Theories of Psychotherapy in Addiction

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 1 - 1

Muhammed Yıldız , Lut Tamam

Öz

Addiction, both substance addiction and behavioral addictions, is a phenomenon that affects individuals at increasing rates and at early ages, with devastating health, psychological and social effects. Fighting addictions, like other prevention activities, consists of primary, secondary and tertiary prevention activities. While the main thing in primary prevention studies is that the individual never encounters addiction, the aim of secondary prevention studies is to support the individual in the process of getting rid of addiction. One of the most important of these supports is psychotherapy studies carried out with addicted individuals. Psychotherapy involves the individual's ability to cope with his/her psychological problems, increase his/her psychological resilience against difficulties, improve his/her skills in coping with his/her problems, and become spiritually stronger in a holistic sense. In psychotherapies in the fight against addiction, therapeutic studies are carried out on the individual's ability to cope with substance use or behavioral addiction. In the studies to be carried out by mental health experts working in the field of addiction, knowing psychotherapy theories well and acquiring addiction-specific methods of these theories will help the psychotherapy processes to be successful. In this study, psychotherapy theories that are widely used today and have specific methods in combating addictions are examined. Psychotherapy theories are examined in four sections. The basic features of each theory, how it explains addiction, what it aims at in the psychotherapy process, and empirical studies in the literature are included. In this article, it is aimed for mental health professionals working in the field to combat addictions to gain a perspective on the case formulations they will use in psychotherapy studies.

Anahtar Kelimeler

Addiction, Substance Abuse, Behavioral Addictions, Psychotherapy

Bağımlılıkta Psikoterapi Kuramları

Öz

Bağımlılık, gerek madde bağımlılığı, gerekse de davranışsal bağımlılıklar olmak üzere, gittikçe artan oranlarda ve erken yaşlarda bireyleri etkileyen sağlık, psikolojik ve toplumsal açıdan yıkıcı etkilere sahip bir olgudur. Bağımlılıklarla mücadele, diğer önleme çalışmalarında olduğu üzere, birincil, ikincil ve üçüncül önleme çalışmalarından oluşmaktadır. Birincil önleme çalışmalarında esas olan, bireyin bağımlılıkla hiç tanışmaması iken ikincil önleme çalışmalarında amaç, bireyin bağımlılıktan arınma sürecinde destek verilmesidir. Bu desteklerin en önemlilerinden biri, bağımlı bireylerle gerçekleştirilen psikoterapi çalışmalarıdır. Psikoterapi, bireyin ruhsal problemleriyle baş edebilmesini, güçlüklere karşı psikolojik sağlamlığını artırmasını, sorunlarıyla baş etme becerilerini geliştirmesini ve bütünsel anlamda ruhsal açıdan güçlenmesini içerir. Bağımlılıkla mücadele çalışmalarında yapılan psikoterapilerde, bireyin madde kullanımıyla veya davranışsal bağımlılığıyla baş edebilmesiyle ilgili terapötik çalışmalar yapılmaktadır. Bağımlılık alanında çalışan ruh sağlığı uzmanlarının yapacakları çalışmalarda, psikoterapi kuramlarını iyi bilmeleri ve bu kuramların bağımlılığa özgü yöntemlerini edinmeleri, psikoterapi süreçlerinin başarıya ulaşmasına yardımcı olacaktır. Bu çalışmada günümüzde yaygın olarak kullanılan ve bağımlılıklarla mücadelede spesifik yöntemlere sahip olan psikoterapi kuramları incelenmiştir. Psikoterapi kuramları dört bölümde incelenmiştir. Her bir kuramın temel özellikleri, bağımlılığı nasıl açıkladığı, psikoterapi sürecinde neyi hedeflediği ve literatürde yapılan ampirik çalışmalara yer verilmiştir. Bu makalede, bağımlılıklarla mücadelede sahada çalışan ruh sağlığı profesyonellerinin psikoterapi çalışmalarında kullanacakları vaka formulasyonları için bir bakış açısı kazanmaları amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bağımlılık, Madde Bağımlılığı, Davranışsal Bağımlılıklar, Psikoterapi

