İlkokul Öğretmenlerinin Görüşleri Bağlamında Hayal Gücü Eğitiminin Değerlendirilmesi

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 1275 - 1296, 28.04.2025

Yıldıray Aydın

https://doi.org/10.51460/baebd.1514505

Abstract

Bu araştırmanın amacı ilkokulda hayal gücü eğitiminin öğretmen görüşleri bağlamında incelenmesidir. Bu amaca bağlı olarak araştırma, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, Bursa İli Karacabey İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı resmi ve özel ilkokullarda görevli olan 23 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, 2022-2023 eğitim öğretim yılı ikinci dönemi İlkokulda Hayal Gücü Eğitimi Semineri’nin yapıldığı 05-09 Haziran 2023 tarihleri arasında yapılandırılmış görüşmeler yardımıyla toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde tümevarım içerik analizi ve betimsel analiz yönteminden faydalanılmıştır. Araştırma için etik kurul onayı ve MEB araştırma izni alınmış ve araştırmanın gerekli olan aşamalarında etik durum gözetilmiştir. Bulgulardan elde edilen sonuçlara göre katılımcıların hayal gücü tanımını alan yazında geçen tanıma benzer ama eksik yaptıkları belirlenmiştir. Özelde ilkokulda hayal gücü eğitimini ise sıklıkla, öğrencilerin düşünme becerisini geliştirmek olarak tanımlamışlardır. Öğretmenlerin çoğunluğu ilkokulda hayal gücü eğitiminin verilmediği yönünde görüş belirtmiştir. Bir katılımcı dışında öğretmenlerin tamamı, hayal gücü ile öğrenci başarısı arasında olumlu bir ilişkinin varlığına dikkat çekmiştir. Ayrıca öğretmenlerin tamamının ilkokulda hayal gücü eğitimini önemsedikleri, bunun için bireysel olarak performans gösterdikleri ortaya çıkmıştır. Tüm bu sonuçlar birlikte değerlendirildiğinde, ilkokulda hayal gücü eğitiminin öğretmen görüşlerinden anlaşıldığı kadarıyla istenilen verimlilikte olmadığı değerlendirmesi yapılmıştır. Bu bağlamda ilkokulda hayal gücü eğitiminin istenilen durumda verilebilmesi için hayal gücünün öğretim programlarına entegre edilmesi ve bu konuda ilkokulda görev yapan tüm öğretmenlerin teorik ve uygulamalı olarak eğitime tabi tutulması önerilir.

Keywords

Eğitim, İlkokul, Hayal gücü, Sınıf öğretmeni

Evaluation of imagination education in primary school in the context of teachers' opinions

Abstract

This study examines primary school imagination education in the context of teachers' views. Based on this purpose, the research was conducted with a case study, one of the qualitative research designs. The study group of the research consists of 23 teachers working in public and private primary schools affiliated to Karacabey District Directorate of National Education in Bursa Province. The data of the study were collected with the help of structured interviews between June 05-09, 2023, when the Imagination Education Seminar in Primary School was held in the second semester of the 2022-2023 academic year. Inductive content analysis and descriptive analysis methods were used to analyze the data. Ethics committee approval and MoNE research permission were obtained for the research and ethical status was observed in the necessary stages of the research. The results of the teachers' opinions showed that the participants' definition of imagination was similar to the description in the literature but incomplete. They often defined imagination education in primary school as developing students' thinking skills. Most teachers stated that imagination education is not provided in primary schools. Except for one participating teacher, all teachers involved in the study emphasized a positive relationship between imagination and student achievement. It was also found that all the teachers were concerned about imagination education in primary schools and had made individual efforts for this purpose. Combining all these results, it can be concluded that imagination education in primary schools is not as effective as it should be according teachers' opinions. In this context, it is recommended that to provide imagination education in primary schools in the desired situation, it should be included in the curriculum, and all teachers working in primary schools should be subjected to theoretical and practical training on this subject.

Keywords

Education, Primary school, Imagination, Classroom teacher.

