İmalat Sanayisinde İş Sağlığı ve Güvenliği Üzerine Bir Araştırma: Erzincan İli Mobilya İşletmeleri Örneği

Year 2018, Volume: 20 Issue: 2, 252 - 265, 16.08.2018

Şekip Şadiye Yaşar , Osman Komut

Abstract

Türkiye mobilya sektörü, ihracatı ithalatından yüksek olan az sayıdaki sektörden birisidir. Yıllık ihracat rakamı
2,2 milyar doları bulan sektörün AB pazar payında son dönemde daralma görülmektedir. Günümüzde global
pazarlarda kullanılan önemli rekabet araçları arasına daha iyi kalite ve standartlarda iş güvenliği politikalarının
uygulanması da eklenmiştir. İş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri, çalışanların iş kazası ve meslek hastalıklarından
korunmasının yanı sıra ürün yaşam döngüsü ve çalışma koşullarının kalitesinin iyileştirilmesine de katkı
sağlamaktadır. Bu çalışmada, mobilya üretim sektöründe çalışanların iş sağlığı ve güvenliği farkındalığı ile
demografik faktörler ve işletme içi etkenlerin bu konuya ilişkin görüşlerine etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır.
Bu kapsamda, Erzincan ilinde bulunan 35 adet işyerinde toplam 84 çalışana yüz yüze görüşme esasına dayalı anket
uygulaması yapılmıştır. Araştırma sonunda, mobilya üretim işletmelerinde iş kazasına maruz kalma oranının %61
olduğu ve bu çalışanların %50’sinin en az iki kez iş kazasına maruz kaldığı tespit edilmiştir. Diğer yandan,
çalışanların yaşı, eğitim durumu, çalıştığı departman, çalışma süresi, iş değiştirme sıklığı ve makine-ekipman
bakım sıklığı değişkenlerinin çalışanlar arasında istatistiksel anlamlı (p<0,05) görüş farklılıklarına neden olduğu
anlaşılmıştır. Ayrıca, makine-ekipmandaki güvenlik donanımı yetersizliği, güvensiz davranışlar, iş sağlığı ve
güvenliğine ilişkin eğitim yetersizliği, kişisel nedenler ve aşırı iş yükünün çalışanlar tarafından en önemli iş kazası
nedeni olarak görüldüğü tespit edilmiştir.

Keywords

iş kazası ve meslek hastalığı, farkındalık, mobilya işletmesi, imalat sanayi, İş sağlığı ve güvenliği

A Study on the Occupational Health and Safety in Manufacturing Industry: The Case of Furniture Enterprises in Erzincan Province

Abstract

Türkiye mobilya sektörü, ihracatı ithalatından yüksek olan az sayıdaki
sektörden birisidir.  Yıllık ihracat
rakamı 2.2 milyar doları bulan sektörün AB pazar payında son dönemde daralma
görülmektedir. Günümüzde global pazarlarda kullanılan önemli rekabet araçları
arasına daha iyi kalite ve standartlarda iş güvenliği politikalarının
uygulanması da eklenmiştir. İş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri, çalışanların
iş kazası ve meslek hastalıklarından korunmasının yanı sıra ürün yaşam döngüsü
ve çalışma koşullarının kalitesinin iyileştimesine de katkı sağlar. Bu çalışmada, mobilya
üretim sektöründe çalışanların iş sağlığı ve güvenliği farkındalığı ile
demografik faktörler ve işletme içi etkenlerin bu konuya ilişkin görüşlerine
etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Erzincan ilinde bulunan
32 adet işyerinde toplam 63 çalışana yüz yüze görüşme esasına dayalı anket
uygulaması yapılmıştır.  Araştırma
sonunda, mobilya üretim işletmelerinde iş kazasına maruz kalma oranının %76
olduğu ve bu çalışanların %50’sinin en az iki kez iş kazasına maruz kaldığı
tespit edilmiştir. Diğer yandan, çalışanların yaşı, eğitim durumu, çalıştığı
departman, çalışma süresi, iş değiştirme sıklığı ve makine-ekipman bakım sıklığı
değişkenlerinin çalışanlar arasında istatistiksel anlamlı (p<0.05) görüş
farklılıklarına neden olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, makine-ekipmandaki güvenlik
donanımı yetersizliği, güvensiz davranışlar, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin
eğitim yetersizliği, kişisel nedenler ve aşırı iş yükünün çalışanlar tarafından
en önemli iş kazası nedeni olarak görüldüğü tespit edilmiştir.

