Examining The Effectiveness of a Psychoeducational Program on Career Indecision Developed For Gifted Adolescents
Abstract
The current study aims to investigate the effect of a career indecision psychoeducation program designed to enhance coping with career indecision skills among gifted adolescents. The study was conducted with a pre-test, post-test and follow-up test design with a control group. The study group consisted of 18 gifted high school students attending the Isparta Science and Art Centre during the spring term of the 2021-2022 school year. The experimental group was subjected to an 8-session career indecision psychoeducation program. The control group received no intervention. In the study, the data were collected using the Vocational Decision Inventory. Although participants were randomly assigned, nonparametric tests were used in the analyses due to the violation of parametric assumptions. In this context, the Mann-Whitney U test was conducted to examine the significance of the difference between the pre-test and post-test scores of the experimental and control groups, while the Wilcoxon Signed-Rank Test was used to evaluate the changes between the pre-test and post-test scores within each group. The study found that the experimental group students who participated in the career indecision psychoeducation program exhibited a decrease in their levels of career indecision compared to the control group students. Furthermore, this effect was observed to persist in the follow-up test. The discussion and interpretation of the findings were performed in light of the relevant literature.
References
- Akkoç, F. (2012). Lise öğrencilerinin mesleki kararsızlıkları ile kariyer inançları arasındaki ilişki. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 49-70.
- Altun, F., ve Yazıcı, H. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin psikolojik danışma yaşantıları: Ölçek uyarlama ve kesitsel tarama çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 47(1), 173-200.
- Amaral, F. A., Krägeloh, C., Henning, M. A., ve Moir, F. (2023). Career indecision, depressive symptoms, self-efficacy and negative thoughts when transitioning from high school: A scoping review. Australian Journal of Career Development, 32(2), 158-169. https://doi.org/10.1177/103841622311803
- Amir, T., ve Gati, I. (2006). Facets of career decision-making difficulties. British Journal of Guidance & Counselling, 34(4), 483-503. https://doi.org/10.1080/03069880600942608
- Argyropoulou, E. P., Sidiropoulou Dimakakou, D., ve Besevegis, E. G. (2007). Generalized self-efficacy, coping, career indecision, and vocational choices of senior high school students in Greece. Journal of Career Development, 33(4), 316-337. https://doi.org/10.1177/0894845307300412
- Bacanlı, F. (2016). Career decision-making difficulties of Turkish adolescents. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 16(2), 233-250.
- Bakioğlu, A., ve Levent, F. (2013). Üstün yeteneklilerin eğitiminde Türkiye için öneriler. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 31-44.
- Bandura, A., Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Pastorelli, C., ve Regalia, C. (2001). Sociocognitive self-regulatory mechanisms governing transgressive behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 80(1), 125-135. https://doi.org/10.1037/0022-3514.80.1.125
- Bullock-Yowell, E., McConnell, A. E., ve Schedin, E. A. (2014). Decided and undecided students: Career self-efficacy, negative thinking, and decision-making difficulties. NACADA Journal, 34(1), 22-34. https://doi.org/10.12930/NACADA13-016
- Bulut, B., ve Bacanlı, F. (2022). Üstün yetenekli öğrencilerin kariyer gelişimi alanında 2000-2021 yılları arasında yapılmış olan makalelerin incelenmesi. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 5(2), 51-69. https://doi.org/10.58501/kpdd.1172785
- Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
- Büyüköztürk, Ş. (2001). Deneysel desenler: Öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi. Pegem A Yayıncılık.
- Callanan, G. A., ve Greenhaus, J. H. (1992). The career indecision of managers and professionals: An examination of multiple subtypes. Journal of Vocational Behavior, 41(3), 212-231. https://doi.org/10.1016/0001-8791(92)90023-S
- Casey, K. M. A., ve Shore, B. M. (2000). Mentors’ contributions to gifted adolescents’ affective, social, and vocational development. Roeper Review, 22(4), 227-230. https://doi.org/10.1080/02783190009554043
- Chartrand, J. M., Martin, W. F., Robbins, S. B., McAuliffe, G. J., Pickering, J. W., ve Calliotte, J. A. (1994). Testing a level versus an interactional view of career indecision. Journal of Career Assessment, 2(1), 55-69. https://doi.org/10.1177/106907279400200106
- Chen, C. P., ve Wong, J. (2013). Career counseling for gifted students. Australian Journal of Career Development, 22(3), 121-129. https://doi.org/10.1177/10384162135079 Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Erlbaum.
- Crites, J. O. (1969). Vocational psychology: The study of vocational behavior and development. Mc Graw-Hill.
- Çakır, M. A. (2003). Bir mesleki grup rehberliği programının lise öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerine etkisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
- Çakır, M. A., ve Uzun, K. (2021). Mesleki grup rehberliği programına katılan lise öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerinin incelenmesi. AJER - Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 442-456.
- Çetin, A., ve Doğan, A. (2018). Bilim ve sanat merkezlerinde görev yapan matematik öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(4), 615-641.
