The Self-Completing/Realizing Woman of an Incomplete Novel: Sabiha

Year 2024, Volume: 3 Issue: 2, 67 - 79, 31.12.2024

Hatice Namlı Emiroğlu

Abstract

This article discusses Ahmet Hamdi Tanpınar's third novel, Sahnenin Dışındakiler, which is seen as a continuation of his novels Huzur and Mahur Beste, in terms of its structure and the incompleteness of its protagonists. It focuses on the female protagonist, Sahiba, who evokes a sense of completion by achieving herself in the novel. Sahnenin Dışındakiler is Tanpınar's novel set during the years of the ceasefire, using Anatolia and Istanbul as the setting. The concept of stage, which can be evaluated as a metaphor, gains value in the context of Anatolia, where the war takes place/the battlefield, and Istanbul, which is outside the war/where the war is talked about, and the theater stage where Sabiha actually appears. In other words, in a sense, the scene can be evaluated in terms of the opening of the space that serves three different purposes in the novel. In the novel, which is followed through the eyes of the protagonist and narrator Cemal, there are many parts that are left incomplete / incomplete / intriguing about what happens next. This structure in the novel is associated by some researchers with the general characteristic of Tanpınar's novels, while others interpret it as a deficiency arising from the differences between the novel's tefrikası and its published version. In addition to the curious gaps in the narration of the events, it is also seen that almost all of the characters in the novel are incomplete in some way and continue to search for completeness. The search for wholeness is manifested in different ways by the characters in the novel, but Sabiha is the only character who is aware of this and reveals her individual struggle with the discourse "I want to be myself, I want to make myself". As a result, against this feeling of incompleteness, which can be traced both in terms of the structure and the people in the novel, Sabiha is seen as the only completed and self-actualized protagonist of the novel with the way she decides what she wants to do from the beginning of the novel, progresses step by step in line with her goal, succeeds in achieving her desire, and finally appears on the stage knowing that she will go against the social structure of the period.

Keywords

Modern Turkhis Literatüre, Ahmet Hamdi Tanpınar, Sahnenin Dışındakiler, completion, novel, woman

Tamamlanmamış Bir Romanın Kendini Tamamlayan/Gerçekleştiren Kadını: Sabiha

Abstract

Bu makalede Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur ve Mahur Beste romanlarının devamı olarak nitelendirilen romanlarından üçüncüsü Sahnenin Dışındakiler romanı, yapısı ve kahramanlarının tamamlanmamışlık durumu üzerinden ele alınmış ve romanda kendini gerçekleştirerek tamamlanma hissi uyandıran kadın kahraman Sahiba üzerinde durulmuştur. Sahnenin Dışındakiler Tanpınar’ın, mütareke yıllarını kapsayan ve bu yılların Anadolu ve İstanbul’unun mekân olarak seçildiği romanıdır. Metafor olarak değerlendirilebilecek olan sahne kavramı; savaşın yaşandığı /savaş meydanı Anadolu ve savaşın dışında kalan/ savaşın konuşulduğu İstanbul ve gerçek anlamda Sabiha’nın çıktığı tiyatro sahnesi bağlamıyla değer kazanmaktadır. Yani bir anlamda sahne romanda üç farklı amaca hizmet veren mekânın açılımı boyutuyla değerlendirilebilmektedir. Başkişi ve anlatıcı Cemal’in gözünden takip edilen romanda birçok yerde daha sonra ne olduğuna dair eksik bırakılan/ tamamlanmamış/ merak uyandıran bölümler bulunmaktadır. Romandaki bu yapı kimi araştırmacılar tarafından Tanpınar’ın romanlarının genel karakteristiği ile ilişkilendirilmekte bazıları için de romanın tefrikası ile yayımlanmış hali arasındaki farklardan kaynaklanan bir eksiklik olabileceği görüşü şeklinde yorumlanmaktadır. Olayların anlatımında merak uyandıran eksiklerin yanında, romanda yer alan karakterlerin hemen hepsinin bir yönüyle eksik kaldığı ve tamlık arayışını sürdürdüğü de görülmektedir. Tamlık arayışının romandaki karakterlerce farklı biçimlerde kendini gösterdiği ancak bunun farkında olan ve “kendim olmak istiyorum, kendimi yapmak istiyorum” söylemiyle bireysel mücadelesini ortaya koyan tek karakter Sabiha olmaktadır. Sonuç itibariyle romandaki hem yapı hem de kişiler bağlamında takip edilebilen bu tamamlanmamışlık hissine karşı henüz romanın başından itibaren ne yapmak istediğine karar verişi, hedefi doğrultusunda adım adım ilerleyişi, isteğini elde etme başarısını gösterişi ve nihayetinde dönemin sosyal yapısına ters düşeceğini bilerek sahneye çıkışıyla Sabiha, romanın tamamlanmış ve kendini gerçekleştirmiş tek kahramanı olarak görülmektedir.

