Türkiye’de Dut (Morus spp.) Yetiştiriciliği

Year 2016, Volume: 45 Issue: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 758 - 761, 31.03.2016

Sevinç Erdem , Turan Karadeniz

Abstract

Dünyada yaklaşık 68 dut türü bulunmaktadır. Dut dünyada daha çok hayvan beslenmesinde kullanılması amacı ile yaprakları için yetiştirilmektedir. En önemli dut yetiştirici ülkeler ise Çin ve Hindistan’dır. Ülkemizde ise yaygın 3 tür M.alba (beyaz dut), M.nigra (karadut), M.rubra (Kırmızı dut) bulunmaktadır. İpekböcekçiliği yanında meyveleri için üretim yapılmaktadır. Ülkemizin toplam dut ağacı varlığı ise 2.763.416 adettir. Türkiye’de 2014 yılı verilerine göre 20.773 dekar alanda 62.879 ton üretim yapılmaktadır. Bu üretim değerleri her üç türü de kapsamasına rağmen büyük bir çoğunluğunu beyaz dut oluşturmaktadır. Ancak son yıllarda sağlık üzerine etkileri (antioksidan maddeler ve fenolik bileşikler) karaduta olan talebi artırmıştır. Üretim bakımından Diyarbakır ili (6.007 ton) 1. sırada Erzurum ili (5.921 ton) 2. sırada ve Erzincan ili (5.134 ton) 3. sırada yer almaktadır. Dut sofralık tüketimin yanında işlenmiş ürünlere (pekmez, pestil, kömbe, sucuk, meyve suyu, pasta, dondurma vb.) hammadde olarak da sanayide kullanılan önemli bir meyve türüdür.

Keywords

Dut , Morus spp. , üretim

Mulberry (Morus spp.) Growing in Turkey

Abstract

There are about 68 species of berry in the world. Mulberry purpose use in animal nutrition in the world is grown mostly for the leaves. The most important berry growers countries are China and India. The three species common in our country, M.alba (white mulberry), M.nigra (black mulberry), M.rubra (red berry) are available. Besides fruit production is made for sericulture. The total asset of our country mulberry tree is 2,763,416 units. According to data for 2014, 20.773 in acres, 62.879 tonnes of production is carried out in Turkey. This production values, although the majority are white mulberry coverage in all three species. However, in recent years the health effects (antioxidants and phenolic compounds) increased demand for the black mulberry. Diyarbakır province in terms of production (6.007 tons) 1st place Erzurum (5.921 tonnes) and Erzincan 2nd Place (5.134 tons) 3. ranks. Mulberry finished product to the next table consumption (molasses, fruit pulp, köme, sausage, juice, cake, ice cream, etc.) are an important fruit of a kind used as raw materials in industry.

Keywords

Mulberry , Morus spp. , production

References

• Akbulut, M., Çekiç, C., Çoklar, H., 2006. Farklı dut çeşitlerinin bazı kimyasal özelliklerinin ve mineral madde içeriklerinin belirlenmesi. 2. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, Tokat, 176-180.
• Anonim, 2014. TÜİK, www.tarim.gov.tr/sgb.
• Anonim, 2003. Mulberry. http://www.crfg.org/pubs/ff/mulberry.html.
• Anonim 2006-b. Tarım İstatistikleri Özeti 1985-2004.
• Anonymous, 2005. Mulberry, Morus spp.
• Chen, P.N., Chu, S.C., Chiou, H.L., Kuo, W.H., Chiong, C.L., Hsieh, Y.S., 2005. Mulberry anthocyanins, cyanidin 3-rutinoside and cyanidin 3-glucoside, exhibited and inhibitory effect on the migration and of a human long cancer cell line. Cancer Letters xx, 1-12.
• Datta, R.K., 2002. Mulberry cultivation and utilization in İndia. Mulberry for Animal Production, FAO Animal Production and Healt Paper 147:45-62.
• Güneş, M., 2013 Dut. In: Ağaoğlu, Y.S., Gerçekçioğlu, R. (Eds.), Üzümsü Meyveler, Eğitim Yayın No:1, 565-586.
• Güneş, M., Çekiç, Ç., 2006. Farklı dut anaçlarının, aşılama zamanlarının ve aşı çeşitlerinin Karadut (Morus nigra L.)’un aşı başarısı üzerine etkisi. 2. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 168-171, Tokat.
• Huo, Y., 2002. Mulberry cultivation and utilization in China. Mulberry for Animal Production and Health Paper 147:11-44.
• Karadeniz, T., 2004. Şifalı Meyveler. Ordu, 68-69.
• Karadeniz, T., Şişman, T., 2003. Beyaz ve karadutun meyve özellikleri ve çelikle çoğaltılması. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu, Ordu, 428-432.
• Kaska, N., Yılmaz, M., 1974. Bahçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Yayın No:79.
• Koyuncu, F., Şenel, E., 2003. Rooting of black mulberry (Morus nigra L.) hardwood cuttings. J. of Fruit and Ornamental Plant Res. 11:53-57.
• Machii, H., Koyama, A., Yamanouchi, H., 2002. Mulberry breeding, cultivation and utilization in China. Mulberry for Animal Production, FAO Animal Pro. Health Paper 147:63-72.
• Moore, L.M., 2002. White Mulberry (Morus alba L.). http://plants.usda.gov/plantguide/pdf/pg_moal.
• Roger, J.P., 2002. Description of Mulberry Tree. Conservatoire Botanique National Mediterraneen de Porquerolles-France. 5p.
• Sanchez, M.D., 2000. World distribution and utilization of mulberry, potential for animal feeding. FAO Electronic Conference on Mulberry for Animal Production. http//www.fao.org/ag/aga/Mulberry/papers.pdf
• Ünal, A., Özçağıran, R., Hepaksoy, S., 1992. Karadut ve Mor dut çeşitlerinde odun çeliklerinin köklenmesi üzerine bir araştırma. 1. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 1:267-269.
• Vural, U., 2001. Aşılı Karadut (Morus nigra L.) fidanı üretimi üzerinde araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniv. Fen Bil. Enstitüsü, Ankara.
• Vural, U., Dumanoğlu, H., Erdoğan, V., 2008. Effect of grafting/budding techniques and time on propagation of black mulberry (Morus nigra L.) in cold temperate zones. Propagation of Ornamental Plants 8(2):55-58.
• Vavilov, N.I., 1926. The Origin of Cultivated Plants. Bulletin of Applied Botany. 16(2).
• Wasano, N., Konno, K., Nakamura, M., Hirayama, C., Hattori, M., Tateishi, K., 2009. A unique latex protein, MLX56, defends mulberry trees from insects. Phyto-Chemistry 70:880-888.
• Watt, G., 1873. A dictionary of economic products of India. Vol.4. Periodical Experts, India., 66-67.
• Yaltırık, F., Asuman, E., 1994. Dendroloji. Ders Kitabı. İstanbul Üniv., Yayın No:3836., 431.
• Zheng, T., Tan Y., Huang G., Fan, H., Ma, B., 1988. Mulberry Cultivation. FAO Bul., 73(1):127.