- Delisle, J. R., ve Squires, S. K. (1989). Career development for gifted and talented youth: Division on Career Development (DCD) and The Association for the Gifted (TAG) position statement. Career Development for Exceptional Individuals, 12(2), 65-70. https://doi.org/10.1177/016235328901300108
- Doğan, H., ve Bacanlı, F. (2012). The effect of a career decision-making group guidance program on career decision-making difficulties. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 912-916.
- Ersever, Ö. H. (1996). Karar verme becerileri kazandırma programının ve etkileşim grubu deneyiminin üniversite öğrencilerinin karar verme stilleri üzerindeki etkileri. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
- Fabio, A. D., Palazzeschi, L., Asulin-Peretz, L., ve Gati, I. (2013). Career indecision versus indecisiveness: Associations with personality traits and emotional intelligence. Journal of Career Assessment, 21(1), 42-56. https://doi.org/10.1177/1069072712454698
- Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Sage publications.
- Freeman, J. (2019). The emotional development of the gifted and talented. In B. Wallace, D.A. Sisk & J. Senior (Eds.), The SAGE handbook of gifted and talented education (pp. 169-183). London: SAGE Publications
- Gati, I., ve Asher, I. (2001). Prescreening, in-depth exploration, and choice: From decision theory to career counseling practice. The Career Development Quarterly, 50(2), 140-157. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2001.tb00979.x
- Gati, I., Krausz, M., ve Osipow, S. H. (1996). A taxonomy of difficulties in career decision making. Journal of Counseling Psychology, 43(4), 510-526. https://doi.org/10.1037/0022-0167.43.4.510
- Greene, M. J. (2003). Gifted adrift? Career counseling of the gifted and talented. Roeper Review, 25(2), 66-72. https://doi.org/10.1080/02783190309554201
- Güleç, S., Karabucak, S., Tatar, V., ve Akalan, C. (2020). Özel yetenekli lise öğrencilerinin pozitif kariyer planlama tutumlarının incelenmesi ve normal gelişim gösteren popülasyon ile karşılaştırılması. The Journal of Social Science, 4(7), 318-327.
- Herr, E.L., Cramer, S.H., ve Niles, S.G. (2004) Career guidance and counseling through the life-span (6th ed). Boston: Pearson Education.
- Jung, J. Y. (2013). The cognitive processes associated with occupational/career indecision. Journal for the Education of the Gifted, 36(4), 433-460. https://doi.org/10.1177/0162353213506067 Jung, J. Y. (2017). Occupational/career decision-making thought processes of adolescents of high intellectual ability. Journal for the Education of the Gifted, 40(1), 50-78. https://doi.org/10.1177/0162353217690040
- Karacan-Özdemir, N. (2018). Ekim düşü filminin üstün yetenekli öğrencilerin kariyer gelişimleri açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(1), 31-52.
- Karaçay, G. (2021). Kariyer karar verme grup rehberliği programının kariyer karar verme güçlüklerine ve temel ihtiyaçlara etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
- Kelly, K. R., ve Colangelo, N. (1990). Effects of academic ability and gender on career development. Journal for the Education of the Gifted, 13(2), 168-175.
- Kelly, K. R., ve Lee, W.-C. (2002). Mapping the domain of career decision problems. Journal of Vocational Behavior, 61(2), 302-326. https://doi.org/10.1006/jvbe.2001.1858
- Kerr, B., ve Soldano, S. (2003). Career assessment with intellectually gifted students. Journal of Career Assessment, 11(2), 168-186. https://doi.org/10.1177/1069072703011002004
- Kerr, B., ve Vuyk, M. A. (2013). Career development for creatively gifted students. In K. H. Kim, J. C. Kaufman, J. Baer & B. Sriraman (Eds.), Creatively gifted students are not like other gifted students: Research, theory, and practice (pp. 137-152). Sense Publishers.
- Krumboltz, J. D. (1996). A learning theory of career counseling. In M. L. Savickas & W. B. Walsh (Eds.), Handbook of career counseling theory and practice (pp. 55-80). Psychologists Press.
- Lopez, F. G., ve Ann-Yi, S. (2006). Predictors of career indecision in three racial/ethnic groups of college women. Journal of Career Development, 33(1), 29-46. https://doi.org/10.1177/0894845306287341
- Maxwell, M. (2007). Career counseling is personal counseling: A constructivist approach to nurturing the development of gifted female adolescents. The Career Development Quarterly, 55(3), 206-224. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2007.tb00078.x
- Muratori, M. C., ve Smith, C. K. (2015). Guiding the talent and career development of the gifted individual. Journal of Counseling & Development, 93(2), 173-182. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.2015.00193.x
- Napier, R. D., Jarvis, J. M., Clark, J., ve Halsey, R. J. (2024). Influences on Career Development for Gifted Adolescent Girls in Selective Academic Programs in Australia. Gifted Child Quarterly, 68(1), 49-64. https://doi.org/10.1177/00169862231201604
- Ogurlu, U., Kaya, F., ve Hizli, E. (2015). Career decisions of gifted students in Turkey. Journal of European Education, 5(1), 31-45.
