Diyarbakır İli Asma Gen Potansiyeli

Year 2018, Volume: 47 Issue: (Özel Sayı 1) Türkiye 9. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, 173 - 178, 28.06.2018

Dilek Karataş , Hüseyin Karataş

Abstract

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, dünyada asmanın yayılım alanları orijin coğrafyası üzerinde yer almakta olup bunun en güzel kanıtı bölgenin sahip olduğu zengin kültür asması Vitis vinifera ssp. sativa ve yabani asma Vitis vinifera ssp. silvestris genotip çeşitliliğine sahiptir. Diyarbakır ili tüm ilçelerinde bağ alanlarında yapılan incelemeler sonucu toplam 69 adet farklı özelliklerde çok uzun yıllardır bağlarda yetiştiriciliği yapılan yöresel çeşitler tespit edilmiştir. Morfolojik ve genetik karakterizasyon çalışmaları sonucu; Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden toplanan yabani asma ve kültür asması genotipleri gelecekte asma ıslah çalışmalarında ve asmanın kültür sürecinin ortaya koyulmasında önemli bir gen kaynağı olabileceğini göstermiştir.

Keywords

Diyarbakır , üzüm , gen kaynağı

Grape Leaf Gen Potential in Diyarbakir Province

Abstract

The Southeastern Anatolia region is located on the original geography of the spreading areas of the world, and has rich cultural heritage Vitis vinifera ssp. sativa and wild vine Vitis vinifera ssp. silvestris has genotype diversity. In all the provinces of Diyarbakır province, examinations carried out on the vineyards revealed that there were 69 varieties of local varieties which were cultivated for long years. The end result of morphological and genetic characterization studies. The genotypes of wild grapevines and cultivars from the Southeastern Anatolia Region have shown that they may be an important source of genes in future grape breeding studies and revealing the historical culture process of grapevine.