Keywords

İş sağlığı ve güvenliği, iş kazası ve meslek hastalığı, farkındalık, mobilya işletmesi, imalat sanayi

References

• 1. Antov P and Neykov N (2017). Costs of Occupatıonal Accidents in the Bulgarian Woodworking and Furniture Industry”, 3rd International Scientific Conference Wood Technology & Product Design 11-14 September 2017, Ohrid.
• 2. Gedik T ve İlhan A (2014). Sakarya İli Mobilya İmalatçılarında İş Sağlığı ve İş Güvenliği Üzerine Bir İnceleme, SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 15: 123-129.
• 3. Kalaycı Ş (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 5. Baskı. Asil Yayın Dağ. Ltd. Şti., ISBN:975-9091-14-3, 405 s. Ankara.
• 4. URL-1 (2017). www.tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari.html, TIM, Türkiye İhracatçılar Meclisi web sayfası, (Erişim tarihi: 25.04.2018).
• 5. URL-2 (2016). https://www.ekonomi.gov.tr/portal/content/conn/UCM/uuid/dDocName:EK-200221, Mobilya sektörü, sektör raporları, İhracat Genel Müdürlüğü Maden, Metal ve Orman Ürünleri Başkanlığı, T.C. Ekonomi Bakanlığı web sayfası, (Erişim tarihi: 25.04.2018).
• 6. URL-3 (2018). http://www.ilo.org/safework/info/publications/WCMS_616129/lang--en/index.htm, International Newsletter on Occupatıonal Health and Safety, Date Issued, 18 January 2018, International Labour Organization (ILO) web sayfası, (Erişim tarihi: 25.04.2018).
• 7. URL-4 (1999). www.who.int/occupational_health/regions/en/oeheurqualitymanagement.pdf?ua=1, Guidelines on Quality Management in Multidisciplinary Occupational Health Services, WHO European Centre for Environment and Health web sayfası, (Erişim tarihi: 26.04.2018).
• 8. URL-5 (2015). http://www.ilo.org/labadmin/info/pubs/WCMS_346714/lang--en/index.htm, , Investigation of Occupational Accidents and Diseases, Date Issued, 25 February 2015, International Labour Organization (ILO) web sayfası (Erişim tarihi: 28.04.2018).
• 9. URL-6 (2002). https://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=3563, Glossary of Statistical Terms - Occupational accident Definition, OECD-Organisation for Economic Co-operation and Development web sayfası, (Erişim tarihi: 30.04.2018).
• 10. URL-7 (2010). http://www.ilo.org/safework/info/publications/WCMS_125137/lang--en/index.htm, List of Occupational Diseases, Date Issued, 25 March 2010, International Labour Organization (ILO) web sayfası (Erişim tarihi: 30.04.2018).
• 11. URL-8 (2002). http://www.hse.gov.uk/woodworking/hazard.htm, Hazardous Substances, Health and Safety Executive web sayfası (Erişim tarihi: 30.04.2018).
• 12. URL-9 (1999). https://www.osha.gov/Publications/woodworking_hazards/osha3157.html, Guide for Protecting Workers from Woodworking Hazards, Occupational Safety & Health Administration (OSHA) web sayfası, (Erişim tarihi: 02.05.2018).
• 13. URL-10 (2016). http://www.turkishfurniture.org/TR,14/sektorel-raporlar.html, Mobilya sektör raporu-2016, Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Orta Anadolu Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği web sayfası, (Erişim tarihi: 02.05.2018).
• 14. URL-11 (2015). http://www.iso.org.tr/projeler/arastirmalar/sektorel-arastirmalar/sektor-raporlari/, ISO, Mobilya İmalatı Sanayi, Küresel Rekabette İstanbul Sanayi Odası Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Projesi, İstanbul Sanayi Odası web sayfası, (Erişim tarihi: 02.05.2018).
• 15. URL-12 (2016). www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari, İş kazası ve meslek hastalığı istatistikleri, Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumu web sayfası, (Erişim tarihi: 02.05.2018).
• 16. Yaşar ŞŞ (2018). Pazarlama İşletmelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Farkındalığı: Mobilya Sektörü Örneği, 3rd International Congress on Occupational Safety and Security 16-17 Nisan 2018, İstanbul.