Marulda Farklı Azot ve Çinko Dozlarının Verim ve Kaliteye Etkileri

Year 2022, Volume: 51 Issue: (Özel Sayı 1) 13. Sebze Tarımı Sempozyumu, 300 - 309, 19.12.2022

Adnan Uğur , Andaç Kutay Saka , Ufuk Uçan

Abstract

Bu araştırma, 2019-2020 üretim sezonunda Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümüne ait ısıtmasız plastik örtülü araştırma serası ve laboratuvarlarında yürütülmüştür. Araştırma, marul yetiştiriciliğinde azot ve çinko gübrelerinin farklı dozlarının verim ve kalite özelliklerine etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Marul fideleri 50×16×18 cm ölçülerindeki balkon tipi plastik saksılara 2 Aralık 2019 tarihinde dikilmiş, marulda azotun 0, 5, 10 ve 20 kg da⁻¹ dozları ile çinkonun 0, 200 ve 400 g da⁻¹ dozları uygulanmıştır. Marul bitkileri dikim sonrası 85. günde hasat edilmiştir. Çalışmada bitki verimi (g bitki⁻¹), bitki baş yüksekliği (cm), bitki baş çapı (cm), yaprak eni (cm), yaprak boyu (cm), yaprak sayısı (adet bitki⁻¹), kuru madde oranı (%), yaprak kroma değeri, yaprak hue açı değeri, SÇKM ve C vitamin içeriği (mg 100 g⁻¹) belirlenmiştir. Bitki başına verim değerlerinde en yüksek verim 170.83 g bitki⁻¹ değeri ile 20 kg da⁻¹ azot ve 400 g da⁻¹ çinko uygulanan parsellerden elde edilmiştir. Marullarda yaprak sayıları 19.6-41.8 arasında değişim gösterirken en fazla yaprağa sahip marullar 20 kg da⁻¹ azot ve 200 g da⁻¹ çinko uygulamasında belirlenmiştir. Gübre uygulama dozlarının artışı ile vitamin C içeriklerinde önemli artışlar gözlenirken kuru madde oranları ise düşmüştür. Araştırma sonuçlarına göre gübre uygulama dozlarının verim ve kalite üzerine etkilerinin farklı olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Azot , C vitamini , çinko , renk , yaprak

The Effects of Different Nitrogen and Zinc Doses on Yield and Quality in Lettuce

Abstract

This research was carried out in the unheated plastic covered research greenhouse and laboratories of Ordu University Faculty of Agriculture, Department of Horticulture in the 2019-2020 production season. The research was carried out to determine the effects of different doses of nitrogen and zinc fertilizers on yield and quality characteristics in lettuce cultivation. Lettuce seedlings were planted in 50×16×18 cm balcony type plastic pots on 2 December 2019, and 0, 5, 10 and 20 kg da⁻¹ doses of nitrogen and 0, 200 and 400 g da⁻¹ doses of zinc were applied to lettuce plants. Lettuce plants were harvested on the 85th day after planting. In the study, plant yield (g.plant⁻¹), plant head height (cm), plant head diameter (cm), leaf width (cm), leaf length (cm), number of leaves (number.plant⁻¹), dry matter ratio (%), leaf chroma value, leaf hue angle value, TSS value and vitamin C content (mg 100 g⁻¹) were determined. The highest yield per plant was obtained from the application of 20 kg da⁻¹ nitrogen and 400 g da⁻¹ zinc with a value of 170.83 g.plant⁻¹. While the number of leaves varied between 19.6-41.8 in the lettuce with the most leaves was determined in 20 kg da⁻¹ nitrogen and 200 g da⁻¹ zinc application. With the increase in fertilizer application doses, significant increases were observed in vitamin C contents, while dry matter ratios decreased. According to the results of the research, it was determined that the effects of fertilizer application doses on yield and quality were different.

