Madde Kullanan Kişilerde Kendi Kendini Tedavi Yönteminde Öne Çıkan Unsurlar

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 69 - 80, 31.03.2024

Ayşe Hande Bayraktar , İlker Aktürk , Ömer Miraç Yaman

https://doi.org/10.51982/bagimli.1286030

Cited By: 1

Öz

Amaç: Madde kullanımı ile başlayan bağımlılık birçok faktörün bir araya gelmesiyle oluşan süreçtir. Biyopsikososyal bir sorun olan bağımlılık iyileşme ve tekrarlamalarla seyreder. Bağımlılık tek boyutlu bir sorun olmadığı için tedavi sürecide tek boyutlu düşünülmemelidir. Dolayısıyla bağımlılık tedavisi bütüncül yaklaşımla ele alınmalıdır. Bu noktada bağımlılık tedavisinin sürekli ve uzun yıllar devam etmesi gerekmektedir. Bu nedenle uygulanan tedavilerin komplike ve zarar azaltmaya yönelik olması gerekmektedir. Araştırmanın amacı madde kullanıcısı olan kişilerde kendi kendine tedavi yönteminde öne çıkan unsurları incelemektir.
Yöntem: Bu çalışmada nitel araştırma içerisinde yer alan fenomenolojik araştırma yöntemi kullanılmıştır. 16 katılımcıyla gerçekleştirilen görüşmelerde yarı yapılandırılmış mülakat formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler, betimsel analiz yöntemine göre yorumlanmıştır.
Bulgular: Veriler kapsamında 3 tema oluşturulmuştur. Bu temalar, “Kendi Kendine Tedavi Sürecinde Kullanılan Yöntemler”, “Kendi Kendini Tedaviyi Seçmede Motivasyon Kaynakları”, “Kendi Kendini Tedavi Etmek Zorunda Kalmak” şeklinde isimlendirilmiştir.
Sonuç: Kişilerin kendi kendilerine tedavi etme stratejileri açısından öne çıkan unsurlar; ilaç kullanımı, çevre değişikliği, madde isteğiyle başa çıkarken aktiviteler yapma, maddeyi temin edememe, manevi yönelim, sorumluluk alma ve aile desteği olarak değerlendirilebilir. Bu bulgular, madde kullanımı olan bireylerin kendi kendine tedavi süreçlerine yönelik daha etkili destek ve müdahale programlarının geliştirilmesine katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Bağımlılık, Madde Kullanımı, Madde Kullanımı Tedavisi, Sosyal Hizmet

Salient Aspects of Self-Treatment in Substance Abusers

Öz

Objective: Addiction, which starts with substance use, is a process formed by the combination of many factors. Addiction, which is a biopsychosocial problem, is characterised by recovery and relapses. Since addiction is not a one-dimensional problem, the treatment process should not be considered one-dimensional. Therefore, addiction treatment should be handled with a holistic approach. At this point, addiction treatment should be continuous and continue for many years. For this reason, the treatments applied should be complicated and aimed at harm reduction. The aim of the research is to examine the prominent factors in the self-treatment method in substance users.
Method: In this study, the phenomenological research method included in qualitative research was used. A semi-structured interview form was used in the interviews with 16 participants. The data obtained were interpreted according to the descriptive analysis method.
Results: Within the scope of the data, 3 themes were created. These themes are Methods Used in Self-Healing Process, Motivation Source of Addicts in Self-Healing, and Compulsory Self-Treatment due to Lack of Substance.
Conclusion: The prominent elements in terms of self-treatment strategies; drug use, environmental change, doing activities while coping with substance cravings, inability to obtain the substance, spiritual orientation, taking responsibility and family support. These findings may contribute to the development of more effective support and intervention programs for the self-treatment processes of individuals with substance use disorders.

