YEREL ÜRÜNLERİN TEŞVİKİ VE FİNANSMANI, BOLU İLİNİN DESTEKLERDEN YARARLANMA POTANSİYELİ

Yıl 2015, Cilt: 15 Sayı: 3, 157 - 178, 15.09.2015

Hasan Lök , Songül Yıldız

Öz

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)
ve bölgesel işbirliği ittifaklarından Avrupa Birliği (AB), insan sağlığı
yönünden ticarete konu olan malların dolaşımında hukuki düzenlemeler yaparak
sağlıklı ürünlerin üretilmesine ve tüketilmesine özen göstermektedirler. AB ile
gelişmiş ve gelişmekte olan ülke devletleri, organik ve yerel ürünlerin
üretimlerini özel olarak desteklemekte; bu amaçla yerel ürün üreten mikro
işletmelerin projelerinin kaynak ihtiyacı ayrıcalıklı olarak sübvanse
edilmektedir. Ülkemizde yerel ürünlere dönük teşvik ve finansman politikaları,
son yıllarda AB ve DTÖ kurallarına paralel olarak Ekonomi ile Tarım Bakanlığı
tarafından düzenlenmektedir. Tarım Bakanlığı, yerel ürünler ve mikro
işletmelerin geliştirilmesi yönünde AB ile işbirliği yapmakta, birliğin tarım
fonlarını kırsal alanlardaki yöresel ürün imalatı yapan küçük işletmelere
kullandırmaktadır. Bakanlık, Patent Enstitüsü’nden coğrafi işaret belgesi almış
ülkemizin 42 ilindeki yerel ürünleri imal eden mikro işletmelerin projelerini,
AB kırsal kalkınma programı fonlarından finanse etmektedir. Ülkemizin büyük
tüketim merkezinin yakınında bulunan ve ilçeleri ile birlikte kırsal tarımın
yoğun olduğu Bolu ili yöresel ürün üretmekte ve pazarlamaktadır. Bolu’nun
yöresel  ürün üreten mikro işletmeleri AB
fonlarından sağlanan Kırsal Kalkınmaya dönük fonlardan yararlanamamaktadır.
Ayrıca ülkemizin sübvansiyon uygulamalarını yürüten kurumlarının teşviklerinden
bilgi yetersizliği ve iletişim noksanlığı nedenleri ile yararlanamamaktadır. Bu
çalışmada, yerel ürünler, yerel ürünlere coğrafi işaretlerin sağlanması, bu
ürünleri üreten işletmelere dönük teşvik ve finansman politikalarının teorik
çerçevesi ele alınmıştır. Ayrıca Bolu ilinde yerel ürün imal eden mikro
işletmelerin AB fonları ile genel teşvik ve finansman araçlarından
yararlandırılma potansiyeli analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yerel Ürün, Kırsal Kalkınma, Devlet Desteği, Finansman

