METAPHORS WITHIN THE FRAME OF LANGUAGE-MIND RELATIONSHIP

Yıl 2012, Cilt: 12 Sayı: 2, 133 - 156, 20.10.2012

Kasım Tatlılıoğlu

https://doi.org/10.11616/AbantSbe.278

Cited By: 6

Öz

An absolute relationship between place (geography), society (culture), human, mind, and language can be described as one of the most functional systems, perhaps the most important one. Human, who learns and experiences thanks to this multifaceted relationship, transmits these experiences to the interlocutor or the successors through language which is a product of this relationship. The meanings attributed to the words in these transmissions and the new relationship between these meanings with others concepts, other words and their meanings could come up as the result of the unique function of human mind. In this work after the short story of language-mind relationship is evaluated, the genesis form of language with it’s every aspects, is tried to be explained. The basic elements in forming language are put forward in this expression, it is tried to be elucidated what is metaphor, how it is; depending on these elements. Also the opinions that are related with formation ways of sayings in the language, are discussed in this part. Consequently, it is expressed that the big part of new namings in the language is mental, so it is emphasized that human mind performs to name the new ones by comparing with the things that it has seen before, i.e. by associating/ comparing with the things which it has experienced or transfering from one or a few of them.

Anahtar Kelimeler

Language, Mind, Human, Meaning, Metaphor.

Sosyal Bir Gerçeklik Olarak İntihar Olgusu: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme

Öz

Mekân (coğrafya)- toplum (kültür)- insan- zihin- dil arasındaki birbirlerinden ayrı düşünülemeyecek mutlak ilişki, karşılaşılabilecek en fonksiyonel ağlardan biri, belki de en önemlisi olarak nitelendirilebilir. Bu çok yönlü ilişki sayesinde öğrenen ve tecrübe sahibi olan insan, bu kazanımlarını karşısındakine veya kendisinden sonrakilere bu ilişkinin ürünü olan dil sayesinde aktarır. Bu aktarımlarda sözlere yüklenen anlamlar ve bu anlamların başka kavramlarla, başka sözlerle ve onların anlamlarıyla girdiği ilişki insan zihninin emsalsiz işlevi sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, dil-zihin ilişkisi ile ilgili çalışmaların kısa tarihi değerlendirildikten sonra dilin bütün yönleriyle oluşma biçimi, hikâyeleştirme yöntemiyle anlatılmaya çalışılmıştır. Bu anlatımda dilin oluşumundaki temel unsurlar ön plana çıkartılmış, bu unsurlara bağlı olarak metaforun ne olduğu, nasıl olduğu izah edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu bölümde dildeki sözlerin oluşturulma yollarıyla ilgili görüşler de tartışılmıştır. Sonuç olarak dildeki yeni adlandırmaların büyük bir bölümünün zihinsel olduğu ifade edilmiş yani insan zihninin yeni adlandıracağını daha önceden karşılaştıklarıyla, bir başka ifadeyle tecrübe ettikleriyle ilişkilendirerek/ karşılaştırmalar yaparak birinden veya birkaçından aktarımlarla gerçekleştirdiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dil, Zihin, İnsan, Anlam, Metafor

