Sınıf Öğretmenlerinin Yapay Zekâya Bakışı: Uygulamaları, Gelecek Planları ve Endişeleri

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 1745 - 1773, 28.04.2025

Nuray Kurtdede Fidan , İrem Kayar

https://doi.org/10.51460/baebd.1583635

Cited By: 1

Abstract

Bu çalışmanın amacı yapay zekayı sınıf öğretmenlerinin derslere entegre etmelerine yönelik bakış açılarını, yapay zekayı kullanma durumları, kullanıyorlarsa nasıl kullandıklarını ortaya koymaktır. Nitel araştırma desenlerinden biri olan olgubilim(fenomenoloji) ile çalışma sürdürülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim öğretim yılında Afyonkarahisar ilinde görev yapmakta olan 13 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma grubu belirlenirken amaçlı örnekleme yöntemleri olan ölçüt örnekleme ve kartopu örnekleme tekniği kullanılmıştır. Araştırmada verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme soruları kullanılmıştır. Veriler içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda teknolojide yetkinliği olan öğretmenlerin yarısından çoğunun yapay zekayı en az bir kere kullandığı, sınıflarında kullanan öğretmenlerin ise olumlu ve olumsuz düşüncelerinin olduğu belirtilmiştir. Yapay zekayı kullanan öğretmenlerin öğrenme öğretme sürecinde yaptıkları uygulamalar incelendiğinde, daha çok sunu tasarlama ya da tasarlatma üzerine yoğunlaştıkları sonucuna ulaşılmıştır. Tüm öğretmenlerin gelecekte YP’den yararlanma planlarının olduğu ifade edilmiştir. Hem öğretmenlere hem de öğrencilere katkılarının olduğu fakat öğretmenlerde endişe ve sorunlara da yer açtığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan görüşmelerden yola çıkılarak öğretmenlerin yapay zekaya yabancı hissettiği, konuya yönelik hizmetiçi eğitimlerin olması gerektiği önerilmiştir.

Keywords

Yapay Zekâ, İlkokul, Eğitim, Sınıf Öğretmeni

Primary School Teachers' Views on Artificial Intelligence: Applications, Future Plans, and Concerns

