CUMHURİYET DÖNEMİ ORTAÖĞRETİM MANTIK DERS KİTAPLARINDA BİYOLOJİ TEORİLERİ VE POZİTİVİZM ETKİLERİ

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 3, 267 - 286, 15.09.2017

Ekrem Ziya Duman Dilek Başerer

Öz

Çalışmanın amacı, Cumhuriyet dönemi ortaöğretim mantık ders kitaplarında metodoloji başlığı altında biyolojide yer alan canlılar hakkındaki teorilerden pozitivizme geçişi göstererek pozitivizmin etkilerini ortaya koymaktır. Bu amaç ile 1924, 1935 ve 1957 mantık dersi öğretim programları çerçevesinde ele alınan Cumhuriyet dönemi ortaöğretim mantık kitapları incelenmiştir. Bu inceleme ise doküman inceleme yoluyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde, nitel bir analiz yöntemi olan içerik analizi kullanılmıştır. Cumhuriyet dönemi ortaöğretim mantık ders kitaplarında yer alan biyoloji teorilerine ilişkin felsefi ve ilmi teoriler olarak kategorilere ayrılan teoriler mekanizim, dinamizim, organizim, 18. yy Cuvier türlerin değişmezliği, 18. yy. Lemarck transformizm, 19. yy. Darwin tabii ayıklama teorisi ile 20. yy. Hgo De Vries mütasyon temaları olarak ele alınmıştır. Bu temalar doğrultusunda kitaplarda ele alınan tanımların nasıl olduğu, ne şekilde benzerlik ya da farklılık gösterdiği ortaya konulmuş ve bu temalar ile pozitivizm aralarında ilişki kurularak bulgular elde edilmiştir. Bulgular sonucunda 1957 programına kadar pozitivizmin mantık ders kitapları üzerinde yoğun şekilde etkisi olduğu görülmüş, bu programdan sonra pozitivizmin etkisinin azaldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lise Mantık Dersi Öğretim Programı, Mantık Ders Kitapları, Biyolojide Teoriler, Pozitivizm

Kaynakça

• Adalan, M. & Baykal, K. (1955). Mantık. Bursa: Aysan Matbaası.
• Berge, H. (1948). Mantık. İstanbul: Güven Basımevi.
• Cevizci, A. (2014). Felsefe Tarihi. (4. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K.(2007). Research methods in education (6thed.). New York, NY: Routledge.
• Comte, A. (2001). Pozitif Felsefe Kursları. Erkan Ataçay (Çev). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Cord, Argon & H.Ü. Mühendislik Fakültesi Vakfı (1997). Orta Öğretimi Geliştirmeye Yönelik Fizibilite Çalışması: Sektörel Durum Analizi. Ankara.
• Çelikkaya, H. (1198). Olayların Çözümüne Veya Çözüm Olayına Sosyolojik Bir Yaklaşım. M Ü Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi,(10), 59-73.
• Demirel, Ö. (1992). Türkiye'de Program Geliştirme Uygulamaları. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 27-43.
• Devlet Matbaası. (1953). 3101.
• Duman, E.Z.(2014). Ortaöğretimde Cumhuriyet Dönemi Mantık Ders Kitaplarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Gökberg, M. (2005). Felsefe Tarihi. (16. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kızılçelik, S. (2013). Franfurt Okulu. (3. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kongar, İ. (1959). Mantık. İstanbul: Sıralar Matbaası.
• Küçük, H.(1985). Antikçağdan Günümüze Sistematik Felsefe Tarihi, İstanbul: Dersaadet Yayınevi.
• Maarif Vekâleti Tebliğler Dergisi (7 Ekim). 976(20).147-177.
• Merriam, S. B.(2013). Dokümanlardan veri toplanması. (çev. Selahattin Turan& Hamit Özen). S Turan (Ed.). Nitel araştırma, desen ve uygulama için rehber içinde (ss.131-155). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ongun, C. S. (1943). Felsefe ve sosyoloji.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Desenler Ve Veri Toplama. Çev. B. Tarman &M. F. Yiğit Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri . Ed. M. Bütün ve S. B. Demir. Ankara: Pagem Akademi. 209-257
• Sarp, H. S. (1947). Mantık. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri.
• Sarp, H. S. (1968). Mantık. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri.
• Şimşek, H & Yıldırım, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Taslaman, C. (2007). Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı. İstanbul:İstanbul Yayınevi.
• Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul:Epsilon Yayınları.
• Tezer, A. (1929). Suri ve tatbiki mantık. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Tolan, B(1339). Toplum Bilimlerine Giriş. (4. Baskı). Ankara: Murat&Adım Yayıncılık.
• Ural, Ş. (2006). Pozitivist felsefe. (2. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Weber, A.(1964). Felsefe Tarihi. H.Vehbi Eralp (Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• West, D. (1998). Kıta Avrupası Felsefesine Giriş. Çev. A. Cevizci. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Varış, F.(1976). Eğitimde Program Geliştirme. Teori ve Teknikler. Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları No: 53
• Yücel, H. A. (1929). Surî ve Tatbikî Mantık. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Yücel, H. A. (1952). Mantık Dersleri. Milli Eğitim Basımevi.
• Yücel, H. A. (1955). Mantık Dersleri. Milli Eğitim Basımevi.
• 1935 Lise Programı (1934). İstanbul: Devlet Matbaası.