Gypsum Flora of the Ömerler, Yeniköseler ve Sazılar (Polatlı/Ankara) Surroundings

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 90 - 106, 30.08.2025

Ecem Bağ , Hayri Duman

Öz

This study focuses on the flora of the Ömerler, Yeniköseler, and Sazılar Surroundings in the Polatlı district of Ankara province. The study area is located in the Upper Sakarya Region and falls within the B4 square according to Davis’s Grid System Map. Field studies conducted between 2020 and 2022 resulted in the collection of 514 plant specimens. Among these specimens, 216 species and subspecies belonging to 33 families were identified. Of these taxa, 38 are endemic to Turkey, with an endemism rate of 17.6%. The identified taxa include 67 Irano-Turanian (32%), 8 Mediterranean (4%), and 5 Euro-Siberian (3%) elements. The phytogeographical region of the remaining 127 taxa (61%) has not been determined or these taxa are widely distributed.

Anahtar Kelimeler

Ankara , Flora , Gypsum , Plant systematic , Polatlı

Ömerler, Yeniköseler ve Sazılar (Polatlı/Ankara) Çevresi Jips Florası

Öz

Bu çalışmada, Ankara ilinin Polatlı ilçesine bağlı Ömerler, Yeniköseler ve Sazılar mahalleleri çevresini kapsayan alanın florası incelenmiştir. Çalışma alanı Yukarı Sakarya Bölümünde, Davis’in Grid Sistemi Haritasına göre ise B4 karesi içerisinde yer almaktadır. 2020-2022 yılları arasında yapılan arazi çalışmaları sonucunda 514 bitki örneği toplanmıştır. Toplanan bu örneklerin değerlendirilmesiyle 33 familyaya ait 124 cins, 216 tür ve tür altı takson tespit edilmiştir. Bu taksonlar içerisinden 38 tanesi Türkiye için endemiktir ve alanın endemizm oranı %17,6’dir. Tespiti yapılan taksonların 67’sı İran-Turan (%32), 8’i Akdeniz (%4), 5’i Avrupa-Sibirya (%3) elementidir. Geriye kalan 127 (%61) taksonun fitocoğrafik bölgesi belirlenmemiş veya takson geniş yayılış göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ankara , Bitki sistematiği , Flora , Jips , Polatlı