Keywords

Nitrogen , vitamin C , zinc , color , leaf

References

• Al-Bayatı, Y.F.A., Şahin, M. 2018. Konya İli açık tarla koşullarında marul bitkisinin su-verim parametrelerinin belirlenmesi. Toprak Su Dergisi 7(2):38-45.
• Altunlu, H. 2021. Mikrobiyal gübre ve vermikompost uygulamalarının baş salata (Lactuca sativa L. var. capitata) yetiştiriciliğinde bitki gelişimi, verim ve nitrat içeriğine etkisi. Mediterranean Agricultural Sciences 34(1):135-140.
• Arora, N.K., Fatima, T., Mishra, I., Verma, M., Mishra, J., Mishra, V., 2018. Environmental sustainability: challenges and viable solutions. Environmental Sustainability 1(4):309-340.
• Brady, N.C., Weil, R.R. 2008. Soil colloids: seat of soil chemical and physical acidity. The Nature and Properties of Soils 5(13):311-358.
• Broadley, M.R., White, P.J., Hammond, J.P., Zelko, I., Lux, A. 2007. Zinc in plants. New Phytologist 173(4):677-702.
• Ceylan, Ş., Yoldaş, F., Mordoğan, N., Çakıcı, H. 2000. Domates yetiştiriciliğinde farklı hayvansal gübrelerin verim ve kaliteye etkisi. 3. Sebze Tarımı Sempozyumu, 11-13 Eylül 2000, Isparta, 1:51.
• Çakmak, P. 2011. Farklı dikim zamanları ve organik gübrelerin topraksız tarım koşullarında kıvırcık yapraklı salata (Lactuca sativa L. var. crispa) yetiştiriciliğinde verim ve kalite özelliklerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat, 65s.
• Eşiyok, D., Okur, B., Tuncay, Ö., Yağmur, B., Uğur, A. 2006. Roka ve terede toplam glukozinolat miktarlarının ekim zamanı ve gübre formlarıyla değişiminin saptanması üzerinde araştırmalar. TÜBİTAK Projesi 2006-206.
• Franquera, E.N. 2015. Effects of plastic mulch color on the total soluble solids, total sugars and chlorophyll content of lettuce (Lactuca sativa L.). International Journal of Research in Agriculture and Forestry 2(8):18-24.
• Gangolli, S.D., Van den Brandt, P.A., Feron, V.J., Janzowsky, C., Koeman, J.H., Speijers, G.J., Spiegelhalder, B., Walker, R., Wisnok., J.S., 1994. Nitrate, nitrite and N-nitroso compounds. European Journal of Pharmacology 292(1):1-38.
• Gün, A. 2019. Marulda (Lactuca sativa L. var. crispa) organik gübrelerin verim ve kaliteye etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Ordu, 78s.
• Ikemoto, Y., Teraguchi, M., Kobayashi, Y. 2002. Plasma levels of nitrate in congenital heart disease: comparison with healthy children. Pediatric Cardiology 23(2):132-136.
• Karademir, S. 2019. Farklı oranlarda vermikompost uygulamalarının marulda (Lactuca sativa L.) bitki gelişimi, kalite özellikleri ve besin elementi içeriği üzerine etkilerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Bolu, 124s.
• Katgıcı, A., Türk, İ., Demir, H., Üçok, Z. 2019. Mikrobiyal gübrenin kıvırcık marulda verim ve kaliteye etkileri. Asos Yayınevi, 1. Baskı, s:2-16.
• Kavak, S., Bozokalfa, M.K., Uğur, A., Yağmur, B., Eşiyok, D., 2003. Farklı azot kaynaklarının baş salatada (Lactuca sativa L. var. capitata) verim, kalite ve mineral madde miktarı üzerine etkisi. Ege Üniv Ziraat Fakültesi Dergisi 40(3):33-40.
• Kaymak, H.Ç., Aksoy, A. 2020. Farklı azot kaynakları ile yapılan yaprak gübrelemesinin marul (Lactuca sativa L.)’da verim, nitrat birikimi ve maliyet üzerine etkisi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi 8(4):971-976.
• Khalil, M.A.I., Mohsen, A.A.M., Abdel-Fattah, M.K. 2016. Effect of bio and mineral nitrogen fertilization on growth, yield and quality of lettuce plants under sandy soil conditions. Middle East Journal of Applied Sciences 6(2):411-417.
• Kibar, B. 2018. Marulda bitkisel özellikler, bazı kalite özellikleri ve besin elementleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi 4(2):149-160.
• Kloubert, V., Rink, L. 2015. Zinc as a micronutrient and its preventive role of oxidative damage in cells. Food & Function 6(10):3195-3204.
• Koudela, M., Petříková, K. 2008. Nutrients content and yield in selected cultivars of leaf lettuce (Lactuca sativa L. var. crispa). Horticultural Science 35(3):99-106.