Keywords

Diyarbakır , grape , germplasm

References

• Ağaoğlu, Y.S., 1999. Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık Cilt 1:Asma Biyolojisi. Kavaklıdere Eğitim Yayın No:1, 205s., Ankara.
• Ağaoğlu, Y.S., 2002. Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık (Cilt 2) Asma Fizyolojisi. Kavaklıdere Eğitim Yayın No:5, 445s, Ankara.
• Anonim, 2016. Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Üretim İstatistikleri (http://www.tuik.gov.tr) (Erişim:Aralık 2014).
• Arroyo–Garcia, R., Ruiz–Garcia, L., Bolling, L. et al., 2006. Multiple Origins of Cultivated Grapevine (Vitis vinifera L. ssp. sativa) Based on Chloroplast DNA Polymorphisms. Mol. Ecol. 15:3707–3714.
• Atalay, D.A., G. Özdemir, H. Karataş, 2003. Diyarbakır Bağcılığının Mevcut Durumu Sorunları ve Çözüm Önerileri. GAP 3. Tarım Kongresi, Şanlıurfa, 2–3 Ekim, 375–378.
• Atlı, H.S., S. Arpacı, 1995. Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman, Kahramanmaraş İlleri Standart Üzüm Çeşitlerinin Tespiti. Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Adana, 2:509–513.
• Boz, Y., Bakır, M., Çelikkol, P., Kazan, K., Yılmaz, F., Çakır, B., Aslantaş, Ş., Söylemezoğlu,G., Yaşasın, A.S., Özer, C., Çelik, H., Ergül, A., 2011. Genetic Characterization of Grape (Vitis vinifera L.) Germplasm from Southeast Anatolia by SSR Markers. Vitis 50(3):99–106.
• Cunha, J., Balerias–Couto, M., Cunha, J. P., Banza, J., Soveral, A., Carneiro, L. C., and Eiras–Dias, J. E., 2007. Characterization of Portuguese populations of Vitis vinifera L. ssp sylvestris (Gmelin) Hegi. Genetic Resources and Crop Evolution, 981 EOF–988 EOF.
• Cunha, J., Santos, T., Carneiro, C. et al., 2009. Portuguese Traditional Grapevine Cultivars and Wild Vines (Vitis vinifera L.) Share Morphological and Genetic Traits. Genet. Resour. Crop Evol. (2009) 56:975–989.
• Çelik, H., Y.S. Ağaoğlu, Y. Fidan, B. Marasalı, G. Söylemezoğlu, 1998. Genel Bağcılık. Sunfidan A.Ş., Mesleki Kitaplar Serisi:1, Fersa Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti., Ankara, 253s.
• Çelik, S., E. Bahar, I. Korkutal ve K. Demir, 2005. Türkiye’de Doğal Olarak Yetişen Yabani Asmanın (V.vinifera ssp. silvestris) Tanımlanması ve Üretimde Kullanılabilme Olanakları Üzerine Araştırma. Türkiye 6. Bağcılık Sempozyumu 19–23.09.2005, Tekirdağ, 1:22–31.
• Değirmenci Karataş, Karataş H., Özdemir, G., 2015. Diyarbakır İli Bağcılığının Sektörel Durum Analizi, Karacadağ Kalkınma Ajansı trc2–14–dfd/0010, 109s.
• Değirmenci Karataş D., Karataş, H., Garcia–Muñoz, S., 2014a. Morphological Characterization of Endangered Wild Grapevine Vitis vinifera ssp. silvestris in Eastern Turkey Journal of the American Pomological Society 68(1):14–23.
• Değirmenci Karataş, D., Karataş, H., Ağaoğlu, Y.S. 2010. Türkiye Yabani Asma (Vitis vinifera ssp. silvestris) Gen Kaynakları. Dicle Üniversitesi, Tarım Doğa ve Çevre Sempozyumu, 01–03.05.2010, Diyarbakır, 154–162.
• Değirmenci Karataş, D., Karataş, H., Ağaoğlu, Y.S., Koçkaya, M.A., 2011. Elazığ İli Maden İlçesi Çevresinde Yabani Asma (Vitis vinifera ssp. silvestris) Popülasyonunda Bazı Ampelografik Özelliklerin İncelenmesi. Türkiye 6. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 04–08.10.2011, Urfa. 231–236.
• Değirmenci Karataş, D., Karataş, H., Laucou, V., Sarıkamış, G., Riahi, L., Bacılıerı, R., This, P., 2014b. Genetic Diversity of Wild and Cultivated Grapevine Accessions From Southeast Turkey. Hereditas 151:73–80.
• Fidan, Y., 1985. Özel Bağcılık. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:930, Ankara, s.401.
• Ergül, A., G. Perez Rivera, G. Söylemezoğlu, K. Kazan and R. Arroyo Garcia, 2011. Genetic Diversity in Anatolian Wild Grapes (Vitis vinifera subsp. sylvestris) Estimated by SSR Markers. Plant Genetic Resources 9(3):375–383.
• Grassi, F., Labra, M., Imazio, S. and et al., 2003. Evidence of Secondary Grapevine Domestication Centre Detected by SSR Analysis. Theor. Appl. Genet. 107:1315–1320.
• Kaplan, N., 1994. Diyarbakır ve Mardin İllerinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Karataş, H., 2005. Diyarbakır İli Asma Gen Potansiyelinin RAPD (Random Amplified Polymorphic DNA) Tekniği İle Moleküler Analizi (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Karataş, H., 2008. Şire Üzümü. Gastro, 42–44.
• Karataş, H., D. Değirmenci, R. Velasco, S. Vezzulli, C. Bodur, Y.S. Ağaoğlu, 2007. Microsatellite Fingerprinting of Homonymous Grapevine (Vitis vinifera L.) Varieties in Neighboring Regions of South–East Turkey Scientia Horticulturae, 01.05.2008, 116(3):342.
• Karataş, H., Değirmenci Karataş, D., Özgen, İ., Kaya Abdulmurat, Söylemezoğlu, G., 2013. Boğazkere ve Öküzgözü Üzüm Çeşitlerinde Klon Seleksiyonu 1. Tübitak Proje Sonuç Raporu (Proje No:109O633). 120 s.
• Kaya, M., Özdemir, G., Çelik, K., 2014. Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Diyarbakır Ekolojik Koşullarına Adaptasyon Yeteneklerinin Belirlenmesi. Uluslararası Mezopotamya Tarım Kongresi, 22–25 Eylül, Diyarbakır.
• McGovern, P.E., 2003. Ancient Wine:The Search of the Origin of the Viniculture. Princeton University Press, New Jersey.
• Özdemir, G., H. Karataş, 2008. Diyarbakır İli Bağcılığı. Ulusal Bağcılık–Şarap Sempozyumu ve Sergisi, Denizli 6–8.11.2008, s.405–413.
• Özdemir, G., Karataş, H., Değirmenci Karataş, D., 2010. Bağcılık Sektörünün Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Üretim Boyutları. 1. Uluslararası Katılımlı Kamu–Üniversite–Sanayi İşbirliği Sempozyumu, Bitkisel Üretim Toplantıları 24–26.05.2010, Diyarbakır, 381–386.
• Pasternak, R., 1998. Investigations of Botanical Remains from Nevali cori PPNB, Turkey. In:Damania, A., Valkoun, J., Willcox, G. et al. (eds), The Origins of Agriculture and Crop Domestication. ICARDA, Syria, pp.170–177.
• Schumann, F., 1972. Notes on the Occurence of Wild Grapes in Turkey. Notizen zum Vorkommen von Wildreben in der Tuerkei. Wein–Wiss. 32:169–173.
• Söylemezoğlu, G., Y.S. Ağaoğlu and H.I. Uzun, 2001. Ampelographic Characteristics and Isozymic Analysis of Vitis vinifera ssp. silvestris Gmel. in Southwestern Turkey. J. Biotechnol. 2:106–113.
• This, P., T. Lacombe and M.R. Thomas, 2006. Historical Origins and Genetic Diversity of Wine Grapes. Trend Genet. 22(9):511–519.
• Uzun, I.H. and A. Bayir, 2010. Distribution of Wild and Cultivated Grapes in Turkey. Notulae Scientia. Biologicae 2(4):83–87.
• Uzun, İ., Y.S. Ağaoğlu and G. Söylemezoğlu, 1996. Distribution and Isozymic Analysis of Wild Grapevines (Vitis vinifera ssp. silvestris Gmel.) in Turkey. International Symposium on in situ Conservation of Plant Genetic Resources. Central Res. Ins. for Field Crops. Ankara.
• Vouillamoz, J.F., McGovern P., Ergul A., Söylemezoğlu G, Tevzadze G, Meredith C.P., Grando S.M., 2006. Genetic Characterization and Relationship of Traditional Grape Cultivars from Transcaucasia and Anatolia. Plant Genet Resour 4:144–158.
• Vavilov, N.I., 1951. The origin, Variation, Immunity and Breeding of Cultivated Plants. The Chronica Botanica, Cambridge, UK, pp.293–350.