Teşekkür

Bu çalışma yüksek lisans tezinin bir parçasıdır. Destek ve görüşlerinden dolayı Prof. Dr. Zeki Aytaç’a, Prof. Dr. Murat Ekici’ye ve Öğr. Gör. Dr. Tuğba Ertığrul’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Akgül, H. (2001). Kargalı (Polatlı) ve Gölköy (Kalecik) Köy Meralarının Florası. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akman, Y. (2011). İklim ve Biyoiklim (Biyoiklim Metodları ve Türkiye İklimleri). Palme Yayınları, Ankara.
• Akman, Y., Büyükburç, U., Ketenoğlu, O. ve Karagüllü, N. (1990). Polatlı-Acıkır Alanındaki Doğal Meraların Bitki Sosyolojisi Yönünden Araştırılması. Tarla Bitkileri Merkezi Araştırma Enstitüsü Genel Yayın No: 1990/3, Araştırma Yayın No: 1990/2. Tarım Matbaası, Ankara.
• Akpulat, N.A. ve Çelik, N. (2005). Flora of gypsum areas in sivas in the eastern part of Cappadocia in central anatolia, Turkey. Journal of Arid Environments 61: 27–46.
• Aydoğdu, M., Akman, Y., Quezel, P., Barbero, M., Ketenoglu, O. ve Kurt, L. (1994). Syntaxonomic analysis of gypsaceous vegetation of the surrounding area between Ayas-Polatli and Beypazari (Ankara, Turkey). Ecologia Mediterranea 20(3/4): 9–19.
• Başkaraağaç, S. (1982). Çile Dağı (Polatlı) Florası. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü, Ankara.
• Baytop, A. (1998). İngilizce-Türkçe Botanik Kılavuzu. İstanbul Üniversitesi Basımevi ve Film Merkezi, İstanbul.
• Çakır, E.G. (2018). İliç-Kemah (Erzincan) Jips Florası. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelik, İ. (2013). Yassıhöyük (Gordion) Florası (Polatlı/Ankara). Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çiçek, M. ve Yaprak, A. E. (2013). Scutellaria yildirimlii (Lamiaceae), a new species from Turkey. Phytotaxa 132 (1): 53–58.
• Davis, P.H. ve Hedge., (1975). The flora of Turkey: past, present and future, I.C.. Candonella 30(1): 331–351.
• Davis, P.H. (ed.). (1965). Flora of Turkey and the East Aegean Islands 1. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Davis, P.H. (ed.). (1965-1985). Flora of Turkey and East Aegean Islands 1-9. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Davis, P.H., Mill., R. R. ve Tan, K. (edlr.). (1988). Flora of Turkey and East Aegean Islands 10. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Duman, H., Aytaç, Z., Ekici, M., Karavelioğulları, F.A., Dönmez, A.A. & Duran, A. 1995. Three new species (Labiatae) from Turkey. Flora Mediterranea 5: 221–228.
• Eker, İ., Vural, M. ve Aslan, S. (2015). Ankara İli’nin Damarlı bitki çeşitliliği ve korumada öncelikli taksonları. Bağbahçe Bilim Dergisi 2(3): 57-114.
• Erik, S. ve Tarıkahya, B. (2004). Türkiye florası üzerine. Kebikeç 17: 139–163.
• Ertuğrul, G. (2011). Çankırı–Korubaşı Tepe ve Civarındaki Jipsli Alanların Florası. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Escudero, A., Palacio, S., Maestre, F. T., ve Luzuriaga, A. L. (2015). Plant life on gypsum: a review of its multiple facets. Biological Reviews 90(1): 1–18.
• Eswaran, H. ve Zi-Tong, G. (1991). Properties, classification and management of gypsiferous soils. Gypsiferous Soils 62: 27-45. FAO Soils Bulletin Rome.
• Göktürk, R.S. ve Sümbül, H. (2003). Cephalaria aytachii (Dipsacaceae), a new species from Central Anatolia,Turkey. Annales Botanici Fennici 40: 123–127.
• Gözler, M.Z., Cevher, F., Ergül, E. ve Asutay, H.J. (1996). Orta Sakarya ve güneyinin jeolojisi. MTA Rapor No: 9973, Ankara.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. ve Başer, K.H.C. (edlr.). (2000). Flora of Turkey and the East Aegean Island 11. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T. (edlr.). (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği, İstanbul.
• Güner, A. ve Ekim, T. (edlr.). (2014). Resimli Türkiye Florası, Cilt 1. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Ekşi, G., Güner, I. ve Çimen, A.Ö. (edlr.). (2018). Resimli Türkiye Florası, Cilt 2. ANG Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, İstanbul.
• Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S, Çimen, A.Ö., Güner, I., Ekşi Bona, G. ve Şen Gökmen, F. (edlr.). (2022). Resimli Türkiye Florası, Cilt 3a. ANG Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, İstanbul.
• Hamzaoğlu, E. ve Aydoğdu, M. (1995). Hafik (Sivas) ve çevresindeki jipsli toprakların florası. Tr. J. Bot. 19(3): 373–388.
• Kaptener İğci, B., Körüklü, T., ve Aytaç, Z. (2017). Acantholimon gemicianum (Plumbaginaceae), a new species from Turkey. Ann. Bot. Fenn. 54(1-3):83-88.
• Karaman, S. (2005) Dua Tepe ve çevresi florası (Polatlı-Ankara). Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Etüd ve Proje Daire Başkanlığı. (1992). Ankara İli Arazi Varlığı. Ankara: Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları 1–167.
• Mota, J. F., Sánchez-Gómez, P. ve Merlo, M. E. (2011). Dynamics and conservation of gypsum vegetation in the Iberian Peninsula: A review. Plant Biosystems 145(3): 654–669.
• Öztürk, D. (2016). Eskişehir'deki Jipsli ve Marnlı Toprakların Flora ve Vejetasyonu. Doktora Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Standards and Petitions Subcommittee of the IUCN Species Survival Commission. (2022). Guidelines for Using the IUCN Red List Categories and Criteria version 3.1, IUCN, Switzerland.
• Türker, H., (1990). Ayaş, Güdül, Beypazarı ve Polatlı Arasında Kalan Bölgenin Florası. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yalçınkaya, R., Gemici, A., Bilici, E. B. ve Genç, S. H. (2023). Türkiye florasında bulunan bazı endemik taksonlara türkçe bilimsel ad önerileri. Bağbahçe Bilim Dergisi 10(3): 333-336.
• Yıldırımlı, Ş. (2012). The heaven of gysophilous phytodiversity of Turkey: Kepen, Sivrihisar, Eskişehir, Turkey, 13 taxa as new. OT Sist. Bot. 19(2): 1–52.