Kaynakça

• Uğurlu TT, Şengül CB, & Şengül C. Bağımlılık psikofarmakolojisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2012; 4(1): 37-50.
• World Health Organization. Neuroscience of Psychoactive Substance Use and Dependece: Summary. Geneva: WHO, 2004.
• Evren C. Davranışsal Bağımlılıklar Temel Başvuru Kitabı. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınlar, 12020.
• Fong TW, Reid RC, Parhami I. Behavioral addictions: where to draw the lines?. Psychiatr Clin North Am 2012; 35(2): 279-296.
• Starcevic V. Behavioural addictions: A challenge for psychopathology and psychiatric nosology. Aust N Z J Psychiatry 2016; 50(8): 721-725.
• American Psychiatric Association (APA). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), 5th ed. Arlington: American Psychiatric Association, 2013.
• Ögel K. Bağımlılık ve Tedavisi Hakkında Her Şey. Bağımlılık Ve Tedavisi Temel Kitabı, 4. Baskı. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2021.
• Gözen Ö, Buz S. Türkiye’de koruyucu ve önleyici ruh sağlığı uygulamaları: sosyal hizmet uzmanları ve hastaların deneyimlerine dair nitel bir araştırma. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2020; 12(Suppl 1): 18-42.
• Evren C, Ögel K, Uluğ B. Alkol Madde Bağımlılığı Tanı ve Tedavi El Kitabı. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2012.
• Evren C. Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları Temel Başvuru Kitabı. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2019.
• Prochaska JO, Norcross JC. Psikoterapi Sistemleri: Teoriler Ötesi Bir Çözümleme (Çev. Ed. T. Özakkaş). İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Yayınları, 2013.
• Ardern M. Psychodynamic therapy. In: Hepple J, Pearce J, Wilkinson P. (editors). Psychological therapies with older people. London: Psychology Press, 2014: 21-44.
• Mitchell S. Relational Concepts in Psychoanalysis An Integration. Cambridge: Harvard University Press, 1988.
• Verma M, Vijayakrishnan A. Psychoanalytic psychotherapy in addictive disorders. Indian J Psychiatry. 2018; 60 (Suppl 4): 485-489.
• Khantzian EJ. Psychodynamic Psychotherapy for the Treatment of Substance Use Disorders. In: el-Guebaly N, Carrà G, Galanter M. (editors). Textbook of Addiction Treatment: International Perspectives. Milano: Springer, 2015: 811-819.
• Khantzian EJ. Understanding addictive vulnerability: An evolving psychodynamic perspective. Neuropsychoanalysis 2003; 5(1): 5-21.
• Baurer FM. Psychodynamic treatment with the addicted person. Psychodyn Psychiatry 2021; 49(3): 404-424.
• Blatt SJ, McDonald C, Sugarman A, Wilber C. Psychodynamic theories of opiate addiction: New directions for research. Clin Psychol Rev 1984; 4(2): 159-189.
• Jerry PA. Psychodynamic psychotherapy of the intravenous cocaine abuser. J Subst Abuse Treat. 1997; 14(4): 319-332.
• Mooney A, Roberts A, Bayston A, & Bowden‐Jones H. The piloting of a brief relational psychodynamic protocol (psychodynamic addiction model) for problem gambling and other compulsive addictions: A retrospective analysis. Couns Psychother Res 2019; 19(4): 484-496.
• Örücü MÇ. Değişime hız kazandıracak bir yöntem: motivasyonel görüşme. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 2020; 37: 20-34.
• Kalaycı Kırlıoğlu Hİ. Madde bağımlılığı özelinde motivasyonel görüşme tekniğinin sosyal hizmette kullanımı. In: Kırlıoğlu M, Tekin HH. (editors). Güncel Sosyal Hizmet Çalışmaları. Konya: Çizgi Kitabevi, 2019.
• Erol S, Erdoğan S. Application of a stage based motivational interviewing approach to adolescent smoking cessation: The transtheoretical model-based study. Patient Educ Couns 2008; 72(1): 42-48.
• Lindson-Hawley N, Thompson TP, Begh R. Motivational interviewing for smoking cessation. Cochrane Database Syst Rev 2015; 3: CD006936.
• Özcan Ö, Çelik GG. Bilişsel davranışçı terapi. Türkiye Klinikleri Çocuk Psikiyatrisi Özel Dergisi, 2017; 3(2): 115-120.
• Şengezer T. Tütün bağımlılığında bilişsel-davranışçı tedavi yöntemleri. Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi 2016; 4(1): 97-103.