References

• Ağraş, S. & Şeyba, E. (2018). Etkili karar vermede hayal gücü ve sezginin rolü. Atlas International Refereed Journal On Social Sciences, 4 (13), 1074-1098. http://dx.doi.org/10.31568/atlas.172
• Akar, H. (2016). Eğitimde nitel araştırma desenleri. Saban, A. ve Ersoy, A. (Editörler), Durum çalışması (ss.111-148). Anı Yayıncılık.
• Avşar, H. & Saban, A. (2023). Hayal gücünün sınıf öğretmenliği mesleğinde kullanılmasına ilişkin bir öz-inceleme. Eğitim ve Bilim 48 (215), 143-171. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2023.11958
• Ayaydın, A. (2011). Çocuk gelişiminde bir oyun olarak sanat ve resim. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 303-316.
• Aydın, B. (2016, 16 Mayıs). Intel Türkiye’nin hayal haritası ve girişimcilik DNA’sını çıkardı. Hürriyet. https://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/intel-turkiyenin-hayal-haritasi-ve-girisimcilik-dnasini-cikardi-40102497
• Aydın, Y. (2022a). Hayat Bilgisi öğretiminde hayal gücü geliştirici etkinliklerin yaratıcı hayal gücü gelişimine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi] Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Aydın, Y. (2022b). İlkokul ve ortaokullarda hayal gücü: Öğretmenler ne düşünüyor? Temel Eğitim Dergisi, 16, 41-51.
• Aydın, Y. & Oksal, A. (2022). Hayat bilgisi öğretiminde hayal gücü geliştirici etkinliklerin öğrencilerin yaratıcı hayal gücü gelişimine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 1030-1065. http://dx.doi.org/10.53444/deubefd.1109594 Baysal, H. & Özkul, A. S. (2009). Türkiye’de girişimcilik eğitiminde ilköğretimin rolü ders kitapları üzerine bir içerik analizi, Uluslararası Davraz Kongresi tam metin bildiriler kitabı içinde. Isparta.
• Caiman, C. & Lundegård, I. (2018). Young children’s imagination in science education and education for sustainability. Cultural Studies of Science Education, 13(3), 687-705. https://doi.org/10.1007/s11422-017-9811-7
• Creswell, J. W. & Creswell, J. D. (2021). Araştırma tasarımı-nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (Çev. E. Karadağ). Nobel Akademik Yayıncılık. (Eserin orijinali 2018 yılında yayınlanmıştır).
• Diğler, M. & Atalay, M. C. (2016). İlkokul öğrencileri için görsel sanatlar dersinin önemi ve öğretmenlerin alan bilgisi yetkinlikleri, 15. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu tam metin bildiriler kitabı içinde (ss.928-943). Muğla.
• Egan, K. (2005). An imaginative approach to teaching. CA: Jossey-Bass.
• Erdoğdu, Y. (2006). Yaratıcılık ile öğretmen davranışları ve akademik başarılar arasında ilişkiler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(17), 95-106.
• Er-Bıyıklı, N. & Gülen, L. A. (2018) Hayal gücü ve yaratıcılık kavramlarının tasarım sürecine etkisi. İdil Dergisi, 7(50), 1273-1277.
• Hilppö, J., Rajala, A., Zittoun, T., Kumpulainen, K., & Lipponen, L. (2016). Interactive dynamics of imagination in a science classroom. Frontline Learning Research, 4 (4), 20-29. http://dx.doi.org/10.14786/flr.v4i4.213
• Hopkins, R. (2020). Olandan olasıya: Düşlediğimiz gelecek için hayal gücünü serbest bırakmak. (Çev. R., E. Özcan). Timaş Yayınları. (Eserin orijinali 2019 yılında yayınlanmıştır.)
• İleri, A. (2017). Okuma kültürü ve okul kütüphaneleri raporu 2017 / okul kütüphanecileri derneği. Türk Kütüphaneciliği, 31(2), 259-262. http://dx.doi.org/10.24146/tkd.2017.14
• İpekoğlu-Yetkin, H. N. (2021). Tasarım temelli öğrenme uygulamalarının ilkokul 3. sınıftaki normal ve özel yetenekli öğrencilerin tasarım ve problem çözme becerilerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• Jankowska, D. M., Gajda, A., ve Karwowski, M. (2019). How children's creative visual imagination and creative thinking relate to their representation of space. International Journal of Science Education, 41 (8), 1096–1117. https://doi.org/10.1080/09500693.2019.1594441 Kara, Ö. T., & Akkaya, A. (2014). Kurgusal çocuk yazını ürünlerinde çocukların hayal gücü ve yaratıcılığını etkileyen boyutlar. Özkan, B. (Ed.), Çocuk yazını araştırmaları içinde (ss. 217-228). Karahan Kitabevi. Kushnir, T. (2022). Imagination and social cognition in childhood. WIREs Cognitive Science, 13(4), e1603. https://doi.org/10.1002/wcs.1603 Küçükali, R. & Akbaş, H. (2017). Bilimsel bilginin elde edilmesinde yaratıcı zekâ ve hayal gücünün etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 779- 792.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). 2023 Eğitim vizyonu. https://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için rehber. S. Turan (çev. ed.). Nobel Yayıncılık.
• Oxford Languages. (2023). Google Türkçe Sözlüğü. https://www.oed.com/search/dictionary/?scope=Entries&q=education
• Perdue, K. (2003). Imagination. The Chicago school of media theory. http://lucian.uchicago.edu/blogs/mediatheory/keywords/imagination/
• Petek-Boyacı, N., Karadağ, F. & Gülenç, K. (2018). Çocuklar için felsefe / çocuklarla felsefe: felsefi metotlar, uygulamalar ve amaçlar. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (31), 145-173. https://doi.org/10.20981/kaygi.474657
• Sağlam, Y. & Kanadlı, S. (2022). Nitel veri analizinde kodlama (6. Baskı). Pegem Akademi.
• Sansanwal, S. (2014). Pretend play enhances creativity and imagination. Journal of Arts and Humanities (JAH), 3(1).
• Stake, R. E. (2008). Qualitative case studies. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Strategies of qualitative inquiry (pp. 119–149). London: Sage Publications, Inc.
• Stanley, S. & Bowkett,S. (2004) But why? Teacher’s Manual: Developing Philosophical Thinking in the Classroom. U.K.:Network Educational Press.
• Taş, I. (2017). Çocuklar İçin Felsefe Eğitimi Programı’nın 48-72 aylık çocukların zihin kuramı ve yaratıcılıklarına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu. (2023). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/
• Vygotsky, L. S. (2004). Imagination and creativity in childhood. Journal of Russian & East European Psychology, 42(1), 7-97.
• Wang, H-H. & Huang, C-C. (2015). Inquiry into imagination: Constructing the reliabity and validity of imagination scales. Bulletin of Educational Research, 61(4), 63-104.
• Wagner, T. (2008). The global achievement gap. Basic Books.
• White, A. R. (1990). The language of imagination. Blackwell.
• Yin, R., K. (2014). Case study research: Designs and methods (5th edition). Sage.
• Yorgun, B. (2021). Geç çocukluk dönemi sporcularının hayal etme ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi, Trabzon.