- Ozcan, D. (2017). Career decision-making of the gifted and talented. South African Journal of Education, 37(4), 1-8.
- Öztemel, K. (2012). Kariyer kararsızlığı ile mesleki karar verme öz yetkinlik ve kontrol odağı arasındaki ilişkiler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 459-477.
- Parsons, F. (1909). Choosing a vocation. Houghton, Mifflin and Company.
- Reese, R. J., ve Miller, C. D. (2009). Using outcome to improve a career development course: Closing the scientist-practitioner gap. Journal of Career Assessment, 18(2), 207-219. https://doi.org/10.1177/1069072709354309 Rinn, A. N. (2020). Social, emotional, and psychosocial development of gifted and talented individuals. Waco, TX: Prufrock Press.
- Rysiew, K. J., Shore, B. M., ve Leeb, R. T. (1999). Multipotentiality, giftedness and career choice: A review. Journal of Counseling and Development, 77(4), 423-430.
- Sajjadi, S. H., Rejskind, F. G., ve Shore, B. M. (2001). Is multipotentiality a problem or not? A new look at the data. High Ability Studies, 12(1), 27-43. https://doi.org/10.1080/13598130120058671
- Sampson Jr, J. P., ve Chason, A. K. (2008). Helping gifted and talented adolescents and young adults: Make informed and careful career choices. In Handbook of giftedness in children: Psychoeducational theory, research, and best practices (pp. 327-346). Springer US.
- Sampson, J. P., Jr., Reardon, R. C., Peterson, G. W., ve Lenz, J. G. (2004). Career counseling and services: A cognitive information processing approach. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
- Savickas, M. L. (1990). The career decision-making course: Description and field test. The Career Development Quarterly, 38(3), 275-284. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.1990.tb00388.x
- Savickas, M. L. (2002). Career construction: A developmental theory of vocational behavior. In D. Brown & Associates (Eds.), Career choice and development (pp. 149-205). Jossey-Bass.
- Schenk, P. M., Anctil, T. M., Smith, C. K., ve Dahir, C. (2012). Coming full circle: Reoccurring career development trends in schools. The Career Development Quarterly, 60, 221-230. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2012.00018.x
- Schroer, A. C. P., ve Dorn, F. J. (1986). Enhancing the career and personal development of gifted college students. Journal of Counseling & Development, 64(9), 567-571.
- Seward K., ve Gaesser A. H. (2018). Career decision-making with gifted rural students: Considerations for school counselors and teachers. Gifted Child Today, 41(4), 217-225. https://doi.org/10.1177/1076217518786986
- Siyez, D. M. (2019). Gelişimsel yaklaşımlar. B.Yeşilyaprak (Ed.), Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı içinde (s. 191). PEGEM Yayıncılık.
- Smith, C. K., ve Wood, S. M. (2020). Supporting the career development of gifted students: New role and function for school psychologists. Psychology in the Schools, 57(10), 1558-1568. https://doi.org/10.1002/pits.22344
- Stărică, E. C. (2012). Predictors for career indecision in adolescence. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 33, 168-172. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.01.105
- Steinberg, L. (2007). Ergenlik (Çev. F. Çok). Başarı, İmge Yayıncılık.
- Sürücü, M., Kontaş, H., ve Bacanlı, F. (2015). Üstün yetenekli ilköğretim öğrencilerinin kariyer gelişimleri. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(15), 801-820. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8883
- Taylor, B. C. (2007). The impact that career guidance counselling has on the level of career indecision in the career decision-making process of late adolescents in Cape Town. [Unpublished honours assignment]. University of Cape Town. Tinsley-Myerscough, S., ve Seabi, J. (2016). The effect of a postmodern career life story ıntervention on disadvantaged grade 12 learners. South African Journal of Higher Education, 26(4). 742-764. https://doi.org/10.20853/26-4-193
- Turan, M. E. (2017). Kariyer uyumluluğu geliştirme psiko-eğitim programının kariyer kararsızlığı ile başa çıkma üzerindeki etkisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi.
- Watters, J. J. (2010). Career decision making among gifted students: The mediation of teachers. Gifted Child Quarterly, 54, 222-238. https://doi.org/10.1177/0016986210369255
Özel Yetenekli Ergenler İçin Geliştirilen Kariyer Kararsızlığı Psikoeğitim Programının Etkisinin İncelenmesi
Abstract
Araştırmada özel yetenekli ergenlerin kariyer kararsızlığı ile baş etme becerilerini geliştirmeye yönelik hazırlanan kariyer kararsızlığı psikoeğitim programının etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırma, kontrol gruplu ön-test, son-test ve izleme testi deseniyle yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim-öğretim yılı 2. döneminde Isparta Bilim ve Sanat Merkezi’ne devam eden özel yetenekli 18 lise öğrencisi oluşturmuştur. Deney grubuna 8 oturumluk kariyer kararsızlığı psikoeğitim programı uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Mesleki Karar Envanteri kullanılmıştır. Katılımcıların seçkisiz ataması yapılmış olmakla birlikte, analizlerde parametrik varsayımlar sağlanmadığından parametrik olmayan testler kullanılmıştır. Bu bağlamda, deney ve kontrol gruplarının ön-test ve son-test puanları arasındaki farkın anlamlılığını test etmek amacıyla Mann-Whitney U testi; deney ve kontrol grubunun ön-test ve son-test puanları arasındaki değişimin değerlendirilmesinde ise Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Araştırmada kariyer kararsızlığı psikoeğitim programına katılan deney grubu öğrencilerinin, programa katılmayan kontrol grubu öğrencilerine göre kariyer kararsızlığı düzeylerinin azaldığı ve bu etkinin izleme testinde de sürdüğü sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın kapsamında tartışılmış ve yorumlanmıştır.
