Kripto Paralar Arasında Getiri ve Risk Açısından Nedensellik İlişkisi

Year 2023, Volume: 14 Issue: 27, 1 - 17, 31.05.2023

Müslüm Polat , Oktay Karakaya

https://doi.org/10.47129/bartiniibf.1169216

Abstract

Çalışmanın temel amacı; son on yıla damga vuran kripto paralar arasındaki getiri ve risk açısından nedensellik ilişkisini tespit etmektir. Bu amaçla piyasa değeri en yüksek 10 kripto paradan en fazla verisi bulunan Bitcoin, Ethereum, Litecoin, Stellar, Ripple arasında 10 model oluşturulmuş ve her model, Granger nedensellik ve Hafner-Herwatz varyansta nedensellik testleri test edilmiştir. Çalışmada 23 Şubat 2017 ile 18 Haziran 2021 tarihleri arasındaki günlük verilerden oluşan 1577 gözlem kullanılmıştır. Nedensellik analizi sonuçlarına göre seçili kripto paralar arasında ortalamada Ethereum - Litecoin hariç diğer değişkenler arasında Granger nedensellik ilişkisi, varyansta ise Bitcoin - Ethereum ve Bitcoin - Litecoin hariç diğer değişkenler arasında varyansta nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Keywords

Kripto Paralar, Getiri, Risk, Granger Nedensellik, Hafner-Herwats Nedensellik

Causal Relationship between Crypto Coins in Terms of Return and Risk

Abstract

The main purpose of the study; To determine the causality relationship between the cryptocurrencies that have marked the last ten years in terms of return and risk. For this purpose, 10 models were created between Bitcoin, Ethereum, Litecoin, Stellar and Ripple, which have the most data from the 10 cryptocurrencies with the highest market value, and each model was tested by Granger causality and Hafner-Herwatz variance causality tests. In the study, 1577 observations consisting of daily data between February 23, 2017 and June 18, 2021 were used. According to the results of the causality analysis, a Granger causality relationship was found between the selected cryptocurrencies on average, except Ethereum - Litecoin, and a causality relationship in the variance between the variables in the variance except Bitcoin - Ethereum and Bitcoin - Litecoin.