Kaynakça

• ALEC, R. (2000) Psychiatric Emergencies. Suicide. BJ Sadock, VA Sadock (Ed), Comprehensive Textbook of Psychiatry, 2. Cilt, 8. Baskı, Philadelphia, Williams & Wilkins, p. 2031-2040.
• AJDACIC-GROSS, V., BOPP, M., GOSTYNSKI, M., LAUBER, C., GUTZWILLER, F., & RÖSSLER, W. (2006). Age-Period- Cohort Analysis of Swiss Suicide Data 1881-2000. Europen Archives of Psychiatry Clinical Neuroscience, 256, 207-214.
• ATAY, İ.M. & Gündoğar, D. (2004). İntihar Davranışında Risk Faktörleri. Kriz Dergisi, 12, 39-52.
• BALCIOĞLU, A. & Abanoz, Y. (2009). Madde Bağımlılığı, İntihar ve Sanık Psikolojisi. Dirim Tıp Gazetesi, 84 (1), 15-20
• BATIGÜN, A.D & Şahin, N.H. (2003). Öfke Dürtüsellik, Problem Çözme Becerilerindeki Yetersizlik Gençlik İntiharlarının Habercisi olabilir mi?. Türk Psikoloji Dergisi, 18 (51), 37-52.
• BATIGÜN, A.D. (2005). İntihar Olasılığı: Yaşamı Sürdürme Nedenleri, Umutsuzluk ve Yalnızlık Açısından Bir İnceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 16 (1), 29-39.
• BATIGÜN, A.D. (2008). İntihar Olasılığı ve Cinsiyet: İletişim Becerileri, Yaşamı Sürdürme Nedenleri, Yalnızlık ve Umutsuzluk Açısından Bir İnceleme. Türk Psikoloji Dergisi. 23 (62), 65-75.
• BATIGÜN, A.D. & Şahin, N.H. (2009). Lise ve Üniversite Öğrencilerinde İntihar Riskini Beliremeye Yönelik Bir Modelin Sınanması. Türk Psikiyatri Dergisi, 20 (1), 28-36
• BERMAN, AL. & JOBES, D.A. (1997). Adolescent Suicide Assessment and Intervention. Washington W.C. American Psychological Association.
• BONNER, R.L. & RICH, A.R. (1998). A prospective investigation of suicidal ideation collage student: A test of model. Suicide &Life- Threating Behavior, 17, p. 50-63.
• CAİRNS, R.B., PETERSON, G. & NECKERMAN, H.J. (1988). Suicidal Behavior in Agressive Adolescents. Journal of Clinical Child Psychology., 17 (4), 298-309.
• CİRİT, H. (1990). İntihar Girişiminde Bulunan Erişkinlerde Görülen Psikiyatrik Septomatoloji ve Aile özelliklerinin Araştırılması. Uzmanlık Tezi. İzmir, Ege Üniversitesi, Tıp Fakultesi.
• COYNE, J.C. & DOWNEY, G. (1991). Social factor and psychopathology.: Stres, social support and coping processes. Annual Review of Psychology., 42, 401-425.
• ÇUHADAROĞLU, F. & SONUVAR B. (1992). Adolesan intiharları ve Risk Faktörleri Üzerine Bir İnceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 3 (3), 222-226.
• DEVECİ, A., ESEN-DANACI, A., YURTSEVER, F., DENİZ & GÜRLEK-YÜKSEL, E. (2008). Şizofrenide Psikososyal Beceri Eğitiminin Belirti Örüntüsü, İçgörü, Yaşam Kalitesi ve İntihar Olasılığı Üzerine Etkisi. Türk Psikiyetri Dergisi, 19 (3), 266-273.
• DEVECİ, A., TAŞKIN, O.E., ERBAY-DÜNDAR, P., DEMET, M.M., KAYA, E., ÖZMAN, E. & DİNÇ, G. (2005). Manisa İli Kent Merkezinde İntihar Düşüncesi ve Girişimi Yaygınlığı. Türk Psikiyetri Dergisi, 16 (3), 170-178.
• DİE (2000). (Devlet İstatistik Enstitüsü). İstatistiklerle Türkiye 2000. T.C.BaşbakanlıkDevlet İstatistik Enstitüsü.
• DİE (1997; 2002). (Devlet İstatistik Enstitüsü). İntihar İstatistikleri. Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
• DSM IV. (1994). American Psyhiatric Association: Diagnostic and Statical Manual of Mental Disorders 4.baskı Washington, DC, The American Psychiatric Association.
• DURKHEIM, E. (1986). İntihar. (Fransızca Orjinali: 1897). (Çev: Ö. Ozankaya). Toplumbilimsel İnceleme. Ankara: Türkiye Tarih Kurumu Basımevi,