References
- Akkoç, F. (2012). Lise öğrencilerinin mesleki kararsızlıkları ile kariyer inançları arasındaki ilişki. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 49-70.
- Altun, F., ve Yazıcı, H. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin psikolojik danışma yaşantıları: Ölçek uyarlama ve kesitsel tarama çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 47(1), 173-200.
- Amaral, F. A., Krägeloh, C., Henning, M. A., ve Moir, F. (2023). Career indecision, depressive symptoms, self-efficacy and negative thoughts when transitioning from high school: A scoping review. Australian Journal of Career Development, 32(2), 158-169. https://doi.org/10.1177/103841622311803
- Amir, T., ve Gati, I. (2006). Facets of career decision-making difficulties. British Journal of Guidance & Counselling, 34(4), 483-503. https://doi.org/10.1080/03069880600942608
- Argyropoulou, E. P., Sidiropoulou Dimakakou, D., ve Besevegis, E. G. (2007). Generalized self-efficacy, coping, career indecision, and vocational choices of senior high school students in Greece. Journal of Career Development, 33(4), 316-337. https://doi.org/10.1177/0894845307300412
- Bacanlı, F. (2016). Career decision-making difficulties of Turkish adolescents. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 16(2), 233-250.
- Bakioğlu, A., ve Levent, F. (2013). Üstün yeteneklilerin eğitiminde Türkiye için öneriler. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 31-44.
- Bandura, A., Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Pastorelli, C., ve Regalia, C. (2001). Sociocognitive self-regulatory mechanisms governing transgressive behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 80(1), 125-135. https://doi.org/10.1037/0022-3514.80.1.125
- Bullock-Yowell, E., McConnell, A. E., ve Schedin, E. A. (2014). Decided and undecided students: Career self-efficacy, negative thinking, and decision-making difficulties. NACADA Journal, 34(1), 22-34. https://doi.org/10.12930/NACADA13-016
- Bulut, B., ve Bacanlı, F. (2022). Üstün yetenekli öğrencilerin kariyer gelişimi alanında 2000-2021 yılları arasında yapılmış olan makalelerin incelenmesi. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 5(2), 51-69. https://doi.org/10.58501/kpdd.1172785
- Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
- Büyüköztürk, Ş. (2001). Deneysel desenler: Öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi. Pegem A Yayıncılık.
- Callanan, G. A., ve Greenhaus, J. H. (1992). The career indecision of managers and professionals: An examination of multiple subtypes. Journal of Vocational Behavior, 41(3), 212-231. https://doi.org/10.1016/0001-8791(92)90023-S
- Casey, K. M. A., ve Shore, B. M. (2000). Mentors’ contributions to gifted adolescents’ affective, social, and vocational development. Roeper Review, 22(4), 227-230. https://doi.org/10.1080/02783190009554043
- Chartrand, J. M., Martin, W. F., Robbins, S. B., McAuliffe, G. J., Pickering, J. W., ve Calliotte, J. A. (1994). Testing a level versus an interactional view of career indecision. Journal of Career Assessment, 2(1), 55-69. https://doi.org/10.1177/106907279400200106
- Chen, C. P., ve Wong, J. (2013). Career counseling for gifted students. Australian Journal of Career Development, 22(3), 121-129. https://doi.org/10.1177/10384162135079 Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Erlbaum.
- Crites, J. O. (1969). Vocational psychology: The study of vocational behavior and development. Mc Graw-Hill.
- Çakır, M. A. (2003). Bir mesleki grup rehberliği programının lise öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerine etkisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
- Çakır, M. A., ve Uzun, K. (2021). Mesleki grup rehberliği programına katılan lise öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerinin incelenmesi. AJER - Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 442-456.
- Çetin, A., ve Doğan, A. (2018). Bilim ve sanat merkezlerinde görev yapan matematik öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(4), 615-641.
- Delisle, J. R., ve Squires, S. K. (1989). Career development for gifted and talented youth: Division on Career Development (DCD) and The Association for the Gifted (TAG) position statement. Career Development for Exceptional Individuals, 12(2), 65-70. https://doi.org/10.1177/016235328901300108
- Doğan, H., ve Bacanlı, F. (2012). The effect of a career decision-making group guidance program on career decision-making difficulties. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 912-916.
