DAKTİLO EĞİTİMİNİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ KAPSAMINDA BİR KAYNAK ESER İNCELEMESİ: DAKTİLOGRAFİ

Year 2020, Volume: 20 Issue: 2, 529 - 551, 30.06.2020

Ahmet Sait Özkul Yasin Çakırel

https://doi.org/10.11616/basbed.vi.688650

Abstract

Bu çalışmada, son dönem Osmanlı’daki kayıtlar ve kitaplardan başlamak ve M. Hamid’in kitabını merkeze almak suretiyle, Cumhuriyet dönemi boyunca eğitim sistemi ve iş hayatı açısından daktilo ve daktilo eğitiminin serüveni ele alınmakta ve bu konuda 1928 tarihinde yayımlanan bir kaynak eser incelenmektedir. Çalışmanın odak noktasını teşkil eden bu kaynak eser, Ticaret Mekteb-i Âlîsi daktilografi muallimi M. Hamid tarafından 1928 yılında yayımlanan “Daktilografi” kitabıdır. Kitapta, ticaret ve büro yönetimi sahalarında gerekli olan kayıt tutma işlemleri ve ticari yazışmalar için daktilo öğretiminin gerekliliği öne sürülmektedir. Kitaptan yaralananların, kendi kendilerine daktilo kullanmayı öğrenebilmeleri için teorik, pratik ve teknik bilgilere yer verilmektedir. Ayrıca o dönemde çalışma yaşamında olan kadınlar için daktilografi eğitiminin gerekli olduğu vurgulanmaktadır.

Keywords

Daktilografi Eğitimi, Büro Yönetimi, Ticaret Eğitimi Tarihi, Ticaret Mektebi, Türkiye