• Yeşildal A, Oğuz G, Güven M, et al. Sigara bağımlılığı tedavisinde bilişsel davranışçı grup terapisi. Bağımlılık Dergisi 2014; 15(2): 76-84.
• Erden S, Hatun O. İnternet bağımlılığı ile başa çıkmada bilişsel davranışçı yaklaşımın kullanılması: Bir olgu sunumu. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2015; 2(1): 53-83.
• Morgan‐Lopez AA, Saavedra LM, Hien DA, et al. Indirect effects of 12‐session seeking safety on substance use outcomes: Overall and attendance class‐specific effects. Am J Addict 2014; 23(3): 218-225.
• Easton CJ, Crane CA, Mandel DL. A randomized controlled trial assessing the efficacy of cognitive behavioral therapy for substance dependent domestic violence offenders: An integrated substance abuse domestic violence treatment approach (SADV). J Marital Fam Ther 2018; 44(3): 483-498.
• Güner O. 10-16 Yaş Çocuk ve Ergenler Için Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT)’nın Geçerlik, Güvenirlik ve Norm Çalışması. Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2013.
• Shorey RC, Stuart GL, Anderson S. Early maladaptive schemas among young adult male substance abusers: A comparison with a non-clinical group. J Subst Abuse Treat 2013; 44(5): 522-527.
• Aksoy F, Ünübol H. Ergenlerde internet bağımlılığı ile şema mekanizmaları arasındaki ilişki. Bağımlılık Dergisi 2021; 22(2): 103-113.
• Brotchie J, Meyer C, Copello A, et al. Cognitive representations in alcohol and opiate abuse: The role of core beliefs. Br J Clin Psychol 2004; 43(3): 337-342.
• Razavi V, Soltaninezhad A, Rafiee A. Comparing of early maladaptive schemas between healthy and addicted men. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences 2012; 14(9): 60-63.
• Derebaşı S, Karaaziz M. Systematic review on the implementation of schema therapy of substance abuse. ISPEC International Journal of Social Sciences & Humanities 2024; 8(1): 183-192.
• Yektaş Ç. Kabul ve kararlılık terapisi (ACT). In: Ercan ES, Bilaç Ö, Perçinel Yazıcı İ et al. (editors). Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Güncel Yaklaşımlar ve Temel Kavramlar. Ankara: Akademisyen Kitabevi, 2020: 1231-1240.
• Uğur E. Kabul ve Kararlılık Terapisi Yönelimli Psikoeğitim Programının Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2018.
• Luoma JB, Kohlenberg BS, Hayes SC, Fletcher L. Slow and steady wins the race: A randomized clinical trial of acceptance and commitment therapy targeting shame in substance use disorders. J Consult Clin Psychol 2012; 80(1): 43-53.
• Bahrami S, Asghari F. A controlled trial of acceptance and commitment therapy for addiction severity in methamphetamine users: Preliminary study. Archives of Psychiatry and Psychotherapy 2017; 19(2): 49-55.
• Dimeff LA, Linehan MM. Dialectical behavior therapy for substance abusers. Addict Sci Clin Pract 2008; 4(2): 39-47.
• Linehan MM. DBT Skills Training Manual. New York: Guilford Press, 2015.
• Trahey H, Vitrano J. The link between drug addiction and emotional dysregulation: The mechanisms behind this relationship. The Molloy Multidisciplinary Undergraduate Research Conference. Poster Presentation, Hays Theatre, Wilbur Arts Building, 26.4.2024.
• Stellern J, Xiao KB, Grennell E, et al. Emotion regulation in substance use disorders: A systematic review and meta-analysis. Addiction 2023; 118(1): 30-47.
• Peri S, Neppala GK, Shaik RB, Parvaz MA. Effectiveness of emotion-regulation interventions on substance misuse and emotion regulation outcomes in individuals with substance dependence: a systematic review and meta-analysis. Curr Addict Rep 2024; 11: 622-653.
• Cavicchioli M, Ramella P, Vassena G, et al. Dialectical behaviour therapy skills training for the treatment of addictive behaviours among individuals with alcohol use disorder: the effect of emotion regulation and experiential avoidance. Am J Drug Alcohol Abuse 2020; 46(3): 368-384.
• Warner N, Murphy M. Dialectical behaviour therapy skills training for individuals with substance use disorder: A systematic review. Drug Alcohol Rev 2022; 41(2): 501-516.