Kaynakça

• Addor F., Grazioli A. (2002). “Geographical Indications Beyond Wines and Spirits”. The Journal of World Intellectual Property, 5(6), 865- 897. Barutçugil, İ. S., (1989). “Turizm İşletmeciliği 3. Baskı”, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., Yayın No : 187. BGTHM, 2015. Bolu İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Görüşme Tarihi:1 temmuz 2015 Callois J.M., (2004). “Can quality labels trigger rural development? A microeconomic model with co-operation for the production of a differentiated agricultural good.” CESAER Centre d’Economie et Sociologie appliquées à l’Agriculture et aux Espaces Ruraux BP 87999 – 26, Bd Dr Petitjean- 21079 DIJON cedex, p:3, working paper 2004/6. Coşkun Y. A., (2001). “Coğrafi İşaretler”. Basılmamış Uzmanlık Tezi, Türk Patent Enstitüsü, Ankara.3-5 DPT 2015. (http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas%20Komisyonu%2 0Raporlar/Attachments/109/oik538.pdf. , 4 Haziran 2015’te erişildi) EB 2015. (http://www.ekonomi.gov.tr/portal/content/conn/UCM/path/Contri bution%20Folders/web/Yat%c4%b1r%c4%b1m/Yat%c4%b1r%c4 %b1m%20Te%c5%9fvik%20Sistemi/ekler/TesvikUygulamaRehbe ri.pdf?lve. 4 Haziran 2015’te erişildi) Ertan A., (2010). “Prestijli tarım ürünlerinin pazarlanmasında kalite ve coğrafi işaretler kavramlarının tutundurulması ve bu bağlamda tarım satış kooperatiflerinin önemi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, Sayı 12 157-170. GİB 2015. (http://www.gib.gov.tr/index.php?id=65.: 4 Haziran 2015’te erişildi) Gökovalı U., (2007). “Coğrafi İşaretler ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği”. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 2, s. 141 – 160. GTHB 2015, (http://bolu.tarim.gov.tr/Menu/9/Bolu-Hakkinda. 7 NİSAN 2015’te erişildi) Ilbert H., Petit M., 82009). “Are Geographical Indications a Valid Property Right? Global Trends and Challenges”. Development Policy Review, 2009, 27 (5): 503-528. Kan M., Gülçubuk B., Kan., A., Küçükçongar M. (2010). “Coğrafi İşaret Olarak Karaman Divle Tulum Peyniri”. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (19): 15-23, MBBD 2015. Maliye Bakanlığı Bolu Defterdarlığı. (http://www.boludefterdarligi.gov.tr/icerik/1773/17/bolu-tarihi. 6 Temmuz 2015’te erişildi) Nemutlu P. B., Baş T., Akçam S., Mutlu Ç., Yirmibeş M., Ağaççı N., Bice B. (2012). “Aydın İlinde Markalaşma Potansiyeline Sahip Yerel Ürünlerin Araştırılması Projesi, Araştırma Raporu”. MARKAYDER Markalaşma Yenilikçilik ve Kalite Geliştirme Derneği, Aydın Orhan A., (2010). “Yerel Değerlerin Turizm Üzerine Dönüştürülmesinde Coğrafi İşaretlerin Kullanımı: İzmit Pişmaniyesi Örneği”. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 21, Sayı 2, Sayfa 243-254. Rangnekar, D. (2004). “The Socio-Economics of Geographical Indications”. ICTSD-UNCTD, Issue paper No. 8-52 Sautier D., Van de Kop P., (2006). “Origin-Based Marketing: A Rural Development Tool? Origin-Based Products, Lessons for Pro-Poor Market Development”. Royal Tropical Institute– CIRAD, Bulletin:372,p:17. Sylvander, B., D. Barjolle, and F. Arfini (eds). (2000). “The Socio- Economics Of Origin Labelled Products İn Agri-Food Supply Chains: Spatial, İnstitutional And Co-Ordination Aspects. Proceedings From Le Mans Colloquium”. Paris, INRA, Economie et Sociologie Rurales, Actes et Communications 17. 2 vols. Şahin, A., Meral M., (2012). “Türkiye’de Coğrafi İşaretleme ve Yöresel Ürünler”. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 5 (2): 88-92, TCBV, 2015. Türkiye Cumhuriyeti Bolu Valiliği. (http://www.bolu.gov.tr/default_b0.aspx?content=1132. 6 Temmuz 2015’te erişildi) Tekelioğlu, Y., Demirer, R., (2008). “Küreselleşme Sürecinde, Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretlerin Geleceği”. İGEME’den Bakış Dergisi, Sayı:36, Sayfa: 87-102. Thieding F., Sylvander B. (2000). “Welcome to Club? An Economical Approach to Geographical Indications in the European Union”. Agrarwirtschaft, 49(12), 428-437. TKDK 2015, (https://www.tkdk.gov.tr/ . 2 Mayıs 2015’te erişildi)
• TPE 2007. Türk Patent (http://www.tpe.gov.tr/tpe/index.jsp?sayfa=201, erişildi) Enstitürü. 22-02-2007’te TPE 2015. Türk Patent (http://www.tpe.gov.tr/TurkPatentEnstitusu/. 2 erişildi) Enstitürü. Haziran 2015’te Van Ittersum, K. (2002). “The role of region of origin in consumer decision-making and choice”.174. Vittori M., (2010). “The International Debate on Geographical Indications (GIs): The Point of View of the Global Coalition of GI Producers—oriGIn”. The Journal of World Intellectual Property, Vol. 13, No. 2, pp. 304-314. WIPO (2003). “Economic Importance of Trademarks and Geographical Indications and Their Use in Commerce”. National Seminer on the Protection of Trademarks and Geographical Indications, March 17-19, Beirut. Yalçın B., (2013). “Yöresel Ürünlerin Pazarlanması Üzerine Değerlendirmeler”. Akdeniz Sanat Dergisi. Cilt 6, Sayı, 11 205- 213.