References

• Acar, S. ve Gürsoy, H. (2013), Almena ve Acar Metotları ile On Parmak Klavye Öğrenenlerin Performans Gelişimi Düzeylerinin Karşılaştırılmasına Yönelik Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Büro Yönetimi Özel Sayısı. s. 1-22.
• Akçura, G. (2001), Piyano Çalar Gibi Yazı Yazan Daktilo Kızlarımız, Popüler Tarih Dergisi, s. 64-68.
• Atıgan, F. (2013), 10 Parmak F Klavye Öğrenimi, 2. Basım, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bahar, E. (2011), Mesleki Yazışmalar, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Berber, A. (2013), Klasik Yönetim Düşüncesi: Geleneksel ve Klasik Paradigmalarla Klasik ve Neo-Klasik Örgüt Teorileri, İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım.
• Çakırel, Y., Özdemir Karaca, P., Aydıner Çakırel, Ö. ve Çakır İ. (2013), Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Staj Yaptıkları Büroların Ergonomi-Verimlilik İlişkisi Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Bir Çalışma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Büro Yönetimi Özel Sayısı, s. 23-40.
• Çay Atalay, A. (2010), Bürolarda Ergonomi Kullanımı ve İskelet Kas Sistemi Hastalıkları, 9. Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresi Bildiri Kitabı, Erzurum. s. 38-50.
• Çelebi, S. (1939), Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi 1939 Yıllığı, Türkiye Basımevi.
• Çelik, A. G. (2018), Daktilonun 21. Yüzyılı Bulmayan Hüzünlü Öyküsü, Barobirlik Dergisi, Sayı 40, s. 34-40.
• Doğan, H. (1981), Atatürk’ün İşlevsel Eğitim Anlayışı, Atatürk Devrimleri ve Eğitim Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi. (Erişim Tarihi: 08.12.2019)
• Durmaz, Ö. (2017), Kadını Tuş Eden Tuşlar, Manifold Press. Link: https://manifold.press/kadini-tus-eden-tuslar, (Erişim Tarihi: 01.02.2019)
• Güvemli, O. (2005), Türkiye’de Ticaret Liselerinin Kuruluş Öyküsü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (28), s. 16-23. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mufad/issue/35597/395342
• Kahraman, A. (2016), Tekerleği Yine ve Yeniden İcat Etmek: Dil Eğitimi Politikaları, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Afro-Avrasya Özel Sayısı, s. 18-25.
• M. Hamid. (1928), Kendi Kendine Daktilografi, İstanbul: Matbaa-i Ebuzziya.
• MEB. (2019), Geçmişten Günümüze Fotoğraflarla Mesleki ve Teknik Eğitim: 11. yy.- 21. yy., Haz.: Selvinaz Aydın, Ülkü Özdemir. Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi. Ankara.
• METARGEM, MEB (1996), Ticaret Meslek Lisesi Mezunlarını İzleme Araştırması (Türkiye Geneli), Ankara: Milli Eğitim Basımevi. https://www.meb.gov.tr/earged/earged/TML_mezunlari_izlenmesi.pdf, (Erişim Tarihi: 05.01.2020)
• METARGEM, MEB (2001), Servis Bölümü Meslek Dersleri Kitaplarının Değerlendirilmesi. Yayın No: 29, Araştırma: Ertuğrul Berk. Ankara. https://www.meb.gov.tr/earged/earged/servis_bolumu_ders_kitabi_deger.pdf, (Erişim Tarihi: 10.01.2020)
• METARGEM, MEB (2003), Ticaret Eğitimi Araştırması, Editör: Şaban Yıldırım, Ankara. https://www.meb.gov.tr/earged/earged/ticaret_egitimi_arastirmasi.pdf, (Erişim Tarihi: 05.01.2020)
• Oden, C. V. (1917), Evolution of the Typewriter. Link: http://type-writer.org/documents/typewriterbooks/Evolution_of_the_Typewriter.pdf, (Erişim Tarihi: 30.05.2019)
• Özkul A. S. ve Çakırel Y. (2019), İşletmecilik Eğitiminde İnsan ve Yazı Makinalarının Etkileşimde Olduğu Bir Ders: Daktilografi, V. Human and Civilization Congress from Past to Future INES 2019 Tam Metin Bildiriler Kitabı, Alanya/Antalya. s. 276-283.
• Tengilimoğlu, D. ve Köksal, A. (2009), Tıp Sekreterliği, İkinci Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Ünlü, A. (2006), 26 Saatte On Parmak Öğreniyorum, On Parmak F Klavye, On Parmak Q klavye, Konya: Yelken Basım Yayın Dağıtım.
• Yılmaz, K. (2014), Tarihsel Süreçte Sanatoryum-Heybeliada Devlet Sanatoryumu, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, İktisat Tarihi Bilim Dalı.
• İnternet Kaynakları
• Atatürk Kitaplığı, www.ibb.gov.tr, (Erişim Tarihi: 10.01.2020)
• Adana Halkevi Dergisi: http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/handle/11498/19298, (Erişim Tarihi: 8.12.2019)
• Akşam Gazetesi, 21.7.1949: http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/30865/001640681010.pdf?sequence=1&isAllowed=y, (Erişim Tarihi: 08.12.2019)
• Ben Judge, https://moneyweek.com/327793/this-week-in-history-the-first-commercial-typewriter-goes-on-sale/, (Erişim Tarihi: 01.01.2020)
• https://www.encyclopedia.com/science/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/henry-mill, (Erişim Tarihi: 30.05.2019)
• http://historyoftech.mcclurken.org/typewriter/the-first-patent/, (Erişim Tarihi: 30.05.2019)
• http://www.interstenoturk.org/2019/05/turkiye-24-madalyanin-12sini-kazanarak-dunya-sampiyonu-oldu/, (Erişim Tarihi: 30.05.2019)
• https://www.scribendi.com/advice/history_of_the_typewriter.en.html, (Erişim Tarihi: 30.05.2019)
• https://ttkb.meb.gov.tr/kurulkararlari/fihristler/fihrist_1929.pdf, (Erişim Tarihi: 06.01.2020)
• http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/660.pdf (Erişim Tarihi: 03.01.2020)
• www.interstenoturk.org, (Erişim Tarihi: 30.05.2019)
• www.ttkb.meb.gov.tr, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Geçmişten Günümüze Kurul Kararları ve Fihristleri.
• Yeni İstanbul Gazetesi: http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/handle/11498/19455, (Erişim Tarihi: 08.12.2019)