• Maffei C, Cavicchioli M, Movalli M, et al. Dialectical behavior therapy skills training in alcohol dependence treatment: findings based on an open trial. Subst Use Misuse 2018; 53(14): 2368-2385.
• Segal ZV, Teasdale JD, Williams JMG. Mindfulness-based cognitive therapy: theoretical rationale and empirical status. In: Hayes SC, Follette VM, Linehan MM. (Editors). Mindfulness and Acceptance: Expanding the Cognitive-Behavioral Tradition. New York: The Guilford Press, 2004: 45-65.
• Çatak PD, Ögel K. Farkındalık temelli terapiler ve terapötik süreçler. Klinik Psikiyatri Dergisi 2010; 13(1): 85-91.
• Dizen M, Berenbaum H, & Kerns J. Emotional awareness and psychological needs. Cognition and Emotion 2005; 19(8): 1140-1157.
• Tırışkan M, Onnar N, Çetin YA, Cömert IT. Madde bağımlılığında nüksü önlemede bilinçli farkındalığın önemi: Bir derleme çalışması. Addicta 2015; 2(2): 132-142.
• Bowen S, Marlatt A. Surfing the urge: brief mindfulness-based intervention for college student smokers. Psychol Addict Behav 2009; 23(4): 666-671.
• Mermelstein LC, Garske JP. A brief mindfulness intervention for college student binge drinkers: A pilot study. Psychol Addict Behav 2015; 29(2): 259-269.
• Kaynak Ü. Bireysel Psikoloji Temelli Sosyal Ilgi Geliştirme Psiko-Eğitim Programının Ergenlerde Sosyal Ilgiye Etkisi. Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2021.
• Ayas S, Hatipoğlu Sümer Z. Bireysel psikoloji (Adler yaklaşımı) temelli internet bağımlılığı önleme çalışmaları: okullarda sosyal ilgi uygulamalarının önemi. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi 2021; 4(2): 1-22.
• Dreikurs R. Drug addiction and its individual psychological treatment. Individual Psychology: Journal of Adlerian Theory, Research & Practice 1990; 46(2): 209-215.
• Kempf C, Llorca PM, Pizon F, Brousse G, Flaudias V. What's new in addiction prevention in young people: a literature review of the last years of research. Front Psychol 2017; 8: 1131.
• Tan KA. The effects of personal susceptibility and social support on internet addiction: An application of Adler’s theory of individual psychology. Int J Ment Health Addict 2019; 17(4): 806-816.
• Ilgar MZ, Ilgar SC. Varoluşçu psikolojik danışma ve psikoterapi: Teori ve pratiği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 2019; 23(1): 193-220.
• Nicholson T, Higgins W, Turner P, et al. The relation between meaning in life and the occurrence of drug abuse: A retrospective study. Psychol Addict Behav 1994; 8(1): 24-28.
• Thompson GR. Meaning therapy for addictions: A case study. J Humanist Psychol 2016; 56(5): 457-482.
• Bagheri Tehranifard A, Mohtashami J, Nasrabadi T. The effectiveness of group gestalt therapy on amount of tendency to addiction. Iranian Journal of Psychiatric Nursing 2018; 6(4): 19-26.
• Akpınar O, Öz S. Gerçeklik terapisi: Özellikler, temel kavramlar, tedavi, uygulama ve değerlendirme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 2013; 12(43): 1-22.
• Kim JU. The effect of a R/T group counseling program on the Internet addiction level and self-esteem of Internet addiction university students. International Journal of Reality Therapy 2008; 27(2): 4-12.
• Safari S, Soleimanian AA, Jajarmi M. The Effectiveness of" Reality Therapy" training on internet addiction and perceptions of social support-family in teenage girls. Journal of Health Promotion Management 2021; 10(5): 107-120.
• Arslan Ü, Gümüşçağlayan G. Çözüm odaklı kısa süreli terapiye kısa bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2018; 47: 491-507.
• Spilsbury G. Solution-focused brief therapy for depression and alcohol dependence: A case study. Clin Case Stud 2012; 11(4): 263-275.
• Zhang X., Shi X., Xu S., et al. The effect of solution-focused group counseling intervention on college students’ internet addiction: A pilot study. Int J Environ Res Public Health 2020; 17(7): 2519.
• .Sarı T. Pozitif psikoterapi: Gelişimi, temel ilke ve yöntemleri ve Türk kültürüne uygulanabilirliği. The Journal of Happiness & Well-Being 2015; 3(2): 182-203.