Anahtar Kelimeler

Addiction, Substance Use, Substance Abuse Treatment, Social Work

Kaynakça

• Walker R. Retention in treatment-indicator or illusion: an essay. Subst Use Misuse 2009; 44(1): 18-27.
• Kesgin D. Madde Bağımlısı Bireylerin Kendine Yardım Gruplarına Katılımından Sonraki Toplumsal Yaşama Uyum Süreçleri Üzerine Nitel Bir Araştırma: Adsız Narkotik Grupları Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı, 2019.
• Karaman H. Türkiye’de Bağımlılık Alanında Bir Rehabilitasyon Modeli Olarak Yeşilay Danışmanlık Merkezi’nin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı, 2017.
• Uluğ B. Bağımlılık tedavisine genel bir bakış. Bağımlılık, Tanı, Tedavi, Önleme. Ögel K, Bilici R, Evren C, Öztürk M (editörler). Ankara: Yeşilay Yayınları, 2019.
• Aktürk İ, Yaman ÖM. Madde kullanımı ve baba oğul ilişkilerine dair nitel bir değerlendirme. İmgelem 2021; 5(9): 447-477.
• Kelly JF, Greene MC, Bergman BG, et al. How many recovery attempts does it take to successfully resolve an alcohol or drug problem? estimates and correlates from a national study of recovering us adults. Alcohol Clin Exp Res 2019; 43(7): 1533-1544.
• Mutlu E. Zarar azaltma. Bağımlılık, Tanı, Tedavi, Önleme. Ögel K, Bilici R, Evren C, Öztürk M (editörler). Ankara: Yeşilay Yayınları, 2019.
• Anderson DJ, McGovern JP, DuPont RL. The origins of the minnesota model of addiction treatment–a first person account. J Addict Dis 1999; 18(1): 107-114.
• Dackis C, O'brien C. Neurobiology of addiction: treatment and public policy ramifications. Nat Neurosci 2005; 8(11): 1431-1436.
• Hser YI, Anglin MD. Addiction treatment and recovery careers. Addiction Recovery Management Theory, Research and Practise. Kelly JF, White WL (editors). Totowa, NJ: Humana Press, 2011.
• Gündüz Türkeş S. Ankara Amatem Kliniğinde Tedavi Gören Bireylerin Tedavi Sürecindeki Deneyimleri ve Taburculuk Sonrası Gereksinimleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
• Marlatt GA. Harm reduction: come as you are. Addict Behav 1996; 21(6): 779–788.
• Riley D, O’hare P. Harm reduction: history, definition, and practice. Harm Reduction: National and International Perspectives. Inciardi JA, Harrison LD (editors). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, 2000; 1-54.
• Rinaldi RC, Steindler EM, Wilford BB, Goodwin D. Clarification and standardization of substance abuse terminology. JAMA 1988; 259(4): 555-557.
• Demirel S. Türkiye’de Rehabilitasyon Hizmetlerinin Yeniden Yapılandırılmasında Sosyal Rehabilitasyonun Önemi ve İşlevi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı, 2001.
• Şamar B, Sema B. Bağımlılık rehabilitasyonunda sosyal hizmet uygulamaları: Erenköy Bahar modeli. Bağımlılık Dergisi 2022; 23(2): 221-232.
• Murdach AD. The temperance movement and social work. Social Work 2009; 54(1); 5-7.
• Urbanoski KA, Wild TC. Assessing self-determined motivation for addiction treatment: validity of the treatment entry questionnaire. J. Subst Abuse Treat 2012; 43(1): 70-79.
• Department of Community, Rural and Gaeltacht Affairs. National Drugs Strategy 2001-2008 Rehabilitation. Dublin, Ireland: Department of Community, Rural & Gaeltacht Affairs, 2007.
• Becker GS, Murphy KM. A theory of rational addiction. J Polit Econ 1998; 96(4): 675-700.
• Khantzian EJ. The self-medication hypothesis of substance use disorders: a reconsideration and recent applications. Harv Rev Psychiatry 1997; 4(5): 231–244.
• Noble A, Best D, Man LH, et al. Self-detoxification attempts among methadone maintenance patients. Addict Behav 2002; 27(4): 575-584.
• Van Hout MC, Bingham T. Mothers’ experiences of their children’s detoxification in the home: results from a pilot study. Community Practitioner 2012; 85(7): 24-28.
• Fulwiler RL, Hargreaves WA, Bortman RA. Detoxification from heroin using self vs physician regulation of methadone dose. Int J Ment Health Addict 1979; 14(2): 289-298.
• Grella CE, Karno MP, Warda US, Moore AA, Niv N. Perceptions of need and help received for substance dependence in a national probability survey. Psychiatr Serv 2009; 60(8): 1068-1074.
• Baltacı A. Nitel Araştırma süreci: nitel bir araştırma nasıl yapılır. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2019; 5(2): 368-388.
• Tekindal M, Şerife U. Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 2020; 20(1): 153-172.
• Baltacı A. Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2018; 7(1): 231-274.
• Gökbayrak S, Karışan D. Altıncı sınıf öğrencilerinin fetemm temelli etkinlikler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi 2017; 3(1): 25-40.
• Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 6. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2008: 188.