Keywords

Cryptocurrencies, Return, Risk, Granger Causality, Hafner-Herwats Causality

References

• Arıkan, N. İ. (2020). Para Kuramı Açısından Kripto Paraların Ekosistemi. (Doktora Tezi), Malatya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Aslan, A. (2018). Kripto Para Olgusu ve Blockchain Teknolojisi: Ekonomik Aktörlerin Tepkisi, Maliyet Analizi, Var Modeli ve Granger Nedensellik Testi. (Yüksek Lisans Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Atik, M., Köse, Y., Yılmaz, B. ve Sağlam, F. (2015). Kripto Para: Bitcoin ve Döviz Kurları Üzerine Etkileri. Bartın Üniversitesi İBF Dergisi, 6(11), 247-261.
• Baur, D. G., Dimpfl, T. ve Kuck, K. (2018) Bitcoin, Gold and the US dollar – A Replication and Extension. Finance Research Letters, 25, 103-110.
• Bhattacharjee, S. (2016) A Statistical Analysis of Bitcoin Transactions During 2012 to 2013 in terms of Premier Currencies: Dollar, Euro and Rubles, The Indian Journal of Management, 9(1), 8-16.
• Bhosale, J. ve Mavale, S. (2018) Volatility of seleck Crypto-currencies: A Comparasion of Bitcoin, Ethereum and Litecoin. Pune Annual research of Symbiosis Centre for Management Studies, 6, 132-141.
• Brill, A. ve Keene, L. (2014). Cryptocurrencies: The Next Generation of Terrorist Financing? Defence Against Terrorism Review, 6(1), 7-30.
• Brito, J. ve Castillo, A. (2013). Bitcoin: A Primer for Policymakers. Mercatus Center at George Mason University.
• Ciaian, P., Rajcaniova, M. ve Kancs, A. (2018). Virtual Relationships: Short- and Long-run Evidence from BitCoin and Altcoin Markets. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money. 52 , 173-195.
• Coinmarketcap, Erişim adresi: Https://coinmarketcap.Com
• Çakın, M. (2019). Kripto Paralar: Bitcoin Döviz Kurları Ve Alternatif Kripto Paralar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Çakmak, M. (2019). Kripto Paraların Gelişim Süreci, Blok Zincir Teknolojisi ve Kripto Paraların Türkiye'de Vergilendirilmesi (Doktora Tezi), Marmara Universitesi, İstanbul.
• Çarkacıoğlu, A. (2016) Kripto-Para Bitcoin. (Araştırma Raporu). Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Dairesi.
• Çetiner, M. (2018). Kripto Para ve Blok Zincirin Yeni Dünyaya Getirdikleri, İstanbul Journal of Social Sciences. 20, 1-16
• Çütçü, İ., ve Kılıç, Y. (2018). Döviz Kurları İle Bitcoin Fiyatları Arasındaki İlişki: Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(4), 349-366.
• Dickey, D. A. ve Fuller W. A. (1981) Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root, Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Dilek, Ş. (2018). Blockchain Teknolojisi ve Bitcoin. Siyaset, Ekonomi ve Toplumsal Araştırmaları Vakfı. (231),1-30.
• Gandal, N. ve Halaburda, H. (2014). Competition in the Cryptocurrency Market. Bank of Canada Working Paper No: 2014-33, Bank of Canada, Ottowa.
• Gemici, E. ve Polat, M. (2021) Causality-in-Mean and Causality-in-Variance among Bitcoin, Litecoin, and Ethereum. Studies in Economics and Finance. 38(4), 861-872
• Gemici, E. ve Polat, M. (2019). Relationship between Price and Volume in the Bitcoin Market. The Journal of Risk Finance. 20(5), 435-444.
• Gökçe Tan, D. (2019). Kripto Para Piyasaları: Bitcoin ve Altcoin Analizi. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Granger, C.W.J. (1969) Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica, 37 (3), 424-438.
• Güleç, T. C. ve Aktaş, H. (2019). Kripto Para Birimi Piyasalarında Etkinliğin Uzun Hafıza ve Değişen Varyans Özelliklerinin Testi Yoluyla Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 491-510.
• Hafner, C. M. ve H. Herwartz (2006). A Lagrange multiplier test for causality in variance. Economics Letters. 93, 137-141.
• İçellioğlu, Ş. C. ve Öztürk, M. E. (2018). Bitcoin İle Seçili Döviz Kurları Arasındaki İlişkinin Araştırılması: 2013-2017 Dönemi İçin Johansen Testi ve Granger Nedensellik Testi. Maliye ve Finans Yazıları, 51-70.
• Karaağaç, G. A. ve Altınırmak, S. (2018). En Yüksek Piyasa Değerine Sahip On Kripto Paranın Birbirleriyle Etkileşimi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 79, 123-138.
• Konuşkan, A., Teker, T., Ömürbek, V. ve Bekci, İ. (2019). Kripto Paraların Fiyatları Arasındaki İlişkinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 311-318.
• Krugman, P. ve Wells, R. (2013), Makro İktisat, 2. Baskıdan Çeviri, Çev.Fuat Oğuz, M.Murat Arslan, K.Ali Akkemik, Koray Göksal, Ankara: Palme Yayıncılık.
• Kumar, A. S. ve Anandarao, S., (2019). Volatility Spillover in Crypto-Currency Markets: Some Evidences from GARCH and Wavelet Analysis. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, Elsevier, 524, 448-458.
• Kumar, A., ve Ajaz, T. (2019). Co-movement in Crypto-Currency Markets: Evidences from Wavelet Analysis. Financial Innovation, 5(1), 1-17.
• Luther, W. J. (2016). Bitcoin and The Future of Digital Payments. The Independent Review, 20(3), 397-404.
• Nakamoto, S. (2008). Bitcoin: A Peer-To-Peer Electronic Cash System. Erişim adresi: Https://Bitcoin.Org/Bitcoin.Pdf
• Paribu, (2020). Halving (Bitcoin Yarılanma) Nedir? Erişim adresi: https://www.paribu.com/blog/sozluk/halving-bitcoin-yarilanma-nedir/
• Philips, P. C.B. ve Perron P. (1988). Testing For A Unit Root in Time Series Regression, Biometrika, 75(2): 335-346.
• Salviotti, G., De Rossi, L. M. ve Abbatemarco, N. (2018). A Structured Framework to Assess the Business Application Landscape of Blockchain Technologies. Erişim adresi: https://cognitive-science.info/wp-content/uploads/2018/04/CSIG.SDABocconi.20180308CSIGPresentation.pdf
• Sovbetov, Y. (2018). Factors Infuencing Cryptocurrency Prices: Evidence From Bitcoin, Ethereum, Dash, Litecoin and Momero. Journal of Economics and Financial Analysis, 2(2). 1-27.
• Sönmez, A. (2014). Sanal Para Bitcoin. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 4(3), 1-14.
• Szetela, B., Mentel G. ve Gedek S. (2016). Dependency Analysis between Bitcoin and Selected Global Currencies, Dynamic Econometric Models, 16, 133-144.
• Şak, N. (2021). Kripto Paralar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Hatemi-J Asimetrik Nedensellik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(29), 149-175.
• Tapscott, A., ve Tapscott, D. (2017). How Blockchain İs Changing Finance. Harvard Business Review, 1(9), 2-5.
• Topaloğlu, E. E. (2019). Kripto Para Bitcoin ve Döviz Kurları İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(02), 367-382.
• TÜBİTAK Blok Zincir Araştırma Laboratuvarı, Erişim adresi: Https://blokzincir.bilgem.tubitak.gov.tr
• Usta, A. ve Doğantekin, S. (2017), Blockchain 101, Mediacat Kitapları, İstanbul.
• Yaşar Akçalı, B. ve Şişmanoğlu E. (2019). Kripto Para Birimleri Arasındaki İlişkinin Toda-Yamamoto Nedensellik Testi İle Analizi. Ekev Akademi Dergisi, 23(78). 99-122.