- Ersever, Ö. H. (1996). Karar verme becerileri kazandırma programının ve etkileşim grubu deneyiminin üniversite öğrencilerinin karar verme stilleri üzerindeki etkileri. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
- Fabio, A. D., Palazzeschi, L., Asulin-Peretz, L., ve Gati, I. (2013). Career indecision versus indecisiveness: Associations with personality traits and emotional intelligence. Journal of Career Assessment, 21(1), 42-56. https://doi.org/10.1177/1069072712454698
- Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Sage publications.
- Freeman, J. (2019). The emotional development of the gifted and talented. In B. Wallace, D.A. Sisk & J. Senior (Eds.), The SAGE handbook of gifted and talented education (pp. 169-183). London: SAGE Publications
- Gati, I., ve Asher, I. (2001). Prescreening, in-depth exploration, and choice: From decision theory to career counseling practice. The Career Development Quarterly, 50(2), 140-157. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2001.tb00979.x
- Gati, I., Krausz, M., ve Osipow, S. H. (1996). A taxonomy of difficulties in career decision making. Journal of Counseling Psychology, 43(4), 510-526. https://doi.org/10.1037/0022-0167.43.4.510
- Greene, M. J. (2003). Gifted adrift? Career counseling of the gifted and talented. Roeper Review, 25(2), 66-72. https://doi.org/10.1080/02783190309554201
- Güleç, S., Karabucak, S., Tatar, V., ve Akalan, C. (2020). Özel yetenekli lise öğrencilerinin pozitif kariyer planlama tutumlarının incelenmesi ve normal gelişim gösteren popülasyon ile karşılaştırılması. The Journal of Social Science, 4(7), 318-327.
- Herr, E.L., Cramer, S.H., ve Niles, S.G. (2004) Career guidance and counseling through the life-span (6th ed). Boston: Pearson Education.
- Jung, J. Y. (2013). The cognitive processes associated with occupational/career indecision. Journal for the Education of the Gifted, 36(4), 433-460. https://doi.org/10.1177/0162353213506067 Jung, J. Y. (2017). Occupational/career decision-making thought processes of adolescents of high intellectual ability. Journal for the Education of the Gifted, 40(1), 50-78. https://doi.org/10.1177/0162353217690040
- Karacan-Özdemir, N. (2018). Ekim düşü filminin üstün yetenekli öğrencilerin kariyer gelişimleri açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(1), 31-52.
- Karaçay, G. (2021). Kariyer karar verme grup rehberliği programının kariyer karar verme güçlüklerine ve temel ihtiyaçlara etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
- Kelly, K. R., ve Colangelo, N. (1990). Effects of academic ability and gender on career development. Journal for the Education of the Gifted, 13(2), 168-175.
- Kelly, K. R., ve Lee, W.-C. (2002). Mapping the domain of career decision problems. Journal of Vocational Behavior, 61(2), 302-326. https://doi.org/10.1006/jvbe.2001.1858
- Kerr, B., ve Soldano, S. (2003). Career assessment with intellectually gifted students. Journal of Career Assessment, 11(2), 168-186. https://doi.org/10.1177/1069072703011002004
- Kerr, B., ve Vuyk, M. A. (2013). Career development for creatively gifted students. In K. H. Kim, J. C. Kaufman, J. Baer & B. Sriraman (Eds.), Creatively gifted students are not like other gifted students: Research, theory, and practice (pp. 137-152). Sense Publishers.
- Krumboltz, J. D. (1996). A learning theory of career counseling. In M. L. Savickas & W. B. Walsh (Eds.), Handbook of career counseling theory and practice (pp. 55-80). Psychologists Press.
- Lopez, F. G., ve Ann-Yi, S. (2006). Predictors of career indecision in three racial/ethnic groups of college women. Journal of Career Development, 33(1), 29-46. https://doi.org/10.1177/0894845306287341
- Maxwell, M. (2007). Career counseling is personal counseling: A constructivist approach to nurturing the development of gifted female adolescents. The Career Development Quarterly, 55(3), 206-224. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2007.tb00078.x
- Muratori, M. C., ve Smith, C. K. (2015). Guiding the talent and career development of the gifted individual. Journal of Counseling & Development, 93(2), 173-182. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.2015.00193.x
- Napier, R. D., Jarvis, J. M., Clark, J., ve Halsey, R. J. (2024). Influences on Career Development for Gifted Adolescent Girls in Selective Academic Programs in Australia. Gifted Child Quarterly, 68(1), 49-64. https://doi.org/10.1177/00169862231201604
- Ogurlu, U., Kaya, F., ve Hizli, E. (2015). Career decisions of gifted students in Turkey. Journal of European Education, 5(1), 31-45.
- Ozcan, D. (2017). Career decision-making of the gifted and talented. South African Journal of Education, 37(4), 1-8.
- Öztemel, K. (2012). Kariyer kararsızlığı ile mesleki karar verme öz yetkinlik ve kontrol odağı arasındaki ilişkiler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 459-477.
- Parsons, F. (1909). Choosing a vocation. Houghton, Mifflin and Company.