Abstract

References

• Aksakal, Ş., Emre, İ., ve Özbek, M. (2024). Sınıf öğretmenlerinin yapay zekâya ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 7(1), 1-13.
• Aktaş, A. (2021). Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre yapay zekâ: Bir metafor çalışması. 1. Ulusal Eğitimde Yapay Zekâ Uygulamaları Kongresi. Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Alpaydın, E. (2020). Yapay öğrenme: Yeni yapay zekâ (1. Basım). Tellekt.
• Anwar, K. (2021). The perception of using technology Canva application as a media for English teacher creating media virtual teaching and English learning in Loei Thailand. Journal of English Teaching, Literature, and Applied Linguistics, 5(1), 62-69.http://dx.doi.org/10.30587/jetlal.v5i1.2253
• Arnett, T. (2016). Teaching in the machine age: How innovation can make bad teachers good and good teachers better. Christensen Institute. https://www.christenseninstitute.org/publications/teaching-machine-age/
• Artut, K. (2019). Sanat ve yapay zekâ ilişkisi: AARON ve sanatta yaratıcılığın geleceği. İnsan ve İnsan, 6(21), 768-780. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.478162
• Arslan, K. (2020). Eğitimde yapay zekâ ve uygulamaları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 71-80.
• Avcı, Ü., Kula, A. ve Haslaman, T., (2019). Öğretmenlerin öğrenme-öğretme sürecine entegre etmek istedikleri teknolojilere ilişkin görüşleri. ACTA INFOLOGICA, 3(1), 13-21. https://doi.org/10.26650/acin.556003
• Beecher, M., and Sweeny, S. M. (2008). Closing the achievement gap with curriculum enrichment and differentiation: One school's story. Journal of Advanced Academics, 19(3), 502-530.
• Chai, C. S., Lin, P. Y., Jong, M. S. Y., Dai, Y., Chiu, T. K., and Qin, J. (2021). Perceptions of and behavioral intentions towards learning artificial intelligence in primary school students. Educational Technology and Society, 24(3), 89-101.
• Chen, S., Qiu, S., Li, H., Zhang, J., Wu, X., Zeng, W., and Huang, F. (2023). An integrated model for predicting pupils’ acceptance of artificially intelligent robots as teachers. Education and Information Technologies, 28(9), 11631-11654. https://doi.org/10.1007/s10639-023-11601-2
• Chiu, T. K., Moorhouse, B. L., Chai, C. S. and Ismailov, M. (2024). Teacher support and student motivation to learn with Artificial Intelligence (AI) based chatbot. Interactive Learning Environments, 32(7), 3240-3256. http://dx.doi.org/10.1080/10494820.2023.2172044
• Coşkun, F. ve Gülleroğlu, H. D. (2021). Yapay zekânın tarih içindeki gelişimi ve eğitimde kullanılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 54(3), 947-966. https://doi.org/10.30964/auebfd.916220
• Chassignol, M., Khoroshavin, A., Klimova, A. and Bilyatdinova, A. (2018). Artificial intelligence trends in education: A narrative overview. Procedia Computer Science, 136, 16-24. http://dx.doi.org/10.1016/j.procs.2018.08.233
• Çelebi, Ö. F., Aksoy, N. C., Alan, A. K. ve Kabadayı, E. T. (2023). İleri teknolojiler, yapay zekâ temelli çözümler: Duygu odaklı bir yaklaşım. Öneri Dergisi, 18(60), 367-395. https://doi.org/10.14783/maruoneri.1189209
• Çetin, M. ve Aktaş, A. (2021). Yapay zekâ ve eğitimde gelecek senaryoları. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18 (Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 4225-4268. https://doi.org/10.26466/opus.911444
• Çetin, H., ve Şimşek, H. (2022). Öğretmen adaylarının yapay zekâ tutumları. Eğitim Teknolojisi Araştırmaları Dergisi, 12(1), 45-67.
• Çetin, M. ve Baklavacı, G. Y. (2024). Endüstri 4.0 perspektifinde yapay zekânın eğitimde uygulanabilirliği ile ilgili öğretmen görüşlerinin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Girişimcilik Dergisi, 7(14), 1-21.
• Çolak Yazıcı, S., ve Erkoç, M. (2024). Kimya, fizik, biyoloji ve fen bilimleri öğretmenlerinin yapay zeka kullanımına yönelik görüş ve tutumlarının teknoloji kabul modeline göre analizi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 1606-1641.
• Demir Dülger, E. ve Gümüşeli, A. İ. (2023). Okul müdürleri ve öğretmenlerin eğitimde yapay zekâ kullanılmasına ilişkin görüşleri. ISPEC International Journal of Social Sciences and Humanities, 7(1), 133-153. http://doi.org/10.5281/zenodo.7766578
