Jouissance from the Position of Victim: A Case Study based on Lacanian Hysterical Neuroses

Year 2025, Volume: 12 Issue: 3, 400 - 425, 30.09.2025

Selin Uçar Özsoy

Abstract

Victimization, which means injustice and dignity, has a powerful role in social discourse. As a result of the changes in social discourse, people have come to compete to be victims. The victim continues to be dissatisfied with the injustice, the pattern of complaints, and any response from the Other. The position of the victim can be explained by the discourse of hysteric, one of Lacan's four fundamental discourses, which also marks the points where the subject experiences jouissance. When the victim position and victim subject are mentioned, they are often confused with masochism. There are fundamental differences between these two. While the masochist subject aroused anxiety in the Other and made the law come through voice, the subject in the position of victim positions himself through the gaze of the Other. In the discourse of the hysteric, the lacking subject transmits a demand to the other that he assumes that he has this lack, and this other constantly tries to produce knowledge in order to maintain the supposed subject position. The barred subject in hysteric discourse is never satisfied with this product, and this dissatisfaction keeps the discourse continuing. The victim makes a demand to the Other to either remedy her unjust treatment or to be seen. She is never satisfied with the product produced by the Other, which is called knowledge, and maintains victimization. In this article, jouissance of the position of victimization will be discussed over the discourse of hysteric and the hysterical case example.

Keywords

victimization , discourse of hysteric , jouissance

Mağdur Konumundan Alınan Jouissance: Lacanyen Histeri Nevrozu Kapsamında Bir Vaka Çalışması

Abstract

Haksızlığa uğramış, kıygın anlamlarına gelen mağduriyet, toplumsal söylem içinde güçlü bir role sahiptir. Toplumsal söylem içindeki değişimlerin sonucunda insanlar mağdur olmak için yarışır gelmiştir. Mağdur özne, haksızlığa uğraması, şikayetlenen örüntüsü ve Başka’dan gelen her türlü cevap karşısında tatminsizliğini devam ettirmektedir. Söylem içindeki örüntüsü bakımından Lacan’ın dört temel söyleminden biri olan histeriğin söylemi ile açıklanabilen mağdur konumu, aynı zamanda öznenin jouissance aldığı noktaları da göstermektedir. Mağdur konumu ve mağdur özne denildiği zaman genellikle mazoşizm ile karıştırılmaktadır. Bu ikisi arasında temel farklılıklar mevcuttur. Mazoşist özne Başka’da kaygı uyandırıp ses aracılığı ile yasanın gelmesini sağlarken; mağdur konumundaki özne Başka’dan gelen bakış üzerinden kendisini konumlandırır. Histeriğin söyleminde, eksiği olan özne, eksik olduğu nesneye sahip olduğunu varsaydığı Başka’ya bir talep iletir ve bu Başka bildiği varsayılan özne konumunu korumak için sürekli olarak bilgi üretmeye çalışır. Üretilen bu üründen histerik söylemdeki bölünmüş özne hiçbir zaman tatmin olmaz ve bu tatminsizlik söylemin sürekli olarak devam etmesini sağlar. Mağduriyet konumundaki özne için de aynı şey geçerlidir. Mağdur özne, Başka’ya ya mağduriyetinin giderilmesi veya görülmesi için talepte bulunur. Başka’nın ürettiği ürün olan bilgiden hiçbir zaman tatmin olmaz ve mağduriyetini devam ettirir. Bu makalede, mağduriyet konumundan alınan jouissance, histeriğin söylemi ve histerik yapılanmadaki vaka örneği üzerinden tartışılacaktır.

Keywords

mağduriyet , histeriğin söylemi , jouissance

Ethical Statement

Hastadan onam alınmıştır.