• EĞRİLMEZ, A. (1998). 15-19 yaş grubu ergenlerin intihar girişimlerinde predisposan etkenler ve aile özellikleri. Uzmanlık Tezi, İzmir, Ege Üniversitesi, Tıp Fakultesi.
• ERCAN, E.S. (1998). İntihar Girişiminde Bulunan Ergenlerde Sosyo Demografik,Psikiyatrik ve Ailesel Özelliklerin Araştırılması. Uzmanlık Tezi. İzmir, Ege Üniversitesi Tıp Fakultesi.
• ERTEMİR, D., & ERTEMİR, M. (2003). Gençlerin İntihar Girişimlerinin Özellikleri Ergenlik döneminde umutsuzluk ve depresyon. Uzmanlık Tezi. İstanbul, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi.
• ESKİN, M. (2001). Ergenlikte Yalnızlık, Başetme Yöntemleri ve Yalnızlıkların İntihar Davranışları ile İlişkisi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 4, 5-11.
• ESKİN, M. (2003). İntihar: Açıklama, Tedavi ve Önleme. Bölüm:1, 4-27, Ankara.
• ESKİN, M., AKOĞLU, A. & UYGUR, B. (2006). Ayaktan Tedavi Edilen Psikiyatri Hastalarında Travmatik Yaşam Olayları ve Sorun Çözme Becerileri: İntihar Davranışı İle İlişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 17 (4), 266-275.
• FOLKMAN, S. & LAZARUS, R.S. (1986). Stres processes and depressive symptomatology, Journal of Abnormal Psychology., 95, 107-113.
• GEÇTAN, E. (1994). Psikodinamik Psikiyatri ve Normal Dışı Davranışlar. (Basım:10). İstanbul: Remzi Kitapevi.
• GUNDERSON, JG. (1994) Borderline Kişilik Bozukluğu. (Çev: B Ceyhun), Ankara, Hekimler Yayın Birliği, 78-105.
• GÜLEÇ, G. (2006). İntihar Girişiminde Bulunan Gençlerin Sosyodemografik-Sosyokültürel ve Aile
• Özelliklerinin Değerlendirilmesi, Yeni Symposium, Türk Psikiyatri Dizini, 44 (3), 141-150.
• GÜRKAN, B. & Dirik, G. (2009). Üniversite Öğrencilerinde İntihar Düşünce ve Davranışları ile İlişkili Faktörler: Yaşamı Sürdürme Nedenleri ve Baş Etme Yolları. Türk Psikoloji Yazıları, 12 (24), 58-69.
• HAWTON, K. (1986). Suicide and Attempted Suicide Among Children and Adlescents. Newbury Park, Sage Publications.
• KALAFAT, J. (2003) School Approaches to Youth Suicide Prevention. The American Behavioral Scientist, 46 (9), 1211-1223.
• KESSLER, R.C., PRICE, R.H. & WORTMAN, CB. (1985). Social factors in psychopathology: Stres, social support and coping processes. Annual Review of Psychology., 36, 531-572.
• KING, KA (2001) Developing a Comprehensive School Suicide Prevention Program. The Journal of School Health, 71(4), 132- 137.
• KUR’AN-I KERİM. Nisa Suresi, Ayet: 29-30.
• KÖKNEL, Ö. (1989). İntiharlar, Genel ve Klinik Psikiyatri. İstanbul: Nobel Kitabevi.
• MCCLURE, GMG (1984). Recent Trens in Suicide Amongs the Young. Br J Psychiatry, 144, 134-138.
• O’CONNER, R.C. & SHEEHY, N.P. (1997). Suicide and Gender. Mortality, 2 (3), 239-253.
• OKMAN, T. (1997). Türkiye’de İntihar İstatistiklerinin Metodolojisi, Sistemi ve Eğilimi. Kriz Dergisi, 5 (1), 43-57.
• ÖNAL, C. (1995). Özkıyım Girişiminde Bulunan Bir Grup Erişkinde Girişimi Güdüleyi Etkenlerin ve Yakınlarının Tepkilerinin Araştırılması. Uzmanlık Tezi. İzmir, Ege Üniversitesi, Tıp Fakultesi.
• ÖZALP, E. (2009). İntihar Davranışının Genetiği. Türk Psikiyatri Dergisi, 20 (1), 85-93.
• ÖZAYDIN, N. Ve diğ. (1998). Kadın ve Şiddet. Sağlık ve Toplum Dergisi. Temmuz-Aralık, 73-79
• ÖZGÜVEN, H. SOYKAN, Ç., HARAN, S. & GENÇÖZ, T. (2003). İntihar Girişiminde Depresyon ve Kaygı Belirtileri ile Problem Çözme Becerileri ve Algılanan Sosyal Desteğin Önemi. Türk Psikoloji Dergisi. 18 (52), 1-11