- Reese, R. J., ve Miller, C. D. (2009). Using outcome to improve a career development course: Closing the scientist-practitioner gap. Journal of Career Assessment, 18(2), 207-219. https://doi.org/10.1177/1069072709354309 Rinn, A. N. (2020). Social, emotional, and psychosocial development of gifted and talented individuals. Waco, TX: Prufrock Press.
- Rysiew, K. J., Shore, B. M., ve Leeb, R. T. (1999). Multipotentiality, giftedness and career choice: A review. Journal of Counseling and Development, 77(4), 423-430.
- Sajjadi, S. H., Rejskind, F. G., ve Shore, B. M. (2001). Is multipotentiality a problem or not? A new look at the data. High Ability Studies, 12(1), 27-43. https://doi.org/10.1080/13598130120058671
- Sampson Jr, J. P., ve Chason, A. K. (2008). Helping gifted and talented adolescents and young adults: Make informed and careful career choices. In Handbook of giftedness in children: Psychoeducational theory, research, and best practices (pp. 327-346). Springer US.
- Sampson, J. P., Jr., Reardon, R. C., Peterson, G. W., ve Lenz, J. G. (2004). Career counseling and services: A cognitive information processing approach. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
- Savickas, M. L. (1990). The career decision-making course: Description and field test. The Career Development Quarterly, 38(3), 275-284. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.1990.tb00388.x
- Savickas, M. L. (2002). Career construction: A developmental theory of vocational behavior. In D. Brown & Associates (Eds.), Career choice and development (pp. 149-205). Jossey-Bass.
- Schenk, P. M., Anctil, T. M., Smith, C. K., ve Dahir, C. (2012). Coming full circle: Reoccurring career development trends in schools. The Career Development Quarterly, 60, 221-230. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2012.00018.x
- Schroer, A. C. P., ve Dorn, F. J. (1986). Enhancing the career and personal development of gifted college students. Journal of Counseling & Development, 64(9), 567-571.
- Seward K., ve Gaesser A. H. (2018). Career decision-making with gifted rural students: Considerations for school counselors and teachers. Gifted Child Today, 41(4), 217-225. https://doi.org/10.1177/1076217518786986
- Siyez, D. M. (2019). Gelişimsel yaklaşımlar. B.Yeşilyaprak (Ed.), Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı içinde (s. 191). PEGEM Yayıncılık.
- Smith, C. K., ve Wood, S. M. (2020). Supporting the career development of gifted students: New role and function for school psychologists. Psychology in the Schools, 57(10), 1558-1568. https://doi.org/10.1002/pits.22344
- Stărică, E. C. (2012). Predictors for career indecision in adolescence. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 33, 168-172. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.01.105
- Steinberg, L. (2007). Ergenlik (Çev. F. Çok). Başarı, İmge Yayıncılık.
- Sürücü, M., Kontaş, H., ve Bacanlı, F. (2015). Üstün yetenekli ilköğretim öğrencilerinin kariyer gelişimleri. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(15), 801-820. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8883
- Taylor, B. C. (2007). The impact that career guidance counselling has on the level of career indecision in the career decision-making process of late adolescents in Cape Town. [Unpublished honours assignment]. University of Cape Town. Tinsley-Myerscough, S., ve Seabi, J. (2016). The effect of a postmodern career life story ıntervention on disadvantaged grade 12 learners. South African Journal of Higher Education, 26(4). 742-764. https://doi.org/10.20853/26-4-193
- Turan, M. E. (2017). Kariyer uyumluluğu geliştirme psiko-eğitim programının kariyer kararsızlığı ile başa çıkma üzerindeki etkisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi.
- Watters, J. J. (2010). Career decision making among gifted students: The mediation of teachers. Gifted Child Quarterly, 54, 222-238. https://doi.org/10.1177/0016986210369255
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Social and Humanities Education (Excluding Economics, Business and Management) |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Submission Date | October 12, 2024 |
| Acceptance Date | December 17, 2025 |
| Early Pub Date | December 27, 2025 |
| Publication Date | December 27, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 16 Issue: 3 |
Aim & Scope
Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü tarafından çıkarılan "BATI ANADOLU EĞİTİM BİLİMLERİ DERGİSİ (BAEBD)" Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında olmak üzere yılda 3 defa Türkçe veya İngilizce dillerinde yayınlanan açık erişimli bilimsel hakemli bir dergidir.
BAEB dergisi, eğitim bilimleri alanı ile ilgili uygulama veya kuram çalışmalarını güçlü araştırma tasarımları ile değerlendiren nitelikli çalışmaları yayınlamaktadır. Bu nedenle dergide, özellikle ilgili alanyazının geçmiş ve günümüz ile ilişkisini kurabilen, güncel eğitim ihtiyaçlarımızı takip edip çözümler üretebilen, deneysel, ilişkisel veya kuramsal nitelikli çalışmaların yayınlanması amaçlanmaktadır. Böylece, okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, lise, yükseköğretim ve hayat boyu öğrenme kademelerinde eğitimin gelişmesine katkı sağlanması beklenmektedir.