References

• Braunstein, N. (2003). Desire and jouissance in the teachings of Lacan. İçinde J. Rabaté (Ed.), The Cambridge companion to Lacan (ss. 102-115). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CCOL0521807441.007
• Dor, J. (1989). The clinical Lacan. Other Press
• Evans, D (1996). An introductory dictionary of Lacanian psychoanalysis. Routledge.
• Freud, S. (1900). The interpretation of dreams: Distortion in dreams. İçinde J. Strachey (Ed. ve Çev.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud. The Hogart Press
• Fink, B. (1997). A clinical introduction to Lacanian psychoanalysis: Theory and technique. Harvard University Press.
• Gençöz, T. (2019). Lacan’ın dört temel söylemi. İçinde T. Gençöz (Ed.), Lacanyen Psikanaliz. Türkiye Klinikleri (ss. 53-58).
• Gençöz, T. ve Özbek-Şimşek, D. (2020). Psikanalitik psikoterapiler. Klinik psikoloji: Bilim ve uygulama (1. Basım, ss. 379-408), Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Herman, J. L. (1992). Trauma and recovery. Basic Books.
• Kesel, M. D. ve Jottkandt, S. (2009). Eros and ethics: Reading Jacques Lacan's Seminar VII. State University of New York Press.
• Kovacevic, F. (2011). Masochism in political behavior: A Lacanian perspective. International Journal of Applied Psychoanalytic Studies, 8(1), 58-73. https://doi.org/10.1002/aps.277
• Lacan, J. (1955-56). The seminar of Jacques Lacan. Book III: Psyhoses (J. A. Miller, Ed.). Norton.
• Lacan, J. (1959-60). The seminar of Jacques Lacan. Book VII: The ethics of psychoanalysis (D. Porter, Çev.). W. W. Norton & Company, Inc.
• Lacan, J. (1962-63). The seminar of Jacques Lacan. Book X: Anxiety (A. R. Price, Çev.). Polity Press.
• Lacan, J. (1964). The seminar of Jacques Lacan: The four fundamental concepts of psychoanalysis. (A. Sheridan, Çev.) W. W. Norton & Company.
• Lacan, J. (1967). Psychanalyse et médecine [Discours prononcé à l’occasion d’une table ronde du Collège de Médecine, 16 février 1966, La Salpêtrière]. Lettres de l’ École Freudienne, (n° 1), 34–61. Bibliothèque Sigmund Freud.
• Lacan, J. (1968-1969). The seminar of Jacques Lacan book XVI: From an Other to the Other (C. Gallagher, Çev.). [Yayınlanmamış]. https://www.lacaninireland.com/web/wp- content/uploads/2010/06/Book-16-from-an Other-to-the-other.pdf
• Lacan J. (1969-1970). The seminar of Jacques Lacan. Book XVII: Psychoanalysis upside down. (C. Gallagher, Çev.). [Yayımlanmamış].
• Lacan, J. (1972-73). The seminar of Jacques Lacan, book XX: Encore—on feminine sexuality, the limits of love and knowledge. (J. A. Miller, Ed.). Norton.
• Matet, J. D. (2014). Victim! How can we escape it? (F. Jaigu, Çev.). https://www.europsychoanalysis.eu/victim-how-can-we-escape-it/?lang=en
• Özbek-Şimşek, D. (2017). Lacanyen yaklaşımda histeriğin arzusu ve arzunun tatminsizliği. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 4(3), 1-10.
• Özbek Şimşek, D., ve Girgin Kardeş, F. (2021). Kasabın Karısı: Tatmin edilemeyen arzunun arzulanması. İçinde T. Gençöz (Ed.), Freud’dan Lacan’a vaka incelemeleri: Cilt 1 (ss. 33-66). Nobel Yayınevi.
• Nasio, J. D. (1998). Hysteria from Freud to Lacan. The splendid child of psychoanalysis. S. Fairfiled (Ed. ve Çev.). Other Press.
• Van Roy, K., Marché-Paillé, A., Geerardyn, F. ve Vanheule, S. (2016). Reading Balint group work through Lacan’s theory of the four discourses. Health, 20(1), 1–18. https://doi.org/10.1177/1363459316649763
• Saklı Demirbaş, Y. (2021). Dora Vakası. İçinde T. Gençöz (Ed.), Freud’dan Lacan’a Vaka İncelemeleri: Cilt 1 (ss. 67-120). Nobel Yayınevi.
• Sharpe, M. (n.d.). Lacan: The unconscious structured like a language. https://iep.utm.edu/lacweb/
• Sigler, D. (2011). “Read Mr. Sacher-Masoch”: The literariness of masochism in the philosophy of Jacques Lacan and Gilles Deleuze. Criticism, 53(2), 189-212. https://dx.doi.org/10.1353/crt.2011.0014
• Soler, C. (1996). Hysteria and obsession. İçinde R. Feldstein, B. Fink ve M. Jaanus (Edl.), Reading seminars I and II: Lacan’s return to Freud (ss. 248-282). State University of New York Press.
• Türk Dil Kurumu. (2025). Mağdur. Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/?kelime=mağdur Uçar, S. ve Gençöz, F. (2019). Psikanalizde bilinçdışı. İçinde T. Gençöz (Ed.), Lacanyen Psikanaliz (1. Basım, ss. 41-46). Türkiye Klinikleri.
• Ünal, E. (2017). Lacancı söylem kuramı: Histeriğin söylemine dair bir vaka örneği. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 4(2), 10-25.
• Verhaeghe, P. (1999). Does the woman exist? From Freud’s hysteric to Lacan’s feminine. Other Press.
• Zur, O. (1994). Rethinking ‘don’t blame the victim’: The psychology of victimhood. Journal of Couples Therapy, 4(3/4), 15-36.