• Demirtaş, E., ve Türksoy, Ü. E. (2023). İlkokul eğitim paydaşlarının yapay zekâya yönelik metaforik algıları. In Tam Metinler Kitabı Ufuk Üniversitesi 2. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (ss. 194-207).
• DeNero, J., and Klein, D. (2010). Teaching introductory artificial intelligence with Pac-Man. Proceedings of the AAAI Conference on Artificial Intelligence, 24(3), 1885-1889.
• Dhara, S., Chatterjee, S., Chaudhuri, R., Goswami, A., and Ghosh, S. K. (2022). Artificial intelligence in assessment of students' performance. In Artificial Intelligence in Higher Education (pp. 153-167). CRC Press.
• Elmas, Ç. (2016). Yapay zekâ uygulamaları. Seçkin Yayıncılık.
• ElSayary, A. (2024). An investigation of teachers' perceptions of using ChatGPT as a supporting tool for teaching and learning in the digital era. Journal of Computer Assisted Learning, 40(3), 931945. https://doi.org/10.1111/jcal.12926
• Fissore, C., Floris, F., Conte, M. M., and Sacchet, M. (2024, March). Teacher Training on Artificial Intelligence in Education. In Smart Learning Environments in the Post Pandemic Era: Selected Papers from the CELDA 2022 Conference (pp. 227-244). Springer Nature Switzerland.
• Ferhataj, A., Memaj, F., Sahatcija, R., Ora, A. and Koka, E. (2025), Ethical concerns in AI development: analyzing students’ perspectives on robotics and society, Journal of Information, Communication and Ethics in Society, Erken görünüm. https://doi.org/10.1108/JICES-08-2024-0111
• García-Ros, R., Pérez-González, F. and Hinojosa, E. (2004). Assessing time management skills as an important aspect of student learning: The construction and evaluation of a time management scale with Spanish high school students. School Psychology International, 25(2), 167-183. https://doi.org/10.1177/0143034304043684
• Gençer, E. Ö., Taşyürek, F., Duran, Y. ve Ulukaya, B. (2023). Teknolojik dönüşüm bağlamında öğretmenlerin öğrenme ve öğretme deneyimleri: Bir inceleme. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(11), 1958-1978.
• Holmes, W. (2021). AI and personalized learning: Benefits and challenges. Educational Technology Research and Development. 69(3), 897-912.
• İşler, B. ve Kılıç, M. Y. (2021). Eğitimde yapay zekâ kullanımı ve gelişimi. Yeni Medya Elektronik Dergi, 5(1), 1-11. https://doi.org/10.17932/IAU.EJNM.25480200.2021/ejnm_v5i1001
• Kalemkuş, J., and Kalemkuş, F. (2025). Primary School Students' Perceptions of Artificial Intelligence: Metaphor and Drawing Analysis. European Journal of Education, 60(1), e70007. https://doi.org/10.1111/ejed.70007
• Karaca, B. ve Telli, G. (2019). Yapay zekânın çeşitli süreçlerdeki rolü ve tahminleme fonksiyonu. G. Telli (Ed.), Yapay zekâ ve gelecek içinde (ss. 172-185). Doğu Kitapevi.
• Karataş, S. (2021). Yapay zekâ ve açık inovasyon etkileşiminin işletmeler üzerine etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Karsenti, T., Bugmann, J. and Parent, S. (2019). Apprendre l’histoire avec le jeu Assassin’s Creed? Une étude exploratoire menée auprès de 329 élèves du secondaire. CRIFPE.
• Kay, J. (2015). Whither or wither the AI of AIED?. In AIED Workshops.
• Kotsis, K. T. (2024). Artificial Intelligence helps primary school teachers to plan and execute physics classroom experiments. EIKI Journal of Effective Teaching Methods, 2(2).
• Kurtboğan, H. (2023). Yeni dünyada yapay zekâ metaforu ve yapay zekânın çalışan performansına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman.
• Lin, P. Y., Chai, C. S., Jong, M. S. Y., Dai, Y., Guo, Y., and Qin, J. (2021). Modeling the structural relationship among primary students’ motivation to learn artificial intelligence. Computers and Education: Artificial Intelligence, 2, 100006. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2020.100006
• Méndez Alarcón, C. M., Lasekan, O. A., and Godoy Pena, M. T. (2025). AI Concerns Among Educators: A Thematic Analysis. International Research Journal of Multidisciplinary Scope (IRJMS), 6(1), 1031-1045. https://doi.org/10.47857/irjms.2025.v06i01.01929.
• McCarthy, J. (2007). What is artificial intelligence?. SU. http://wwwformal.stanford.edu/jmc/whatisai/.
• Miles, M. B. and Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd Edition). Sage.
• Myers, K., Berry, P., Blythe, J., Conley, K., Gervasio, M., McGuinness, D. L., Morley, D., Pfeffer, A., Pollack, M. and Tambe, M. (2007). An intelligent personal assistant for task and time management. AI Magazine, 28(2), 47-47.