• Kurt, Ö., Uğur, A. 2022. Kıvırcık marulda (Lactuca sativa L. var. crispa) borlu gübre ve humik asit uygulamalarının bazı bitki özelliklerine etkisi. Turkish Journal of Agricultural Engineering Research 3(1):1-14.
• Liu, C.W., Sung, Y., Chen, B.C., Lai, H.Y. 2014. Effects of nitrogen fertilizers on the growth and nitrate content of lettuce (Lactuca sativa L.). International Journal of Environmental Research and Public Health 11(4):4427-4440.
• McGuire, R.G., 1992. Reporting of objective color measurements. Scientia Horrticulturae 27(12):1254-1255.
• Meagy, M.J., Eaton, T.E., Barker, A.V., 2016. Assessment of mineral nutrient concentrations of lettuce inresponse to cultivar selection and fertilization in greenhouse production. Journal of Plant Nutrition 39(12):1796-808 (doi: 10.1080/01904167.2016.1143507).
• Moreira, M.A., Santos, C.A.P., Lucas, A.A.T., Bianchini, F.G., de Souza, I.M., Viegas, P.R.A., 2014. Lettuce production according to different sources of organic matter and soil cover. Agricultural Sciences 5(2):99-105.
• Öztürk, A., Yildiz, K., Öztürk, B., Karakaya, O., Gün, S., Uzun, S. Gundogdu, M., 2019. Maintaining postharvest quality of medlar (Mespilus germanica) fruit using modified atmosphere packaging and methyl jasmonate. LWT-Food Science and Technology 111:117-124. (https://doi.org/10.1016/j.lwt.2019.05.033).
• Shi, M., Gu, J., Wu, H., Rauf, A., Emran, T.B., Khan, Z. et all. 2022. Phytochemicals, nutrition, metabolism, bioavailability, and health benefits in lettuce-A comprehensive review. Antioxidants 11:1158.
• Sorensen, J.N., Johansen, A.S., Poulsen, N. 1994. Influence of growth conditions on the value of crisp head lettuce. Plant Foods for Human Nutrition 46(1):1-11.
• Şenlikoğlu, G. 2015. Organik materyal ilavesi ve azotlu gübre uygulamalarının ıspanak bitkisinin (Spinacia oleracea L.) gelişimi ve nitrat akümülasyonuna etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Ordu, 64s.
• Thorup‐Kristensen, K. 2006. Root growth and nitrogen uptake of carrot, early cabbage, onion and lettuce following a range of green manures. Soil Use and Management 22(1):29-38.
• Topcuoğlu, B., Yalçın, S.R. 1997. Değişik azotlu gübre uygulamalarının serada yetiştirilen kıvırcık marul bitkisinde verim ve kalite ile bazı bitki besin maddesi içerikleri üzerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 10(1):211-222.
• Tsiakaras, G., Petropoulos, S.A., Khah, E.M. 2014. Effect of GA3 and nitrogen on yield and marketability of lettuce (Lactuca sativa L.). Australian Journal of Crop Science 8(1):127-132.
• Turhan, A., Kuşçu, H., Özmen, N., Serbeci, M.S., Demir, A.O. 2014. Effect of different concentrations of diluted seawater on yield and quality of lettuce. Chilean Journal of Agricultural Research 74(1):111-116.
• Uğur, A., Bozokalfa, M.K., Eşiyok, D. 2004. Farklı hasat dönemleri ve azot uygulamalarının endivde (Cichorium endivia L.) verim ve kalite özellikleri üzerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 41(2):1-8.
• Uğur, A., Ekbiç, E., Zambi, O., Uyar, M., Aksoy, R. 2014. Azot ve hümik asit uygulamalarının marulda verim ve kalite üzerine etkisi. 10. Sebze Tarımı Sempozyumu, 2-4 Eylül 2014. Tekirdağ, s:402-407.
• Uluçay Çam, D. 2018. Marulda (Lactuca sativa L.) Azot ve potasyum uygulamalarının verim ve kaliteye etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu, 66s.
• Üçok, Z., Demir, H., Sönmez, İ., Polat, E. 2019. Farklı organik gübre uygulamalarının kıvırcık salatada (Lactuca sativa L. var. crispa) verim, kalite ve bitki besin elementi içeriklerine etkileri. Mediterranean Agricultural Sciences 32:63-68.
• Venkateish, V.P., Vani, V., Nivya, V., Baskaran, V., Madan, K.P. 2021. Bioactives of Lactuca sativa: nutritional and clinical importance. Advances in Health and Disease 33.
• Vural, H., Eşiyok, D., Duman, İ., 2000. Kültür sebzeleri (sebze yetiştirme). Ege Üniversitesi, İzmir, 440s.
• Yağmur, B., Aydın, Ş. 2021. Çinko (Zn) uygulamalarının marul (Lactuca sativa L.) bitkisinin bazı yaprak besin element içeriklerine etkisi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 9(1):57-63.