleme Faaliyetleri”. TBB İller ve Belediyeler Dergisi Eylül Ekim 2011 Sayı: 761-762. https://www.tbb.gov.tr/online/dergi/2011_Eylul_Ekim/
• Gündüz, F. Ebru. Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre İdari Vesayet. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 33, Yıl: 2015. S.63-89.
• Hacıcaferoğlu, Süleyman (2023) Kentsel Dönüşüm Avrupa ve Türkiye’deki Yansımaları. Tevafuk yayınları. İstanbul.
• https://www.aa.com.tr/tr/gundem/ege-denizindeki-depremlere-iliskin-yeni-fay-aciklamasi/2784011 İstanbul Valiliği, İstanbul Proje Koordinasyon Birimi (İPKB) tarafından yürütülen, “İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi” (İSMEP) kapsamında yayınlanan İSMEP Rehber KitaplarBeyaz Gemi Sosyal Proje Ajansı tarafından hazırlanmıştır. Haziran 2014, İstanbul.
• Önalmış, Çağlayan. (2017) İş Yapma Kolaylığı Kriterleri İle Ülke Sıralamaları: Smaa Yöntemleri İle Bir Uygulama. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Üretim Yönetimi ve Sayısal Yöntemler Bilim Dalı (yayınlanmamış y. Lisans tezi)
• Özarslan, E. Oya; Batuhan Görgülü. (2016), Türkiye’de Yolsuzluk: Yasalar, Uygulamalar ve Riskli Alanlar. Uluslararası Şeffaflık Derneği.
• Özgür, M.Ö. (2017) Nüfus dinamikleri, çevre ve Sürdürülebilirlik.Coğrafi Bilimler Dergisi.15 (1),1-26.
• Sayıştay. (2022) Hatay Büyükşehir Belediyesi. 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu, Ekim 2022.
• Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi (2015-2030).
• T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli. Kahramanmaraş Depremleri Çalışma Kurulları.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı. https://www.hmb.gov.tr/is-yapma-kolayligi-nedir
• TBMM. Deprem Riskinin Araştırılarak Deprem Yönetiminde Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu. https://acikerisim.tbmm.gov.tr/handle/11543/132.
• Tekeli, İlhan. (2023) Maraş Merkezli 2023 Yılı Depremlerinin Yarattığı Yıkımlar Sonrasında Türkiyenin İzlediği Deprem Stratejilerinin Ve Çözüm Arayışlarının Geçerliliğini İrdelemek
• Tekeli, İlhan. Maraş Merkezli 2023 Yılı Depremlerinin Yarattığı Yıkımlar Sonrasında Türkiye’nin İzlediği Deprem Stratejilerinin Ve Çözüm Arayışlarının Geçerliliğini İrdelemek.
• TMMOB İnşaat Mühendisleri odası. Raporu, Türkiye Mühendislik Haberleri, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan Depremleri. Y.68/2023-2 Sayı:513 s.14
• TÜSİAD (2014 Kasım ayı) “İş Dünyası Bakış Açısıyla Türkiye’de Yolsuzluk”.
• Ürekli, Fatma; Gündoğdu, Raşit; Önal, Ebulfaruk. Osmanlı Arşiv Belgelerinde İstanbul'da Afetler. İstanbul, 2018. www.afad.gov.tr
• Yolcu, M.; Bekler, T. (2020) Deprem Kültürü ve Farkındalık Çalışmaları: Şili ve Elazığ Depremlerinin Karşılaştırılması. ÇOMÜ LJAR (2020) Cilt 1 Sayı 2 (71-82) (https://www.academia.edu/97095961/Mara%C5%9F_Merkezli_2023_Y%C4%B1l...)
• Ateş, Hamza (Editör) (2022) Dirençli Şehirler İçin Vizyoner Yönetim. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi.
• COE. (https://rm.coe.int/0900001680a5f1ca)
• https://seffaflik.org/wp-content/uploads/2021/12/Turkiyede-Yolsuzluk.pdf
• https://t24.com.tr/haber/depremzedeler-icin-emsal-karar-mahkeme-elazig-depreminde-yikilan-ev-nedeniyle-belediye-bakanlik-ve-afad-in-tazminat-odemesine-karar-verdi,1106813
• https://uclg-mewa.org/uploads/file/748e86d91ae4409e9188794ddb6c004d/Sendai_TR.pdf
• journal homepage: www.elsevier.com/locate/ijdrr
• TBMM, Kahramanmaraş Merkezli Depremlerin Sonuçlarının Tüm Yönleriyle Araştırılması, Depreme Dirençli Yapı Stokunun Oluşturulması Ve Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Etkinliğinin Artırılması İçin Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. Mayıs 2023. https://www.tbmm.gov.tr/yasama/komisyon-raporlari
• UCLG Gold IV Yönetici Özeti 2016 Desantralizasyon Ve Yerel Demokrasi: Dördüncü Küresel Raporu kentsel Geleceği Birlikte İnşa Etmek Metropollerin, Kentlerin Ve Bölgelerin Gündemi. İstanbul, UCLG-MEWA çevirisi.