AHP TABANLI VIKOR YÖNTEMİYLE OPTİMUM STADYUM KURULUŞ YERİNİN BELİRLENMESİ: BOLU İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 4, 1043 - 1067, 31.12.2019

Gökhan Eğilmez Mehmet Selami Yıldız , Abdulhamit Eş

https://doi.org/10.11616/basbed.v19i51339.640180

Cited By: 2

Öz

Optimal
yer seçimi, tüm işletmelerin en önemli ve uzun vadeli kararlardan biridir.
Şehir stadyumu gibi büyük ve maliyetli yapılar genelde devlet destekli kurulan
yapılardır. Bu yapıların yer seçiminde sosyal, ekonomik, kültürel ve politik
birçok etken vardır. Bu çalışmada Bolu’da yapılması planlanan futbol stadyumu
için belirlenen kriterler çerçevesinde dört yer alternatif arasından en optimal yer seçimi çok
kriterli karar verme yöntemleriyle belirlenmeye çalışılmıştır. 3 alan, 3 ulaşım
ve ağırlama, 3 şehre katkı ve 4 teknik ve yasal kriter olmak üzere toplam 13 kriterin
kullanıldığı çalışmada, kriterlerin önem dereceleri Analitik Hiyerarşi Süreci
yöntemiyle elde edilmiştir. Optimal yerin seçiminde alternatifler VİKOR yöntemiyle değerlendirilmiş ve
sıralanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre en optimal yerin Karaçayır Yerleşkesi
olduğu ve bunu sırasıyla Gölköy Yerleşkesi, Geçitveren Yerleşkesi ve Mevcut
yerin takip ettiği görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Stadyum Kuruluş Yeri, Analitik Hiyerarşi Süreci, VİKOR Yöntemi