• SAYGILI, R. & Aydın C. (1998). İntihar Girişiminde Bulunan Ergenlerde Sosyodemografik, Psikiyatrik ve Ailesel Özelliklerin Araştırılması. Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Uzmanlık Tezi.
• SAVAŞIR, I., BOYACIOĞLU & KABAKÇI, G. (1996) Bilişsel Davranışçı Terapiler. Ankara: Özyurt Matbaacılık, 177-202.
• SAYIL, I., CANAT, S. & TUĞCU, H. (2001). 16 İntihar Olgusunun Psikolojik Otopsi Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Kriz Dergisi, 11 (2), 1-6.
• SIR, A., ve diğ. (1999). Diyarbakır’da Özkıyım ve Özkıyım Girişimleri. Türk Psikiyatri Dergisi. (10), 50-77.
• SİEVER, U. & Davis, KL. (1991) A psychobiological perspective on the personality disorders. Am J Psychiatry, 148, 1647-1658.
• STATHAM, D.J., HEATH, A.C. MADDEN, P.A. ve ark. (1998). Suicidal Behavior: An Epidemiological and Genetic Study. Psychol Med, 28 (4), 839-855.
• ŞAHİN, N. , ONUR, A. & BASIM, H. (2008). İntihar Olasılığının Öfke, Dürtüsellik ve Problem Çözme Becerilerindeki Yetersizlik İle Yordanması. Türk Psikoloji Dergisi. 23 (62), 79-88
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2006). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Basımevi.
• TURGAY, A. (1992). Çocuk ve Gençlerde İntihar Girişimi. Türk Psikiyatri Dergisi 3 (3), 183-190.
• ULUSOY, D., DEMİR, Ö.N. & BARAN, G.A. (2005). Ergenlik Döneminde İntihar Algısı: Lise Son Sınıf Gençlik Örneği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22 (1), 259- 270.
• WALLACE, RE. (1994) Dinamik Psikiyatri Kuramı ve Uygulaması. (Çev. H Atalay), İstanbul: Ceylan Matbaacılık, 210-225.
• WHO (World Health Organization). (2005). European Ministerial Conference on Mental Health Briefing, Helsinki, Finland.
• YALVAÇ, D. (2006). İntihar Girişiminde Bulunan Bireylerde Psikiyatrik Morbidite, Kişilik Bozukluğu ve Bazı Sosyo-Demografik ve Klinik Etmenlerle İlişkisi. Uzmanlık Tezi. Malatya., İnönü Üniversitesi, Tıp Fakultesi.
• YILDIRIM, D. (1997). Turkiye’ de alkol ve alkol dışı madde kullanımı ve bağımlılığı. 3P Dergisi, 5, 33-50.
• YILDIZ, M.C. (2008). Türkiye’de Töre Baskısına Bağlı İntiharlar ve Töre Cinayetleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bolu, 16 (9), 209-230.
• YÖRÜKOĞLU, A. (1985). Gençlik Çağı. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları Kültür Yayınları.
• http://www.aktuelpsikoloji.com/ Bir İntihar Olgusu. ErişimTarihi: 09.03.2012)
• http://www.panik-atak.com./İntihar. (Erişim tarihi: 10.03.2012).
• http://www.psikiyatridizini.org/ Yeni Syposium. (Erişim tarihi: 13.03.2012).
• http://tr.wikipedia.org/ İntihar. (Erişim tarihi: 13.03.2012).
• http://www.itusozluk.com/goster.php/intihar. (Erişim tarihi: 13.03.2012).
• http://www.psikiyatr.com/intihar.htm (Erişim tarihi: 13.03.2012).
• http://fikih.ihya.org/islam-fikhi/intihar.html. (Erişim tarihi: 13.03.2012).
• http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/. (Erişim tarihi: 13.03.2012).
• http://www.psikoloji.com.tr/yetiskin/intihar/intihar. (Erişim tarihi: 13.03.2012)
• http://www.pdrciyiz.biz/ergenlikte-intihar. (Erişim tarihi: 13.03.2012).
• http://www.intihar.de/ (Erişim tarihi: 13.03.2012; 24.10.2012).
• http://www.edepresyon.com/intihar-nedir/ (Erişim tarihi: 13.03.2012).
• http://www.saglikweb.com/baslica.hastaliklar/depresyon.asp. (Erişimtarihi: 13.03.2012).
• http://www.koprudergisi.com. (Erişim tarihi: 13.03.2012).