• Seligman MEP, Rashid T, Parks AC. Positive psychotherapy. Am Psychol 2006; 61(8): 774-788.
• Karaaziz M, Çakıcı E. Bağımlılık kavramının pozitif psikoterapi perspektifinden değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Derg 2019; 20(2): 108-111.
• Mirzakhani L, Heidari A, Hafezi F, et al. The effects of positive psychotherapy on internet addiction and identity crisis in female senior high school students. Avicenna Journal of Neuro Psycho Physiology 2019; 6(3): 113-122.
• Behbehani L, Bagher S. The effectiveness of positive psychotherapy on decrease craving and relapse prevention in opiate addicts. Research on Addiction 2020; 13(54): 91-108.
• Dinç M. Bağımlılık Tanı, Tedavi, Önleme. İstanbul: Yeşilay Yayınları, 2019.
• Butt MM. Using narrative therapy to respond to addiction: An experience of practice in Pakistan. International Journal of Narrative Therapy & Community Work 2011; 2: 51-61.
• Foroushani EZ, Foruzandeh E. Effectiveness of narrative therapy on mental health of addicts' wives treated in the addiction treatment centers in Khomeini Shahr. International Journal of Educational and Psychological Researches 2015; 1(4): 266-271.
• Kardaş Ö. Sorun Çözme Terapisinin Ergen Alkol-Madde Kullanım Bozukluklarındaki Etkinliğinin Araştırılması. Uzmanlık Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, 2016.
• Madden C, Hinton E, Holman CP, et al. Factors associated with coping in persons undergoing alcohol and drug detoxification. Drug Alcohol Depend 1995; 38(3): 229-235.
• Başabak Bhais AZ. Madde Kullanım Bozukluğu Olanlarda Yaşam Kalitesi Terapisi: Nüks ve Duygu Düzenleme Becerileri Üzerinde Etkinliğinin Araştırılması. Doktora Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021.
• Pasareanu AR, Opsal A, Vederhus JK, et al. Quality of life improved following in-patient substance use disorder treatment. Health Qual Life Outcomes 2015; 13: 35.
• Laudet AB, Becker JB, White WL. Don't wanna go through that madness no more: quality of life satisfaction as predictor of sustained remission from illicit drug misuse. Subst Use Misuse 2009; 44(2): 227-252.
• Yeltepe H. Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavisi Gören Yetişkinlerde Düzenli Egzersizin Depresyon ve Yaşam Kalitesine Etkisi. Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2010.
• Ussher M, Sampuran AK, Doshi R, et al. Acute effect of a brief bout of exercise on alcohol urges. Addiction 2004; 99(12): 1542-1547.
• Roessler KK. Exercise treatment for drug abuse-A Danish pilot study. Scand J Public Health 2010; 38(6): 664-669.
• Dutra L, Stathopoulou G, Basden SL, et al. A meta-analytic review of psychosocial interventions for substance use disorders. Am J Psychiatry 2008; 165(2): 179-187.
• Merkouris SS, Rodda SN, Dowling NA. Affected other interventions: A systematic review and meta‐analysis across addictions. Addiction 2022; 117(9): 2393-2414.
• Winkler A, Dörsing B, Rief W, et al. Treatment of internet addiction: a meta-analysis. Clin Psychol Rev 2013; 33(2): 317-329.
• Ray LA, Meredith LR, Kiluk BD, et al. Combined pharmacotherapy and cognitive behavioral therapy for adults with alcohol or substance use disorders: a systematic review and meta-analysis. JAMA Netw Open 2020; 3(6): e208279.
• Dellazizzo L, Potvin S, Giguère S, et al. Meta-review on the efficacy of psychological therapies for the treatment of substance use disorders. Psychiatry Res 2023; 326: 115318.
• Magill M, Ray L, Kiluk B, et al. A meta-analysis of cognitive-behavioral therapy for alcohol or other drug use disorders: Treatment efficacy by contrast condition. J Consult Clin Psychol 2019; 87(12): 1093-1105.
• Zuccon M, Topino E, Musetti A, Gori A. Psychodynamic therapies for the treatment of substance addictions: A PRISMA meta-analysis. J Pers Med 2023; 13(10): 1469.
• Krotter A, Aonso-Diego G, González-Menéndez A, et al. Effectiveness of acceptance and commitment therapy for addictive behaviors: a systematic review and meta-analysis. J Contextual Behav Sci 2024; 32: 100773.