Kaynakça

• Ahlfeldt G. B. ve Kavetsos, G. (2014), Form Or Function? The Effect of New Sports Stadia on Property Prices in London, Royal Statistical Society, J. R. Statist. Soc. A 177, Part 1, s.169–190.
• Aktepe, A. ve Ersöz, S. (2014), AHP, VIKOR ve MOORA Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Probleminde Uygulanması, Endüstri Mühendisliği Dergisi, Cilt: 25(1-2), s.2-15.
• Aktaş, E., Özaydın, Ö., Ülengin, F., Önsel, Ş. ve Ağaran, B. (2009), İstanbul’da İtfaiye İstasyonu Yerlerinin Seçimi İçin Yeni Bir Model, Endüstri Mühendisliği Dergisi, YA/EM 2009 Özel Sayısı Cilt: 22(4), s.2-12.
• Alp S. ve Gündoğdu C. (2012), Kuruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 14(1), s.07-25.
• Ar İ. M. Baki B. ve Özdemir F. (2014), Kuruluş Yeri Seçiminde Bulanık AHS,- Bulanık VIKOR Yaklaşımının Kullanımı: Otel Sektöründe Bir Uygulama, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Yıl: 7(13), s. 93-114.
• Arslan H. M. (2018), ELECTRE ve Maksimum Kapsama Modeli Yöntemi İle Bilim Merkezlerinin Optimum Tesis Yeri Seçimi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 17(65), s.337-355.
• Arslan, N. ve Gürer, T. K. (2015), Sürdürülebilir Stadyum Tasarımları İçin Teknik Tavsiye ve Gereklilikler: Yeşil Gol, 2, International Sustainable Buildings Symposium, Ankara -Turkiye
• Aytekin, A. ve Kaygın, B. (2005), Bilgisayar Destekli İşletme Kuruluş Yeri Seçimi, Gazi Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 5(2), s.213-226.
• Aydın, Ö., Özneh, S. ve Akçalı, E. (2009), Ankara İçin Optimal Hastane Yeri Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci ile Modellenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 14(2), s.69-86.
• Bal, E.T. (2015), İşletmelerde Optimal Kuruluş Yeri Seçimi Ve Plastik Sanayi Sektöründe Bir Uygulama, İşletme Anabilim Dalı, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Bastı, M. (2012), P-Medyan Tesis Yeri Seçim Problemi ve Çözüm Yaklaşımları, Online Academic Journal of Information Technology, s.47–56.
• Birgün, S. ve Güngör, C. (2014), Hiyerarşik Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Çok Kriterli Çağrı Merkezi Yeri Seçimi, Journal Of Aeronautics And Space Technologies, January Volume 7 Number 1, s.45-52.
• Bazzazi, A., Osanloo, M., ve Karimi, B. (2011), Deriving Preference Order of Open Pitmines Equipment Through Madm Methods: Application of Modified VIKOR Method, Expert Systems with Applications 38, s.2550-2556.
• Chen, L. F. ve Tsai, C. T. (2016), Data Mining Framework Based on Rough Set Theory to Improve Location Selection Decisions: A Case Study of a Restaurant Chain, Tourism Management 53, s.197-206.
• Correia, I., Nickel, S. ve Saldanha-da-Gama, F. (2009), Single- Assignment Hub Location Problems with Capacity Choice, CIO − Working Paper, 9, s.4–27.
• Davies, L. E. (2005), Not in My Back Yard! Sports Stadia Location and The Property Market, Area 37. s.268–276.
• Demirdöğen, O. ve Bilgili, B. (2004), Organize Sanayi Bölgeleri İçin Yer Seçimi Kararlarını Etkileyen Faktörler: Erzurum Örneği, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergis, Cilt 4(2), s.305-324.
• Dever A. (2013), Futbol Taraftarlarının Yeni Mabedi: Disnestat’ların Doğuşu, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 5. s. 12-30.
• Dey, B. Bairagi, B., Sarkar, B. ve Sanyal, S. K., (2017), Group Heterogeneity in Multi Member Decision Making Model with an Application to Warehouse Location Selection in A Supply Chain, Computers & Industrial Engineering 105, s.101–122.
• Durgun D., (2007), Türkiye’de Sporun Gelişimi ve Değişen Kullanıcı Gereksinimlerini Karşılayıcı Yönde Modern Stadyum Yapılarının Temel Planlama Özellikleri, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Eleren, A. (2006), Kuruluş Yeri Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile Belirlenmesi; Deri Sektörü Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20 (2), s. 405-416.
• Ginesta, X., (2017), The Business of Stadia: Maximizing the Use of Spanish Football Venues, Tourism and Hospitality Research, Vol. 17(4), s.411–423.
• Gupta, P., Mehlawat, M. K. ve Grover, N., (2016), Intuitionistic Fuzzy Multi-Attribute Group Decision-Making with an Application to Plant Location Selection Based on a New Extended VIKOR Method, Information Sciences, 370, s.370–371.
• Gürel E. ve Akkoç U. (2011), Stadyum, Benzerlikler, Koşutluklar ve İzdüşümler, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 4(19), s.291-315.
• Güzel P., Onağ Z.G. ve Özbey S. (2013), Futbol Antrenörlerinin Görüşlerine Göre, Takım Başarısını Etkileyen Faktörler: Nitel Bir Araştırma, Pamukkale Journal of Sport Sciences, Vol.4, No.2, s.125-145.
• İlter D., (2010), İnşaat Projelerinde Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Modeli, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• İrfan E. (2008), Futbol Ve Futbolu İnceleme Üzerine, İletişim Kuram Ve Araştırma Dergisi, Sayı 26, s.1-58.