• Bahadır E, Güneş F, Noyan CO. Madde kullanım bozukluğu olan bireylerde sıkıntıya toleransın madde kullanım sürecine etkisi. Bağımlılık Dergisi 2019; 20(4): 214-223.
• Çakıcı M, Damla A, Gökyiğit A. Opioid bağımlılığının tedavisinde metadon ve buprenorfin’in etkinliği: hangisini kullanalım. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi 2019; 1(3): 194-199.
• Whelan PJ, Remski K. Buprenorphine vs methadone treatment: a review of evidence in both developed and developing worlds. J Neurosci 2012; 3(1): 45-50.
• Çoban İ. Opioid Kullanım Bozukluğunda İdrar ve Tükürük Numunelerinde Yasaklı Madde Analizlerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2023.
• Deniz N, Eken A. Bağımlılık yapıcı ilaçlar ve kullanılan analiz yöntemleri. Bitirme Ödevi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 2012.
• Nunes EV, Kunz K, Galanter M, O’connor PG. Addiction psychiatry and addiction medicine: the evolution of addiction physician specialists. Am J Addict 202; 29(5): 390-400.
• Ögel K. Sigara, Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları: Tanı, Tedavi ve Önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları, 2010.
• Pumariega AJ, Burakgazi H, Unlu A, et al. Substance abuse: risk factors for Turkish youth. J Clin Psychopharmacol 2014; 24(1): 5-14.
• Lipari R, Jean-Francois B. Trends in perception of risk and availability of substance use among full-time college students. 2016 Aug 16. In: The CBHSQ Report. Rockville (MD): Substance Abuse and Mental Health Services Administration (US), 2013.
• Gökler R, Koçak R. Uyuşturucu ve madde bağımlılığı. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 2008; 3(1): 89-104.
• Kennett J. Just Say No? Addiction and the elements of self-control. Addiction and Self-Control: Perspectives from Philosophy, Psychology, and Neuroscience. Levy N. (editor), New York: Oxford University Press, 2013: 144-164.
• Başkurt İ. Gençlik, madde bağımlılığı ve korunma yolları (psiko-sosyal bir yaklaşım). Journal of Istanbul University Faculty of Theology 2003; 8: 74-114.
• Erükçü Akbaş G, Mutlu E. Madde bağımlılığı tedavisi gören kişilerin bağımlılık ve tedavi deneyimleri. Toplum ve Sosyal Hizmet 2016; 27(1): 101-122.
• Ober AJ, Hunter SB, Mccullough CM, et al. Opioid use disorder among clients of community mental health clinics: prevalence, characteristics, and treatment willingness. Psychiatr Serv 2022; 73(3): 271-279.
• Wegner L. Through the lens of a peer: understanding leisure boredom and risk behavior in adolescence. Am J Occup Ther 2011; 41(1): 19-23.
• Kristjansson AL, Sigfusdottir ID, Thorlindsson T, et al. Population trends in smoking, alcohol use and primary prevention variables among adolescents in Iceland, 1997-2014. Addiction 2016; 111(4): 645-652.
• Gorsuch RL. Religious aspects of substance abuse and recovery. J Soc Issues 1995; 51(2): 65–83.
• Booth J, Martin JE. Spiritual and religious factors in substance use, dependence, and recovery. In Handbook of Religion and Mental Health. Koenig HG (editor). Cambridge, MA: Academic Press, 1998: 175-200.
• Wallace JM, Myers VL, Osai ER. Faith Matters: Race/Ethnicity, Religion and Substance Use New York: Annie E. Casey Foundation, 2004.
• Hai AH, Franklin C, Park S, et al. The efficacy of spiritual/religious interventions for substance use problems: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Drug Alcohol Depend 2019; 202: 134-148.
• Miller WR, Forcehimes A, O’leary MJ, Lanoue MD. Spiritual direction in addiction treatment: two clinical trials. J Subst Abuse Treat 2008: 35(4); 434-442.
• Arevalo S, Prado G, Amaro H. Spirituality, sense of coherence, and coping responses in women receiving treatment for alcohol and drug addiction. Eval Program Plann 2008; 31(1): 113-123.
• Gürsu O. Madde bağımlılığı ve din: HİGED örneği. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2018; 5(1): 37-54.
• Duyan V, Gövebakan R. Madde Bağımlılığı ve Aile. 1.Baskı, İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi, 2015: 9-115.
• Demir NÖ. Ailedeki madde bağımlılığının ergenin sapmış davranışlara yönelmesindeki etkisi: lise son sınıf gençliği örneği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 2006; 23(1): 119-129.
• Akın MM. Cezaevlerindeki intihar davranışlarında bir risk faktörü olarak madde ve alkol bağımlılığı. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2020; 9(2): 264-271.
• Aktaş G. Feminist söylemler bağlamında kadın kimliği: erkek egemen bir toplumda kadın olmak. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 2013; 30(1): 53-72.
• Pescosolido BA, Martin JK, Long JS, Medina TR, Phelan JC, Link BG. A disease like any other? a decade of change in public reactions to schizophrenia, depression and alcohol dependence. Am J Psychiatry 2010; 167(11): 1321-1330.