Keywords

Yeni Türk Edebiyatı, Ahmet Hamdi Tanpınar, Sahnenin Dışındakiler, tamamlanma, roman, kadın

References

• BENJAMİN, W. (1993), Son Bakışta Aşk, (Çev. Nurdan Gürbilek), İstanbul: Metis Yayınları.
• ÇETİNDAŞ, D. (2014). Kutsalın-Hazzın-Sükût ve Günahın Ekseninde, Hayalden Hakikate Tanpınar’ın Kadın Kahramanları, Tanpınar’da Kadın, Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları.
• DEMİRALP, O. (2001). Kutup Noktası Ahmet Hamdi Tanpınar Üzerine Eleştirel Deneme, İstanbul: YKY Yayınları.
• GÜMÜŞ, S. (2008). Sahnenin Dışındakiler, A. Uçman, H. İnci içinde, Bir Gül Bu Karanlıklarda, Tanpınar Üzerine Yazılar, (s.672-678), İstanbul: 3F Yayınevi.
• GÜRBİLEK, N. (2004). Kör ayna kayıp şark Edebiyat ve Endişe, Metis Yayınları.
• HEİDEGGER, M. (1996). Zaman Kavramı, (Çev. Saffet Babür). İstanbul: İmge Kitabevi.
• İLERİ, S. (2008). Sahnenin Dışındakiler A. UÇMAN, H. İNCİ içinde, Bir Gül Bu Karanlıklarda, Tanpınar Üzerine Yazılar, (s. 221-224), İstanbul: 3F Yayınevi.
• KIERKEGAARD, S. (2020). Ya/Ya Da, (Çev. Nur Beier), İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• KÖROĞLU, E. (2013). Sahnenin Dışındakiler’i Tamamlamak: Ahmet Hamdi Tanpınar ve Kurtuluş Savaşı Anlatıları Türü, Bilig, Yaz, 66, 93-122. http://dx.doi.org/10.12995/bilig.2013.6605
• NACİ, F. (2008). Sahnenin Dışındakiler A. UÇMAN, H. İNCİ içinde, Bir Gül Bu Karanlıklarda, Tanpınar Üzerine Yazılar, (s.228-238), İstanbul: 3F Yayınevi.
• PARLA, J. (2015). Don Kişot’tan Bugüne Roman, İstanbul: İletişim Yayınları.
• SEVİNÇ, C. (2018). Tiyatro Sanatına Dair Bir Sanatçı Romanı Olarak “Sahnenin Dışındakiler”, Yeni Türk Edebiyatı: Altı Aylık Hakemli İnceleme Dergisi, 0(18), 95-117.
• ŞAHİN, S. (2007-2008). Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Sahnenin Dışında Kalmış Bir Romanı: Sahnenin Dışındakiler, Pasaj Edebiyat Eleştiri Dergisi, Kasım 2007- Mayıs 2008 6, 104-128.
• TANPINAR, A.H. (2000). Yaşadığım Gibi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TANPINAR, A.H. (2017). Sahnenin Dışındakiler, İstanbul: Dergâh Yayınları.