Green Economy from the Perspective of Islamic Economics

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 25 - 50, 11.06.2025

Ghias Razouk

Abstract

This study aims to highlight the similarities between the Green and Islamic economies by examining the Green economy (its concept, objectives, motives for transition) and how this economy is manifested from the perspective of Islamic economics and its practical application mechanisms.
In order to achieve the study's objectives, the researcher used an analytical approach to illustrate the nature of the Green economy, then an inductive approach to examine a selection of Quranic verses, hadiths, and scholars' interpretations that highlighted the features of the Green economy. Lastly, a deductive approach was used to identify the points of convergence and similarity between both economies.
The study reached several conclusions, notably the alignment between the concepts of Green Islamic economy, and how Islam connected the commitment to environmental protection principles (the essence of the Green economy) with faith-driven motives, so that environmental care originates from an inner sense of responsibility, in addition to legal compliance. Furthermore, the fundamentals of Islamic economics in the Quran and Sunnah establish the contemporary concept of the Green economy, giving precedence and comprehensiveness to Islamic economics that achieve a balance for human life in the present and future.

Keywords

Green Economy , Resource Efficiency , Sustainable Development , Islamic Economics , Environmental Protection.

الاقتصاد الأخضر من منظور الاقتصاد الإسلامي

Abstract

تناولت هذه الدراسة إظهار أوجه التشابه بين الاقتصادين الأخضر والإسلامي، من خلال بحث الاقتصاد الأخضر (مفهومه- أهدافه - دوافع الانتقال إليه)، وكيف تجلّى هذا الاقتصاد من منظور الاقتصاد الإسلامي وآلياته العملية التطبيقيّة.
وفي سبيل تحقيق ما هدفت إليه الدراسة، استعمل الباحث المنهج التحليلي لإظهار ماهية الاقتصاد الأخضر، ثم المنهج الاستقرائي لطائفة من الآيات والأحاديث واجتهادات العلماء التي أظهرت معالم الاقتصاد الأخضر، وأخيراً المنهج الاستنتاجي لأوجه التوافق والتطابق بين كلا الاقتصادين.
وقد توصّلت الدراسة إلى جملة نتائج وأهمها، التطابق بين مفهومي الاقتصاد الأخضر الإسلامي، وأن الإسلام ربط الالتزام بتطبيق مبادئ حماية البيئة (جوهر الاقتصاد الأخضر) بالباعث الإيماني، حتّى تكون رعاية البيئة نابعة من الشعور الداخلي، فضلًا عن الالتزام القانوني، وأخيرًا فإنّ أبجديات الاقتصاد الإسلامي في القرآن الكريم والسنّة المطهّرة، تؤسس للاقْتِصاد الأخضر بمفهومه المعاصر، بل للاقتصاد الإسلامي أسبقية وشمولية تحقق توازنًا لحياة للإنسان في الحال والمآل.

Keywords

الاقتصاد الاخضر , الاقتصاد الاسلامي , التمية المستدامة , حماية البيئة

Yeşil ekonomi, İslami ekonomi perspektifinden

Abstract

Bu çalışma, yeşil ekonomi ile İslami ekonomi arasındaki benzerlikleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, yeşil ekonominin kavramı, hedefleri ve ona geçişin motivasyonları incelenmiş ve bu ekonominin İslami ekonomi perspektifinden ve uygulamalı mekanizmalarıyla nasıl tezahür ettiği araştırılmıştır.

Çalışmanın amacına ulaşmak için araştırmacı, öncelikle analitik yöntemi kullanarak yeşil ekonominin mahiyetini ortaya koymuş, ardından yeşil ekonominin özelliklerini gösteren bir dizi ayet, hadis ve âlimlerin içtihatlarını incelemek için tümevarım yöntemini uygulamış ve son olarak her iki ekonomi arasındaki uyum ve örtüşme noktalarını belirlemek için tümdengelim yöntemini kullanmıştır.

Çalışma, İslami ekonomi ile yeşil ekonomi kavramlarının örtüştüğü ve İslam'ın, çevreyi koruma ilkelerinin uygulanmasını (yeşil ekonominin özü) imanî bir motivasyonla ilişkilendirdiği sonucuna varmıştır. Böylece çevrenin korunması, yasal yükümlülüğün yanı sıra içsel bir duygudan kaynaklanmaktadır. Son olarak, Kur'an-ı Kerim ve Sünnet-i Seniyye'deki İslami ekonominin temel prensipleri, çağdaş anlamıyla yeşil ekonominin temellerini atmakta olup, İslami ekonominin önceliği ve kapsayıcılığı, insan hayatında dengeyi sağlamaktadır.

