An Analysis Of The Translations Of Balzac’s Novel Gobseck Within The Context Of Peter Newmark’s Translation Methods

Year 2025, Volume: 6 Issue: 2, 296 - 315, 29.07.2025

Muzaffer Kaya

https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1657571

Abstract

Literature is a powerful art form that profoundly reflects human beings and society, capable of transferring content and stylistic features across cultures. Constantly evolving with time and space, literature acts as a mirror reflecting social life, human nature, culture, and ideology. The novel, an essential literary genre, addresses various aspects of human life, employing language as its primary medium of expression. One prominent contributor to the richness of this genre in world literature is the 19th-century French author Honoré de Balzac. This study comparatively examines three Turkish translations of Balzac's 19th-century novel Gobseck, published by different publishing houses, within the framework of Peter Newmark's (1988) source-oriented and target-oriented translation strategies. Source-oriented methods include word-for-word, syntactic, faithful, and semantic translations, whereas target-oriented methods encompass adaptation, free translation, idiomatic translation, and communicative translation. The research aims to identify translators' strategic choices by describing these strategies. Based on the conducted analyses, it was determined that the translators predominantly adopted a target language-oriented and target reader-focused approach, with a particular preference for semantic, adaptation, and free translation methods. Ultimately, the findings of this study are intended to provide practical contributions to the field of translation studies.

Keywords

Translation studies , translation methods , Balzac , Gobseck

Peter Newmark’ın Çeviri Yöntemleri Çerçevesinde Balzac’ın Gobseck Romanının Çevirilerinin İncelemesi

Abstract

Edebiyat, insanı ve toplumu derinlemesine yansıtan, içerik ve biçim özelliklerini kültürler arasında aktarabilen güçlü bir sanat dalıdır. Zaman ve mekân ile birlikte sürekli değişim gösteren edebiyat, sosyal yaşamı, insan doğasını, kültürü ve ideolojiyi yansıtan bir aynadır. Roman, insan yaşamına dair farklı konuları ele alan ve dili temel anlatım aracı olarak kullanan önemli bir edebî türdür. Dünya edebiyatında zengin örneklere sahip olan roman türüne önemli katkılar sunan isimlerden biri de 19. yüzyıl Fransız yazarı Honoré de Balzac’tır. Bu çalışmada Balzac’ın 19. yüzyılda kaleme aldığı Gobseck adlı eserinin üç farklı yayınevinden çıkan Türkçe çevirileri Peter Newmark'ın (1988) kaynak ve erek dil odaklı çeviri yöntemleri kapsamında karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Kaynak dil odaklı yöntemler sözcüğü sözcüğüne, sözdizimsel, sadık ve anlamsal çeviri olup erek dil odaklı yöntemler ise uyarlama, serbest çeviri, deyimsel ve iletişimsel çeviridir. Araştırmada bu yöntemler betimlenip çevirmenlerin tercihleri belirlenmeye çalışılmaktadır. Yapılan incelemeler doğrultusunda çevirmenlerin erek dil odaklı ve erek okur öncelikli çeviri yaptıkları tespit edilip çevirmenlerin en çok anlamsal, uyarlama ve serbest çeviri yöntemleri tercih ettikleri belirlenmiştir. Sonuç olarak çalışmanın bulgularının çeviribilim alanına uygulamalı açıdan katkı sunması amaçlanmaktadır.

Keywords

Çeviri kuramları , çeviri yöntemleri , Balzac , Gobseck

References

• Balzac, H. (1845). Gobseck. Québec : La Bibliothèque Électronique.
• Balzac, H. (2019). Tefeci Gobseck. (1. Basım) (Çev: V. Günyol). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Balzac, H. (2021). Tefeci Gobseck. (2. Basım) (Çev: Ü. M. Altan). İstanbul: Can Sanat.
• Balzac, H. (2021). Tefeci Gobseck. (1. Basım) (Çev: D. Akküç). İstanbul: Maviçatı Yayınları.
• Cary, E. (2008). Nasıl çevrilmeli? (Çev. M. Rifat ve S. Rifat). İçinde M. Rifat (Edt.), Çeviri seçkisi II: çeviri (bilim) nedir? (ss. 55-60). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Catford, J. C. (1965). A linguistic theory of translation. London: Oxford University Press.
• Güzelel, A. ve Süverdem, F. B. (2023). Kamp Arkadaşları adlı eserdeki kültürel öğelerin çevirisinin Peter Newmark’ın çeviri stratejileri ışığında incelenmesi. Gazi Türkiyat, 32, 81-99.
• Holmes, J. (2008). Çeviribilimin adı ve doğası. İçinde M. Rifat (Edt.), Çeviri seçkisi II: çeviri (bilim) nedir? (ss. 107-119). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Jakobson, R. (1959). Çevirinin dil(bilim)sel özellikleri üstüne. (Çev: Ömer B. Albayrak). İçinde M. Rifat (Edt.), Çeviri seçkisi II: çeviri (bilim) nedir? (s. 61-66). İstanbul: Sel Yayıncılık
• Morsy, T. A. (2019). Newmark’ın çeviri yöntem ve stratejileri bağlamında Teneke romanının Arapça çevirilerinde yerel kültür unsurlarının aktarımı üzerine bir inceleme. Turkish Studies (Elektronik), 14(4), 2595-2624. doi.org/10.29228/TurkishStudies.22872
• Mounin, G. (1963). Les problèmes théoriques de la traduction. Gallimard, Paris.
• Newmark, P. (1988). A textbook of translation. Prentice Hall International.
• Nida, E. (1964). Towards a science of translation. Leiden: E. J. Brill.
• Özbakır, F. (2023). Toni Morrison’un Sevilen adlı eserinin Newmark’ın çeviri yöntem ve stratejileri çerçevesinde değerlendirilmesi. Abant Journal of Translation and Interpreting Studies, 1(1), 24-33.
• Özyön, A. (2014). Çeviri sürecine kaynak metin odaklı yaklaşım. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 2(2), 17-24.
• Raková, Z. (2021). Çeviri kuramları. (2. Baskı) (Çev: Y. Polat). Ankara: Delta Kültür Yayınevi.
• Vinay, J. P. ve Darbelnet, J. (1958). Stylistique comparée du français et de l'anglais: Méthode de traduction. Bibliothèque de stylistique comparée sous la direction de A. Malblanc. Paris: Didier.
• Yazıcı, M. (2005). Çeviribilimin temel kavram ve kuramları. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Yıldırım, C. (2015). Amin Maalouf’un Afrikalı Leo ve Semerkant romanlarında kültürel unsuruların çevirisi üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal of International Social Research) Volume: 8, Issue: 39, 221-232.
• Le Robert. (n.d.). Écorcher. In Dictionnaire Le Robert. Erişildi Ocak 20, 2025, şuradan https://dictionnaire.lerobert.com/definition/ecorcher