• Kannan G., Kiran G.ve Gupta, P.C. (2016), Effect of Product Recovery and Sustainability Enhancing Indicators on The Location Selection Of Manufacturing Facility, Ecological Indicators, Sayı, 67, s.517–532.
• Mehdi R. A. (2018), The Stratified Multi-Criteria Decision-Making Method, Knowledge-Based Systems162, s.115–123.
• Nelson, A. C., (2001), Prosperity or Blight? A Question of Major League Stadia Locations, Economic Development Quarterly, Vol. 15(3), s.255-265.
• Opricovic, S. (1998). Multicriteria Optimization of Civil Engineering Systems, Faculty of Civil Engineering, Belgrade, 2(1), s.5–21.
• Opricovic, S., ve Tzeng, G. H. (2002), Multicriteria Planning of Post-Earthquake Sustainable Reconstruction, Computer-Aided Civil And Infrastructure Engineering, 17, s.211–220.
• Opricovic, S., ve Tzeng, G. H. (2003), Fuzzy Multicriteria Model for Post-Earthquake Land Use Planning, Natural Hazards Review, 4, s.59–64.
• Opricovic S. ve Tzeng G. (2004), Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VİKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, Volume 156(2), s.445–455.
• Opricovic, S. ve Tzeng, G. H. (2007), Extended VİKOR Method in Comparison with Outranking Methods, European Journal of Operational Research, 178, s.514–529.
• Palczewski K. ve Sałabun W., (2019), Influence of Various Normalization Methods in PROMETHEE II: An Empirical Study on The Selection of the Airport Location, Procedia Computer Science, Volume 159, s.2051-2060.
• Paramio, J. L., Buraimo, B. ve Campos, C., (2008), From Modern to Postmodern: The Development of Football Stadia in Europe, Sport in Society, Vol. 11(5), s.517–534.
• Rikalovic, A., Cosic, I., Labati, R. D. ve Piuri, V. (2017), A Comprehensive Method for Industrial Site Selection: The Macro- Location Analysis, IEEE Systems Journal, Vol. 11(4),s. 2971 – 2980.
• Sennaroğlu B. ve G. Çelebi, (2018), A Military Airport Location Selection By AHP Integrated PROMETHEE and VIKOR Methods, Transportation Research Part D: Transport and Environment, Volume 59, s. 160-173.
• Şahin, Y. ve Altın, F. G. (2016), Çadırkent Yer Seçimi Problemi İçin Bir Atama Modeli: Isparta Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt.8(16), s.323-336.
• Talimciler A. (2008), Futbol Değil İş, Endüstriyel Futbol, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, sayı 26, s.89-114.
• Taş, C., Bedir, N., Eren, T., Alağaş, H.M. ve Çetin, S. (2018), AHP- TOPSIS Yöntemleri Entegrasyonı İle Poliklinik Değerlendirilmesi: Ankara’da Bir Uygulama, Sağlık Yönetimi Dergisi, cilt 2(1), s.1-17.
• Taylor I. (1993), Hillsborough, 15 Nisan 1989, Futbol ve Kültürü, (Derleyenler: R. Horak, W. Reiter and B. Tanıl), s.57-73.İstanbul: İletişim Yayınları.
• Triantaphyllou, E., (2000), Multi-Criteria Decision Making Methods: A Comparative Study, Dordrecht/Boston/London, Kluwer Academic Publisher.
• Tulu, M. (2017), Bartın Organize Sanayi Bölgesinde Faaliyet Gösteren Firmaların Kuruluş Yeri Seçimi Rasyonalitesi, Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı Yüksek lisans tezi.
• Tulunay, Y. (1980), Matematik Programlama ve İşletme Uygulamaları, İstanbul, Sermet Matbaası.
• Tzeng, G. H., Tsaur, S. H., Laiw, Y. D., ve Opricovic, S. (2002), Multicriteria Analysis of Environmental Quality in Taipei: Public Preferences and İmprovement Strategies, Journal of Environmental Management, 65, s.109–120.
• Tzeng, G. H., Teng, M. H., Chen, J. J., ve Opricovic, S. (2002), Multicriteria Selection for A Restaurant Location in Taipei, International Journal of Hospitality Management, 21, s. 171–187.
• Tzeng, G. H., Lin, C. W., ve Opricovic, S. (2005), Multi-Criteria Analysis of Alternative Fuel Buses for Public Transportation. Energy Policy, 33, s. 1373–1383.
• Ünlükara, T. ve Berköz, L. (2016), Alışveriş Merkezlerinin Yer Seçimi Kriterleri: İstanbul Örneği, MEGARON, 11(3), s. 437-448.
• Wu Y., Zhang B., Wu C., Zhang T. ve Liu F. (2019), Optimal Site Selection For Parabolic Trough Concentrating Solar Power Plant Using Extended PROMETHEE Method: A Case in China, Renewable Energy, Volume 143, s. 1910-1927.
• Wu Y., Zhang B., Xu C. ve Li L.(2018), Site Selection Decision Framework Using Fuzzy ANP-VIKOR for Large Commercial Rooftop PV System Based on Sustainability Perspective, Sustainable Cities and Society, Volume 40, s. 454-470.
• Yalçınkaya, Y., Dulupçu, M. A. ve Baykul, A., (2018), TOPSIS Yöntemi İle Organize Sanayi Bölgelerinin Yatırım Ortamının Değerlendirilmesi: İBBS Düzey 3 Üzerine Bir Uygulama, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 5(1), (BBTMK’17 Özel Sayısı), s. 90-107.
• Yıldırım, B.F. ve Önder, E. (2018), İşletmeciler, Mühendisler ve Yöneticiler İçin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Bursa Dora Yayıncılık.