Keywords

Yeşil ekonomi , sürdürülebilir kalkınma , İslami ekonomi , çevrenin korunması.

References

• Abdurraûf, Meşrî, Âliyyât Temvîli'l-İktisâdi'l-Ahdar li't-Teveccüh neḥve't-Tenmiye el-Müstedâme ‘Arzu Tecâribi Ba‘zi’d-Düvel, Câmiʿatü'l-ʿArabî b. Mehîdî Ümmü’l-Bevâkî, Ürdün, Mağrib, Cezayir, Yüksek Lisans Tezi, 2018–2019.
• Bâcî, Ebü'l-Velîd Süleymân b. Halef, Kitâbü’l-Müntakâ Şerhu Muvaṭṭaʾi'l-İmâm Mâlik b. Enes, (Matbaatü's-Saʿâde, 1. bs., 1332) (Kahire: Dârü'l-Kitâbi'l-İslâmî, t.y., 2. bs.).
• Basbûs, Dâniyâl Hasan, el-Muzâraʿa ve'l-Müsâkât ve Devruhumâ fî't-Tenmiye el-İktisâdiyye, Şebeketü’l-Alûke, Kitaplar bölümü.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl el-Cu‘fî, Sahîhu’l-İmâm el-Buhârî el-Müsemmâ el-Müsnedü’s-Sahîh el-Muhtasar min Umûri Rasûlillâh ve Sünenihî ve eyyâmihî, (Mısır: el-Matbaʿatü'l-Kübrâ el-Emîriyye, 1311–1312, bs.y.).
• Büstî, Ebû Süleymân Hammad b. Muhammed, Meʿâlimü's-Sünen Şerhu Süneni Ebî Dâvûd, (Halep: el-Matbaʿatü'l-İlmiyye, 1. bs., 1934).
• Câvî, Muhammed b. Ömer en-Nevevî, Merâḥu Lebîd li-Keşfi Maʿna'l-Kurʾâni'l-Mecîd, (Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1. bs., 1997).
• Cemâlüddîn, Necvâ Yûsuf, “et-Taʿlîm min Ecli'l-İktisâdi'l-Ahdar ve’t-Tahavvülâtü’l-‘Âlemiyye fi’l-İktisâd ve’t-Ta‘lîm”, Mecelletü'l-ʿUlûmi't-Terbeviyye, 1/4 (Ekim 2017). https://search.shamaa.org/PDF/Articles/EGJes/JesVol25No4P1Y2017/jes_2017-v25-n4-p1_001-044.pdf
• Ebû ‘Alyân, Husâm Muhammed, el-İktisâdu'l-Ahdar ve't-Tenmiyeti’l-Müstedâme fî Filistîn: İstrâteciyyât Mukteraha, (Gazze: Câmi‘atü'l-Ezher, Yüksek Lisans Tezi, 1438/2017).
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as el-Ezdî es-Sicistânî, Sünenü Ebî Dâvûd, (Dımaşk: Dârü'r-Resâleti’l-‘Âlemiyye, 1. bs., 2009).
• Ebü'l-Hasen, Muhammed - es-Sindî, Nûreddîn, Şerhu Süneni İbn Mâce, (Beyrut: Dârü'l-Cîl, bs.y).
• Ebü'l-Fazl, İyâz b. Mûsâ b. İyâz, İkmâlü'l-Mu‘lim bi-Fevâidi Müslim, (Mansûre: Dârü'l-Vefâ, 1. bs., 1998).
• ESCWA, el-İktisâd el-Ahdar fî Sîyâki't-Tenmiye el-Müstedâme ve’l-Kadâ’ ‘ala’l-Fakr el-Mebâdi’ ve’l-Furas ve’t-Tahaddiyât fi’l-Mıntıkati’l-‘Arabiyye, Kahire, Ekim 2011, Özet Rapor.
• Fencerî, Muhammed Şevkî, el-Mezheb el-İktisâdî fî'l-İslâm, (Kahire: el-Heyʾetü'l-Mısriyye el-ʿÂmme li'l-Kitâb, 2010).
• Gulâm, Âdil Abdürreşîd, “el-İktisâd el-İslâmî el-Ahdar”, Mecelletü'l-Vaʿyi'l-İslâmî, sy. 591, Zilkade 1435/Eylül 2014, s. 82.
• Habîb, Sâbitî - Nasîra, Berkânû, “Devru'l-İktisâdi'l-Ahdar fî Ḥalqi'l-Vazâʾifi'l-Haḍrâʾ ve'l-İshâm fi’l-Ḥaddi mine'l-Fakr”, Uluslararası Sempozyum, 8–9 Aralık 2014.