BAEBD eğitim teknolojileri, öğretmen yetiştirme, matematik, fen, fizik, kimya, biyoloji, tarih, coğrafya, Türkçe, Türk dili ve edebiyatı, sosyal bilgiler, rehberlik ve psikolojik danışmanlık, okul dışı eğitim, doğa eğitimi, vb. alanlarda çalışmaları kabul etmektedir. Hedef kitlesi eğitim bilimleri alanında çalışma yapan bilim insanları, eğitimciler, öğrenciler, öğretmenler ve eğitim sektörüne yönelik ürün ve hizmet veren kişi ve kuruluşlardır.
Author Guidelines
BAŞVURU EKLERİ: 1-Benzerlik Raporu
2-Etik Kurul Belgesi / Etik Kurul Başvurusuna Gerek Yoktur Yazısı
3-Telif Hakkı Devir Formu
Ethical Principles and Publication Policy
BAEBD, 10.11.2017 tarihinden itibaren yayın etiği ile ilgili aşağıdaki kuralları benimsemektedir;
1) Dergi yayıncılığında "Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Bildirgesi (COPE -Code of Conduct for Journal Editors)" tarafından belirlenmiş yükümlülükleri esas alır. Detaylı bilgi aşağıda sunulmuştur.
2) Yazar tarafından dergiye gönderilen makalelerin yazarlarından editör intihal raporu talep eder. İntihal raporu incelenerek onaylanan makalelere alan editörü ve hakem ataması yapılır.
3) (10.07.2019 tarihli güncelleme) BAEBD, Cilt 10. Sayı 2’den (Aralık 2019) itibaren anket, mülâkat vb. yollarla veri toplanmasını içeren makale önerilerinde, başvuru öncesinde yazardan etik kurul onay belgesini isteyecektir. Etik kurul belgesi ile ilgili bilgiler yöntem bölümünde sunulacaktır.
YAYIN ETİĞİ VE KÖTÜYE KULLANIM BİLDİRGESİ (COPE)
Editörlerin Sorumlulukları
Tarafsızlık ve Yayıncıya Ait Özgürlük. Editörler gönderilen makale önerilerini derginin kapsamına uygun olması ve çalışmalarının önemi ve orijinalliğini dikkate alarak değerlendirirler. Editörler, makale önerisini sunan yazarların ırk, cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken, uyruk veya politik görüşlerini dikkate almazlar. Düzeltme ya da yayınlama kararına dergi editör kurulu dışında diğer kurumlar etki edemez.
Gizlilik. Editörler gönderilen bir yazıyla ilgili bilgileri, sorumlu yazar, hakemler ve yayın kurulu dışında başka herhangi biriyle paylaşmazlar.
Bilgilendirme ve Görüş Ayrılıkları. Editörler ve yayın kurulu üyeleri, yazarların açık yazılı izni olmaksızın kendi araştırma amaçları için sunulan bir makalede yayınlanmamış bilgileri kullanmazlar.
Basım Kararı. Editörler, yayınlanmak üzere kabul edilen tüm makalelerin, alanında uzman olan en az iki hakem tarafından hakem değerlendirmesine tabi tutulmasını sağlar. Editörler, dergiye gönderilen makalelerden hangi eserin yayınlanacağına, söz konusu çalışmanın geçerliliğine, araştırmacılara ve okurlara olan önemine, hakemlerin yorumlarına ve bu gibi yasal şartlara göre karar vermekten sorumludur.
Etik Kaygılar. Editörler sunulan bir yazıya veya yayınlanmış makaleye ilişkin etik kaygılar ortaya çıktığında tedbirler alacaktır. Yayınlandıktan yıllar sonra ortaya çıksa bile, bildirilen her etik olmayan yayınlama davranışı incelenecektir. Editörler, etik kaygılar oluşması durumunda COPE Flowcharts'ı takip eder. Etik sorunların önemli olması durumunda düzeltme, geri çekme uygulanabilir veya konu ile ilgili endişeler dergide yayınlanabilir.
Hakemlerin görevleri
Editoryal Kararlara Katkı: Editör kararlarında editörlere yardımcı olur ve editoryal iletişim yoluyla yazarlara makalelerini iyileştirmede yardımcı olur.
Sürat: Makale önerisini incelemek için yeterli nitelikte hissetmeyen veya makale incelemesinin zamanında gerçekleşemeyeceğini bilen herhangi bir hakem, derhal editörleri haberdar etmeli ve gözden geçirme davetini reddetmeli, böylece yeni hakem atamasının yapılması sağlanmalıdır.
Gizlilik: Gözden geçirilmek üzere gönderilen tüm makale önerileri gizli belgelerdir ve bu şekilde ele alınmalıdır. Editör tarafından yetkilendirilmedikçe başkalarına gösterilmemeli veya tartışılmamalıdır. Bu durum inceleme davetini reddeden hakemler için de geçerlidir.
Tarafsızlık Standartları: Makale önerisi ile ilgili yorumlar tarafsız olarak yapılmalı ve yazarların makaleyi geliştirmek için kullanabileceği şekilde öneriler yapılmalıdır. Yazarlara yönelik kişisel eleştiriler uygun değildir.