• Oruc, T., Korkmaz, Ö., and Kurt, M. (2024). Primary School Students' Views on Artificial Intelligence. International Journal of Technology in Education and Science, 8(4), 583-601. https://doi.org/10.46328/ijtes.577
• Özbek, R. (2005). Eğitim programlarının bireyselleştirilmesinin sebepleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(11), 66-83.
• Özdemir, N. D. (2023). Öğretmenlerin yapay zekâ kaygılarına ilişkin görüşleri. Fulya Korkmaz, 61-68.
• Özer, S., Sancar Yazıcı, A., Akgül, S. ve Yıldırım, A. (2023). Okullarda yapay zekâ kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(10), 1776-1794. https://doi.org/10.5281/zenodo.10085759
• Özkan, R. (2012). Resim (Görsel sanatlar), müzik ve beden eğitimi derslerinin bireysel gelişim ve sosyalleşme açısından önemi. Education Sciences, 7(2), 713-721.
• Özyanık, Ç. (2023). Yapay zekâ eğitiminde fiziksel programlamanın etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi. İstanbul.
• Pardamean, B., Suparyanto, T., Cenggoro, T. W., Sudigyo, D., and Anugrahana, A. (2022). AI-based learning style prediction in online learning for primary education. Ieee Access, 10, 35725-35735.
• Parlak, N., Yurdakul F., Kalender, M. ve Üngör B. (2023). Dijital dönüşüm ve eğitim: Öğretmenlerin karşılaştığı yenilikçi yaklaşımlar. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(8), 1322-1339. https://doi.org/10.5281/zenodo.8385191
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. (3rd ed.). Thousand Oaks, California: Sage.
• Pekmez, S., Çoban, T. C., Kılıç, M. ve Duman, Y. M. (2024). Eğitimde yapay zekâ teknolojilerinin kullanımına yönelik öğretmen görüşleri. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(2), 601-619.
• Saçan, S., Tozduman Yaralı, K. ve Kavruk, Z. S. (2022). Çocukların “yapay zekâ” kavramına ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (64), 274-296. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1074024
• Say, C. (2018). 50 Soruda yapay zekâ. Bilim ve Gelecek Kitaplığı.
• Shabbir, J. and Anwer, T. (2018). Artificial intelligence and its role in near future. Cornell University.
• Soydemir Bor, S. ve Alkış Küçükaydın, M. (2021). Yapay zekâ temalı sosyobilimsel konu öğretiminin ilkokul öğrencilerinin problem çözme ve yaratıcı yazma becerilerine etkisi. BAEBD, 12(2), 432-446.
• Şanlı, A., Ateş, E., Bayburtlu, N., Bektaş, M. ve Özdemir, K. (2023). Yapay zekâ kullanımında öğretmen eğilimleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(28), 206-222. https://doi.org/10.52096/usbd.7.28.15
• Topal, Ç. (2017). Alan Turing'in toplumbilimsel düşünü: Toplumsal bir düş olarak yapay zekâ. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 57(2), 1340-1364. https://doi.org/10.1501/Dtcfder_0000001565
• Tuğluk, M. N. ve Gök-Çolak, F. (2019). Sanayi toplumu ve eğitimi. A. D. Öğretir Özçelik ve M. N. Tuğluk (Ed.), Eğitimde ve endüstride 21. yüzyıl becerileri içinde (ss. 305-335). Pegem Akademi.
• Uzun, Y., Tümtürk, A. Y. ve Öztürk, H. (2021). Günümüzde ve gelecekte eğitim alanında kullanılan yapay zekâ. In 1st International Conference on Applied Engineering and Natural Sciences (pp. 1-3).
• Ünsal, S. (2021). Öğretmenlik mesleğinin tanımı, önemi ve öğretmenlerin değişen rolleri üzerine nitel betimsel bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42), 1481-1504.
• Veziroğlu Çelik, M., Acar, İ. H., Bilikci, C. A., Şahap, G., ve Yalvaç, B. M. (2018). Çocuk, teknoloji ve medya: Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin görüşleri üzerine bir çalışma. Turkish Studies, 13(3), 147-161. https://doi.org/10.7827/TurskishStudies.12945
• Walan, S. (2024). Primary school students’ perceptions of artificial intelligence–for good or bad. International Journal of Technology and Design Education, 1-16. https://doi.org/10.1007/s10798-024-09898-2
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. (2021). Yapay zekâ (6. Baskı). Kodlab Yayınları.
• Zawacki-Richter, O., Marín, V. I., Bond, M., and Gouverneur, F. (2019). Systematic review of research on artificial intelligence applications in higher education–where are the educators?. International journal of educational technology in higher education, 16(1), 1-27.