• Hârûn, Semer, “el-İktisâdü’l-Ahdar ke-Tarîk ile't-Tenmiyeti’l-Müstedâme fî Filistîn”, Mecelletü'l-Buhûsi'l-İktisâdiyye ve'l-Mâliyye, 6/2 (Aralık 2019), s. 254. https://asjp.cerist.dz/en/article/107256
• Hüseyin, Kâmil Abdülkâdir, “el-İktisâdü’l-Ahdar min Manzûri'l-Fikri'l-İktisâdî el-İslâmî”, Mecelletü Câmiʿati Kerkûk li'd-Dirâsâti'l-İnsâniyye, 16/2 (2021), s. 127–128. https://search.emarefa.net/detail/BIM-1303117
• İbn Kesîr, İsmâîl b. Ömer, Tefsîru'l-Kur'âni'l-‘Azîm, (Suudi Arabistan: Dâr Taybe, 2. bs., 1999).
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, Sünen, (Dımaşk: Dârü'r-Resâleti’l-‘Âlemiyye, 1. bs., 2009).
• İbn Manzûr, Ebü'l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü'l-Arab, (Beyrut: Dâru Sâdır, bs.y., t.y).
• İbnü'l-Mülakkın, Sirâcüddîn Ömer b. Ali b. Ahmed, et-Tevdîh li-Şerhi'l-Câmi‘i's-Sahîh, (Dımaşk: Dârü'n-Nevâdir, 1. bs., 2008).
• İmân, Sâlihî, Devrü'l-Mevâridi’l-Beşeriyye fî Tahkîki't-Tenmiyeti’l-Müstedâme, (Cezayir: Câmi‘atü'ş-Şehîd Hamme li-Hıdr el-Vâdî, Yüksek Lisans Tezi, 2016–2017).
• İsmâîl, Şerîf - Abdülehhâb, Abdat, “İşkâliyyetü Müsâhemeti'l-İktisâdi’l-Ahdar fî Tahkîki't-Tenmiyeti’l-Müstedâme ve Muhârabeti'l-Fakr fi’l-Cezâir”, Mecelletü'l-İktisâdi’l-Cedîd, 1/12 (2015), s. 223. https://asjp.cerist.dz/en/article/55835
• Karadâvî, Yûsuf, Riʿâyetü'l-Bî’e fî Şerîʿati'l-İslâm, (Kahire: Dârü'ş-Şurûk, 1. bs., 2001).
• Kemmûn, Niyâzî vd., Mültaka'd-Düvelî: el-İtticâhâtü'l-Hadîse li't-Ticâreti'd-Düveliyye ve Tahaddiyâti't-Tenmiye el-Müstedâme nahve Ru’â müstakbeliyye Vâ‘ide li’d-Düveli’n-Nâmiye, Cezayir: Câmi‘atü’ş-Şehîd Hamme li-Hıdr el-Vâdî, 2–3 Aralık 2019.
• Kebsî, Muhammed b. Yahyâ, “Üsüs ve Hasâʾisü’l-İktisâdi’l-Ahdar fi’l-İktisâdi’l-İslâmî”, Mecelletü Beyti'l-Meşvere, sy. 15, (Nisan 2021), s. 31–32, 36-37, 39-41, 44-46, 48-52. https://www.mashurajournal.com/articles/90
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed, el-Câmiʿ li-Ahkâmi'l-Kurʾân ve’l-Mübeyyin limâ Tedammenehû mine’s-Sünne ve Âyi’l-Furkân, (Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 1. bs., 2006).
• Kutub, Seyyid, Fî Zılâli'l-Kurʾân, c. 32, (Beyrut: Matâbiʿü'ş-Şurûk, 2003).
• Mektebü’l-‘Ameli’l-Düvelî Cinîf, 5. Rapor, et-Tenmiyetü’l-Müstedâme ve’l-‘Amelü’l-Lâ’ik ve’l-Vazâ’ifü’l-Hadrâ’, Uluslararası Çalışma Konferansı, 102. Oturum, Cenevre, 2013, 5. Başlık, (Cenevre: Uluslararası Çalışma Bürosu Yayınları, 1. bs.).
• Mısrî, Refîk Yûnus, Usûlü'l-İktisâd el-İslâmî, (Dımaşk: Dârü'l-Kalem, 1. bs., 2010).
• Müslim, Ebü'l-Hüseyin Müslim b. Haccâc, Sahîhu Müslim, (Beyrut: Dâr İhyâʾi'l-Kütübi'l-ʿArabiyye, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Dârü'l-Ḥadîs, 1. bs., 1991).