Kaynakların Kabulü: Hakemler, yazarlar tarafından alıntılanmayan ilgili yayınlanmış çalışmaları tanımlamalıdır. Hakem ayrıca, incelenen yazı ile başka herhangi bir makalenin (yayınlanmış veya yayınlanmamış) herhangi bir önemli benzerliğini editörüne bildirmelidir.
Çıkar Çatışmaları: Çıkar çatışmaları editöre bildirilmelidir.
Yazarların Sorumlulukları
Raporlaştırma Standartları: Orijinal araştırmanın yazarları, yapılan çalışmanın ve sonuçların doğru bir şekilde sunulmasını ve ardından çalışmanın öneminin objektif bir şekilde tartışılmasını sağlamalıdır. Makale önerisi yeterli detay ve referans içermelidir.
Veri Erişimi ve Saklama: Yazarların, çalışmalarının ham verilerini saklamaları gerekmektedir. Gerektiğinde, dergi tarafından talep edilmesi durumunda editör incelemesi için sunmalıdırlar.
Özgünlük ve İntihal: Yazarlar, tamamen orijinal eserler göndermelidirler ve başkalarının çalışmalarını veya sözlerini kullanmışlarsa, bu uygun şekilde alıntılanmış olmalıdır. Bunun yanında yazarların kendi tez çalışmaları ve makale çalışmalarından gerçekleştirdikleri alıntılarda da benzerliğin minimum düzeyde olması bir başka deyişle alıntılamanın uygun bir şekilde gerçekleştirilmiş olması önemlidir. Başkasından ya da kendinden intihal, tüm biçimlerinde etik olmayan yayıncılık davranışını oluşturur ve kabul edilemez. Bu nedenle dergiye makale gönderen tüm yazarlardan benzerlik oranı raporu istenmektedir. Rapordaki oran makalenin değerlendirme sürecine geçmesi için belirleyici olacaktır. Oranın yüksek olduğu makaleler geri gönderilerek gerekli düzenlemelerin yapılması istenecektir. Bu kapsamda başkalarının çalışmalarından yapılan intihallerin yanı sıra yazarların kendi tez veya makalelerinden yaptıkları intihallerin de göz önünde bulundurularak bir düzenleme yapması gerekmektedir.
Birden çok, yinelenen, yedekli veya eşzamanlı gönderim / yayın: Yazarlar başka bir dergide daha önce yayınlanmış bir makaleyi değerlendirilmek için göndermemelidir. Bir makalenin birden fazla dergiye eşzamanlı olarak sunulması etik olmayan yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemez.
Makalenin Yazarlığı: Sadece yazarlık kriterlerini yerine getiren kişiler, yazının içeriğinde yazar olarak listelenmelidir. Bu yazarlık kriterleri şu şekildedir; (i) tasarım, uygulama, veri toplama veya analiz aşamalarına katkı sağlamıştır (ii) yazıyı hazırlamış veya önemli entelektüel katkı sağlamış veya eleştirel olarak revize etmiştir veya (iii) makalenin son halini görmüş, onaylamış ve yayınlanmak üzere teslim edilmesini kabul etmiştir. Sorumlu yazar, tüm yazarların (yukarıdaki tanıma göre) yazar listesine dâhil edilmesini sağlamalı ve yazarların makalenin son halini gördüklerini ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiklerini beyan etmelidir.
Beyan ve Çıkar Çatışmaları: Yazarlar, mümkün olan en erken aşamada (genellikle makale gönderimi sırasında bir bildirme formu sunarak ve makalede bir beyanı dâhil ederek) çıkar çatışmalarını açığa çıkarmalıdır. Çalışma için tüm mali destek kaynakları beyan edilmelidir (varsa hibe numarası veya diğer referans numarası dâhil).
Hakem Değerlendirme: Yazarlar hakem değerlendirme sürecine katılmakla yükümlüdürler ve editörlerin ham veri taleplerine, açıklamalara ve etik onayının kanıtlarına ve telif hakkı izinlerine derhal yanıt vererek tam olarak işbirliği yapmakla yükümlüdürler. İlk olarak "gerekli revizyon" kararı verilmesi durumunda, yazarlar hakemlerin yorumlarına sistematik bir şekilde verilen son tarihe kadar yazılarını gözden geçirip yeniden ibraz etmelidir.
Yayınlanan Eserlerde Temel Hatalar: Yazarlar kendi yayınladıkları çalışmalarında önemli hatalar veya yanlışlıklar bulduklarında, dergi editörlerini veya yayıncılarını derhal bilgilendirmek ve kâğıt üzerinde bir erratum biçiminde düzeltmek veya kâğıdı çıkarmak için onlarla işbirliği yapmakla yükümlüdür. Editörler veya yayıncı, yayınlanan bir çalışmanın önemli bir hata veya yanlışlık içerdiğini üçüncü bir şahıstan öğrenirse, yazarın makaleyi derhal düzeltme veya geri çekme veya derginin editörlerine kâğıdın doğruluğuna dair kanıt sunma yükümlülüğünü almalıdır.
Price Policy
Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi makale başvurusu, değerlendirmesi ve yayımı için hiçbir ücret almamaktadır.
